Αριστοτέλους Μικρά Φυσικά Προλεγόμενα

Αριστοτέλους Μικρά Φυσικά Προλεγόμενα
Παύλου Γρατσιάτου (εκδόσεις ΦΕΞΗ, 1912)

Τα μικρά συγγράμματα του Αριστοτέλους τα καλούμενα Μικρά Φυσικά είναι οκτώ πραγματείαι:
1) Περί αισθήσεως και αισθητών.
2) Περί μνήμης και αναμνήσεως,
3) Περί ύπνου και εγρηγόρσεως,
4) Περί ενυπνίων,
5) Περί της καθ' ύπνον μαντικής,
6) Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος,
7) Περί νεότητος και γήρατος, περί ζωής και θανάτου και
8) Περί αναπνοής.
Τα πονημάτια ταύτα ουδέποτε αναφέρονται υπό του Αριστοτέλους υπό κοινόν τίτλον, αλλά πάντοτε κεχωρισμένως έκαστον. Η επιγραφή Μικρά Φυσικά εδόθη αυτοίς υπό των Σχολιαστών. Κυρίως πραγματεύονται περί των οργανικών λειτουργιών των ζωικών σωμάτων και αποτελούσι συνέχειαν και συμπλήρωσιν της Περί Ψυχής πραγματείας και συνάμα εισαγωγήν εις την Περί Μορίων των Ζώων συγγραφήν του Αριστοτέλους.
Το περιεχόμενον αυτών είναι βιολογικόν μάλλον και φυσιολογικόν. Εν τη περί Ψυχής πραγματεία η ψυχή θεωρείται ως η αρχή της οργανικής ζωής, ήτις εκδηλούται εν ταις μορφαίς της γνώσεως και της φυσικής ζωικότητος. Τας σχέσεις τούτων εξετάζουσιν εκτενέστερον τα Μικρά Φυσικά, εv οις εξετάζονται και η μνήμη, ο συνειρμός των παραστάσεων και τα ενύπνια. Προσέτι εν αυτοίς συμπληρούνται τα ζητήματα περί κοινής αισθήσεως, περί ηδονής και λύπης και περί κινήσεως. Εις ταύτα έπονται εκτενείς πραγματείαι περί των όρων, των διαταράξεων και της διαρκείας της οργανικής ζωής.
Αναγκαίον κρίνομεν να προσθέσωμεν ότι, ίνα κατανοήση τις τας πολυτίμους και εν πολλοίς ανυπερβλήτους έτι και σήμερον πραγματείας ταύτας του μεγάλου φιλοσόφου και φυσιοδίφου, οφείλει να μελετήση πρότερον την Περί Ψυχής συγγραφήν του Αριστοτέλους, ης την μετάφρασιν έχομεν ήδη δημοσιεύσει εν τη Βιβλιοθήκη Γ. Φέξη Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων.

Εν Αθήναις τη 1 Απριλίου 1912.
ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΑΤΣΙΑΤΟΣ