ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ, ΤΟ ΟΝΟΜΑ

ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ


1. ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ: ΟΙ ΕΤΕΟΚΡΗΤΕΣ, ΟΙ ΚΥΔΩΝΕΣ, ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ, ΟΙ ΠΕΛΑΣΓΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ


Ο Όμηρος (Οδύσσεια, ραψωδία τ 178 – 183) αναφέρει ότι η Κρήτη μετά τα Τρωικά είχε αναρίθμητο κόσμο και 90 πόλεις (στην Ιλιάδα Β 645 – 652 αναφέρεται ότι η Κρήτη είχε 100 πόλεις) με πρωτεύουσα την Κνωσό, των οποίων οι κάτοικοι ήσαν άλλοι Κύδωνες, άλλοι Ετεοκρήτες, άλλοι Αχαιοί, άλλοι Δωριείς και άλλοι Πελασγοί.

«Υπάρχει κάποια χώρα Κρήτη, στη μέση του γυαλιστερού Πόντου, ωραία και γόνιμη, που βρέχεται από θάλασσα. Σ’ αυτή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, αναρίθμητοι και ενενήντα πόλεις. Μιλούνε ανάμεικτη γλώσσα. Σ’ αυτή τη χώρα κατοικούν Αχαιοί, οι Κύδωνες, οι Ετεοκρήτες οι μεγαλόκαρδοι, κάποιοι από τους μακροτρίχηδες ή στα τρία χωρισμένους Δωριείς και οι θεϊκοί Πελασγοί. Σ’ αυτούς πρωτεύουσα είναι η Κνωσός, μεγάλη πόλη, όπου βασίλευε ο Μίνωας, ο ισχυρός, αγαπητός φίλος του Δία, ο πατέρας του δικού μου πατέρα, του μεγαλόψυχου Δευκαλίωνα, ο Δευκαλίωνας είναι αυτός που γέννησε εμένα (τον Αίθωνα) και το βασιλιά Ιδομενέα. Αλλά αυτός με τα κοίλα (πολεμικά) πλοία στην Τροία αναχώρησε μαζί με τους Ατρείδες, κι εγώ ονομάζομαι Αίθων, μικρότερος στην ηλικία.» (Οδύσσεια, ραψωδία τ 178 – 183)

Από τους ως άνω κατοίκους της Κρήτης, σύμφωνα με τους άλλους αρχαίους συγγραφείς, οι Ετεόκρητες ήσαν αυτόχθονες και άλλοι επήλυδες, δηλαδή μετανάστες, έποικοι. Ειδικότερα και σύμφωνα πάντα με τους αρχαίους συγγραφείς (Ηρόδοτο, Στράβωνα, Διόδωρο κ.α.):

1) Οι Ετεοκρήτες ήσαν οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Κρήτης, των οποίων ο βασιλιάς με το όνομα «Κρήτας» είχε ανακαλύψει πάρα πολλά και πολύ σημαντικά για τους ανθρώπους πράγματα. Πρώτοι αυτοί συγκέντρωσαν λέει τα πρόβατα σε κοπάδια και εξημέρωσαν τα υπόλοιπα είδη ζώων. Επίσης ανακάλυψαν τη μελισσοκομία, την τέχνη του τόξου και του κυνηγίου, τη συναναστροφή και τη συμβίωση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά ήταν και οι πρώτοι που δίδαξαν την ομόνοια και κάποια ευταξία στην κοινωνική ζωή. Ανακάλυψαν επίσης τα ξίφη, τα κράνη και τους πολεμικούς χορούς.

«Οι κάτοικοι, λοιπόν, της Κρήτης λένε πως οι αρχαιότεροι κάτοικοι στο νησί ήταν αυτόχθονες, οι λεγόμενοι Ετεοκρήτες, των οποίων ο βασιλιάς, Κρής (Κρήτας) το όνομα, ανακάλυψε πολλά και πολύ σημαντικά πράγματα στο νησί που είχαν τη δυνατότητα να ωφελήσουν την κοινωνική ζωή των ανθρώπων…. ….. Πρώτοι, λοιπόν, απ’ όσους μνημονεύονται από την παράδοση, κατοίκησαν στην περιοχή της Ίδης στην Κρήτη οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, όπως ονομάστηκαν...(Διόδωρος 5,64)

Οι Ετεοκρήτες σε σχέση με τους άλλους μεταγενέστερους κατοίκους της Κρήτης θεωρούνταν αυτόχθονες και γι αυτό και καλούνταν έτσι, δηλαδή «Ετεοκρήτες» = οι πρώτοι, οι γνήσιοι Κρήτες. Ήσαν απόγονοι των καλούμενων «Κουρητών» και κείνοι των καλούμενων «Ιδαίων Δακτύλων». Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, που ονομάζονταν έτσι, επειδή κατοικούσαν στους Δακτύλους (πρόποδες ή κορφές) της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της Κρήτης, κατ’ άλλους ήσαν άποικοι που είχαν έρθει στην Κρήτη από τη Φρυγία (= η Τρωάδα) της Μ. Ασίας προκειμένου να επικουρήσουν (απ΄όπου και η ονομασία Κουρήτες) στη γέννηση και ανατροφή του Δία και μετά παρέμειναν και κατ’ άλλους ήσαν ντόπιοι Κρητικοί που μερικοί από αυτούς μετοίκησαν στη Φρυγία της Μ. Ασίας, καθώς και σε άλλα μέρη και γι αυτό υπάρχει οροσειρά Ίδη και στην Κρήτη και στη Μ. Ασία.

2) Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα η Κρήτη παθαίνει μεγάλη ερήμωση και ήρθαν και κατοίκησαν εκεί και άλλα φύλα, οι Κύδωνες, οι Αχαιοί, οι Δωριείς και οι Πελασγοί της Κρήτης.

Ειδικότερα όταν ήταν βασιλιάς των Ετεοκρητών ο Κρηθέας, κατέπλευσε στο νησί ο Τέκταμος, ο οποίος ήταν γιος του Δώρου και κείνος γιος του Έλληνα από το Πελασγικό Άργος (= η Θεσσαλία) μαζί με Δωριείς, Αχαιούς και Πελασγούς κι έγινε βασιλιάς του νησιού, νυμφευόμενος την κόρη του βασιλιά των Ετεοκρήτων Κρηθέα.

«Ο Τέκταμος του Δώρου, του γιου του Έλληνα που ήταν γιος του Δευκαλίωνα, κατέπλευσε στην Κρήτη μαζί με Αιολείς και Πελασγούς κι έγινε βασιλιάς του νησιού, παντρεύτηκε την κόρη του Κρηθέα κι απόκτησε τον Αστέριο..». (Διόδωρος, 4, 60)

«Αφού διευκρινίσαμε όλα αυτά, απομένει να μιλήσουμε για τα έθνη τα οποία ήρθαν σε επιμειξία με τους Κρήτες. Ότι οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι ονομαζόμενοι Ετεοκρήτες, που θεωρούνται αυτόχθονες, το είπαμε πιο πριν. Μετά από αυτούς και πολλές γενιές αργότερα, Πελασγοί, που περιπλανιόνταν ένεκα συνεχών εκστρατειών και μεταναστεύσεων, έφτασαν στην Κρήτη και εγκαταστάθηκαν σε ένα μέρος του νησιού. Τρίτο ήταν, λένε, το γένος των Δωριέων που έφτασε στο νησί με αρχηγό τον Τέκταμο, το γιο του Δώρου. το μεγαλύτερο μέρος ετούτου του λαού συγκεντρώθηκε, λένε, από την περιοχή του Ολύμπου, αλλά ένα μέρος του ήταν από τους Αχαιούς της Λακωνίας, επειδή ο Δώρος είχε τη βάση εξόρμησης στην περιοχή του Μαλέα. Τέταρτο γένος που ανακατεύθηκε με τους κατοίκους της Κρήτης ήταν, λένε, ένα συνονθύλευμα βαρβάρων που με τα χρόνια εξομοιώθηκαν στη γλώσσα με τους Έλληνες κατοίκους. Μετά απ΄αυτά, επικράτησαν ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς και συνένωσαν τα έθνη του νησιού σε ενιαίο σύνολο...» ( Διόδωρος, 5, 80)

Πριν από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα στην Κρήτη κατοικούσαν οι Ετεοκρήτες, στο Πελασγικό Άργος (= η Θεσσαλία, όπου υπήρχε η πόλη Ελλάδα και γι αυτό και οι κάτοικοι της περιοχής αυτής λέγονταν και Έλληνες) οι Πελασγοί (φύλα των οποίων ήσαν και οι Αιολείς, οι Δωριείς, οι Ίωνες και οι Αχαιοί), στη Μακεδονία οι Μακεδόνες, στη Μαγνησία οι Μάγνητες κ.α. Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα κάποιες φυλές από το Πελασγικόν Άργος με αρχηγό το Δώρο - απ΄ όπου και η ονομασία «Δωριείς» - φεύγουν και πάνε στις πλαγιές της Όσας και του Ολύμπου, στην περιοχή που αρχικά λέγονταν Δωρίδα και σήμερα «Εσταιώτιδα». Από εκεί ένα μέρος από τις φυλές αυτές με αρχηγό τον Τέκταμο ή Τεκταφο φεύγει πριν από τον Τρωικό πόλεμο και πάει στην Κρήτη, όπου μετά ενοποιήθηκε (έγινε οικειοθελώς επί βασιλείας Μίνωα) με τους Ετεόκρητες και τα υπόλοιπα φύλα που υπήρχαν εκεί. Οι υπόλοιποι Δωριείς έφυγαν 80 χρόνια μετά από τον Τρωικό πόλεμο, οδηγούμενοι από τους Ηρακλείδες, και πήγαν στην Πελοπόννησο όπου δια των όπλων ενοποιήθηκαν με τα τοπικά φύλα και έγιναν γνωστοί με το όνομα Σπαρτιάτες.

Σύμφωνα με το Στράβωνα οι Κύδωνες ήσαν αυτόχθονες Κρήτες και σύμφωνα με τους Παυσανία, Πλάτωνα κ.α. ήσαν επήλυδες, δηλαδή μετανάστες που είχαν έρθει στο νησί από την Αρκαδία – Γορτυνία της Πελοποννήσου (εξ ου και η Γόρτυνα της Κρήτης) και με αρχηγούς τους γιους: Κύδωνα, Γόρτυ και Κατρέα του Τεγεάτη βασιλιά Λυκάονα έκτισαν τις πόλεις που φέρουν το όνομά τους: Κυδωνία, Γόρτυνα και Κατρέα, κάτι που είναι και η πραγματική αλήθεια, αφού αυτό απεικονίζεται και στα νομίσματά των πόλεων αυτών.

«Η γλώσσα (των Κρητών) είναι «μεμειγμένη» (ανακατεμένη) και κατά τον ποιητή (Όμηρο): «εν δ’ Ετεοκρήτες μεγαλήτορες, εν δ’ Κύδωνες, Δωριέες τε τριχαϊκες δίοι τε Πελασγοί». Κατά τον Στάφυλο, ανατολικά της Κρήτης ζούνε οι Δωριείς, στα δυτικά οι Κύδωνες και στα νότια οι Ετεοκρήτες, με οικισμό τους τον Πράσο, όπου βρίσκεται το ιερό του Δικταίου Δία. Οι υπόλοιποι είναι πιο δυνατοί και κατέχουν τις πεδιάδες. Είναι εμφανές ότι Ετεοκρήτες και Κύδωνες είναι αυτόχθονες, ενώ οι άλλοι Επήλυδες (μετανάστες). Ο Άνδρων λέει ότι οι Επήλυδες Κρήτες ήρθαν από τη Θεσσαλία, από την περιοχή που παλιά λεγόταν Δωρίδα και σήμερα Εσταιώτιδα. (Στράβων, Ι, ΙV 6 – 7)

«Λέγουσι δε και όσοι Τεγεάτου των παίδων ελείποντο μετοικήσαι σφας εκουσίως ες Κρήτην, Κύδωνα και Αρχήδιον και Γόρτυνα’ και τούτων φασιν ονομασθήναι τας πόλεις Κυδωνίαν και Γόρτυνά τε και Κατρέα. Κρήτες δε ουχ ομολογούντες τῳ Τεγεατών λόγῳ Κύ́δωνα μὲν Ακακαλλίδος θυγατρός Μίνω καὶ Ερμού, Κατρέα δε φασιν εί̃ναι Μίνω, τον δε Γό́ρτυνα Ραδαμάνθυος. ες δε αυτόν Ραδάμανθυν Ομήρου μεν εστιν εν Πρωτέως προς Μενέλαον λόγοις ως ες τὸ πεδίον ή́ξοι Μενέλαος τὸ Ηλυσιον, πρότερον δε ετι Ραδάμανθυν ενταυθα ηκειν: Κιναίθων δε εν τοις έπεσιν εποίησεν <ως> Ραδάμανθυς μεν Ηφαίστου, Ήφαιστος δε είη Ταλω, Ταλων δε είναι Κρητος παιδα. οι μεν δη Ελλήνων λόγοι διάφοροι τα πλέονα καὶ ουχ ή́κιστα επι τοις γενεσίν εισι..» (Παυσανίας Αρκαδικά, VIII, 53, 4 - 6).

«Όσο για τους υπόλοιπους Έλληνες, φαντάζομαι οι Πελοποννήσιοι θα γίνουν πρόθυμα δεκτοί. Όπως είπες πριν από λίγο υπάρχουν ανάμεσά μας πολλοί Αργίτες, αλλά και οι Γορτύνιοι, η πιο φημισμένη φυλή, αφού είναι μετανάστες από την ονομαστή Γόρτυνα της Πελοποννήσου…» (Πλάτων Νόμοι Δ, 708)


Σημειώνεται ότι:

1) Όταν πήγαν οι Αχαιοί, οι Δωριείς και οι Πελασγοί της Κρήτης στο νησί και βρήκαν εκεί τους Ετεόκρητες δεν υπήρχε ακόμη ο διαχωρισμός σε «Έλληνες» και «βάρβαρους», αφού αυτό έγινε μετά τα τρωικά, σύμφωνα με τους Θουκυδίδη (Α, 3 -9), Ηρόδοτο (Α 54 – 57 κ.α.), Ησίοδο (Κατάλογος γυναικών) κ.α. Σύμφωνα επίσης με τους Θουκυδίδη, Εκαταίο Μιλήσιο κ.α., πριν από τα Τρωικά δεν υπήρχαν μόνιμοι κάτοικοι στην Ελλάδα παρά μόνο διάφορα φύλα, με μεγαλύτερο το Πελασγικό, που ζούσαν μεταναστευτικά για εξεύρεση πηγών διατροφής μια και μέχρι τότε δεν υπήρχε η γεωργία.

2) Οι Ετεοκρήτες και οι Κύδωνες ήσαν φυλετικά το αυτό με τους Δωριείς, Αχαιούς και Πελασγούς, αφού:

Α) Ο Όμηρο αναφέρει ότι και οι Ετεόκρητες είχαν πάει με τον μέρος των Αχαιών ή Πανελλήλων στον πόλεμο της Τροίας, πόλεμος που έγινε ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τους Ασιάτες.

Β) Ο Διόδωρος (5,80) αναφέρει ότι και οι Ετεοκρήτες ήσαν Έλληνες και όχι βάρβαροι, πρβ . «τέταρτο γένος που ανακατεύθηκε με τους κατοίκους της Κρήτης: Ετεόκρητες, Πελασγούς και Δωριείς-Αχαιούς ήταν, λένε, ένα συνονθύλευμα βαρβάρων που με τα χρόνια εξομοιώθηκαν στη γλώσσα με τους Έλληνες κατοίκους». Αν οι Ετεοκρήτες δεν ήταν Έλληνες, ο Διόδωρος δεν θα έλεγε ότι ο Μίνωας ένωσε τους Ετεόκρητες, Κύδωνες, Δωριείς και Αχαιούς μαζί με ένα συνονθύλευμα βαρβάρων σε ενιαίο σύνολο.

Γ) Ο Ηρόδοτος, ο Πλάτωνας (Μενέξενος), ο Ισοκράτης (Παναθηναϊκός, Ελένης Εγκόσμιο κ.α.) κ.α. αναφέρουν ότι βαρβαρικής καταγωγής απ΄ όσους έμεναν στην Ελλάδα πριν από τον Τρωικό πόλεμο ήσαν μόνο οι Δαναοί και οι Καδμείοι ή Θηβαίοι (οι οποίοι είχαν έρθει λέει στην Ελλάδα από την Αίγυπτο ), καθώς και οι Πέλοπες, που είχαν έρθει λέει στην Ελλάδα από τη Φρυγία.

Δ) Η μόνη διαφορά που είχαν οι Ετεοκρήτες από τους Δωριείς και Αχαιούς ήταν ότι οι πρώτοι ήσαν αυτόχθονες στην Κρήτη και οι άλλοι επήλυδες, δηλαδή είχαν πάει το νησί από τη Θεσσαλία μετά από τους Ετεόκρητες. Κάτι όπως είχε συμβεί και με τους Δωριείς Σπαρτιάτες, που και αυτοί είχαν πάει στην Πελοπόννησο από τη Δωρίδα.

3) Ο Απολλώνιος Ρόδιος (Αργοναυτικά Α 1125 – 1135) αναφέρει ότι οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ήσαν αυτόχθονες, ντόπιοι, γιοι του Δία και της νύμφης Αγχιάλης, τους οποίους γέννησε η Αγχιάλη σε σπήλαιο της Δίκτης. Αντίθετα ο Διόδωρος Σικελιώτης (3, 61) αναφέρει ότι σύμφωνα με το μύθο των Ατλάντιων της Λιβύης οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ήσαν γιοι του Δία και της νύμφης Ιδαίας (η νύμφη Ιδαία ήταν αυτή που για χάρη της ο Δίας ονόμασε την Κρήτη Ιδαία), που όμως οι Κρήτες δε συμφωνούν λέει μ’ αυτό:

«Όταν γεννήθηκε ο Δίας, η Ρέα ανέθεσε τη φύλαξη του παιδιού στους Δακτύλους της Ίδης, οι οποίοι λέγονταν και Κουρήτες και είχαν έρθει από την Ίδη της Κρήτης. Αυτοί ήσαν ο Ηρακλής, ο Παιώνιος, ο Επιμήδης, ο Ίδας και ο Ιάσιος. Ο Ηρακλής που ήταν και μεγαλύτερος έβαλε τους αδελφούς του, κάνοντας ένα αστείο, να τρέξουν σε αγώνα και στεφάνωσε το νικητή με κλαδί αγριελιάς, που την είχαν τόσο άφθονη, ώστε στοίβαζαν φρεσκοκομμένα φύλλα και τα έστρωναν, για να κοιμούνται..» (Παυσανίας «Ηλιακά», Α, 5 - 8 )

«Λένε πως ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι οι πρώτοι κάτοικοι στους πρόποδες της Ίδης. Πόδες λέγονται οι πρόποδες και κορυφές, οι μύτες των βουνών. Οι διάφορες κορυφές της Ίδης, που ήταν όλες αφιερωμένες στη μητέρα των θεών (τη Ρέα), λέγονταν Δάκτυλοι. Ο Σοφοκλής θεωρεί πως οι πρώτοι πέντε ήσαν αρσενικοί. Εφηύραν το σίδερο και το κατεργάστηκαν πρώτοι, καθώς και πολλά ακόμη χρήσιμα στη ζωή πράγματα. Πέντε ήταν και οι αδελφές τους. Από τον αριθμό τους ονομάστηκαν Δάκτυλοι. Άλλοι τους λένε αλλιώς, ενώνοντας τα δύσκολα με τα δύσκολα και θέτουν διάφορα ονόματα: Κέλμη, Δαμνασέα, Ηρακλή και Ακμονα. Αλλοι τους θεωρούν εντόπιους από την Ίδη, άλλοι αποίκους. Πάντως συμφωνούν ότι αυτοί πρώτοι δούλεψαν το σίδερο στην Ίδη. Όλοι τους θεωρούν μάγους και υπηρέτες της Μητέρας των θεών που έφτασαν να ζουν στην Φρυγία, στην Ίδη. Λένε την Τρωάδα Φρυγία, επειδή Φρύγες επικράτησαν στην περιοχή, αφού ζούσαν και κοντά, τότε που αλώθηκε η Τροία. Υπονοούν μάλιστα πως απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων είναι οι Κουρήτες και οι Κορυβάντες. Οι πρώτοι εκατό που γεννήθηκαν στην Κρήτη ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι. Απόγονοί τους αναφέρονται εννέα Κουρήτες. Ο καθένας τους έκανε δέκα παιδιά, τους Ιδαίους Δακτύλους…» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 473, ΙΙΙ, 22)

4) Ο Ηρόδοτος (Ζ , 169 - 171) αναφέρει ότι η Κρήτη ερημώθηκε δυο φορές. Μια πριν από το Μίνωα (ο Μίνωας βασίλευε το 1470 π.Χ..) και μια μετά το Μίνωα. Τα αίτια που ερημώθηκε η Κρήτη πριν από το Μίνωα (δηλαδή την που δεν είχαν πάει ακόμη στο νησί οι επήλυδες Κρήτες) δεν τα αναφέρει ο Ηρόδοτος. Ωστόσο, αφού ο Τέκταμος έζησε μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, άρα τα αίτια της ερήμωσης αυτής της Κρήτης ήταν ο εν λόγω κατακλυσμός. Ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα (που ταυτίζεται με αυτόν του Νώε στους Εβραίους), σύμφωνα με το Πάριο χρονικό (είναι μεγάλες πλάκες μαρμάρου Πάρου όπου οι αρχαίοι σημείωναν τις κύριες ημερομηνίες), έγινε το έτος 1265 πριν από το Διόγνητο = το έτος 1529 π.Χ.. Ειδικότερα ο Ηρόδοτος, σχετικά με τις γενιές των Κρητών, αναφέρει επακριβώς τα εξής (μτφ από τις εκδόσεις «Κάκτος»):

«Σύμφωνα με την ιστορία των Πραισίων, όταν ερημώθηκε η Κρήτη, άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων, αλλά κυρίως Έλληνες ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη. Έπειτα στην Τρίτη γενιά μετά το θάνατο του Μίνωα, ξέσπασε ο Τρωικός πόλεμος, στον οποίο οι Κρήτες αποδείχτηκαν από τους καλύτερους πολεμιστές που είχε στη διάθεσή του ο Μενέλαος. Επιστρέφοντας, όμως, στην πατρίδα τους, η ανταμοιβή τους για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν ήταν πείνα και πανούκλα που έπληξε ανθρώπους και ζώα, σε τέτοιο βαθμό, ώστε η Κρήτη ερημώθηκε για δεύτερη φορά από τον πληθυσμό της. Έτσι, οι σημερινοί Κρήτες, μαζί με όσους απέμειναν από τους προηγούμενους κατοίκους της, είναι η Τρίτη γενιά που ζει στο νησί.….» (Ηρόδοτος Ζ , 169 - 171)

5) Στην Κρήτη πήγαν δυο φορές Δωριείς. Η πρώτη φορά ήταν πριν από το Μίνωα (ο Μίνωας βασίλευε το 1470 π.Χ.) με αρχηγό τον Τέκταμο (= παππούς του Μίνωα). Η δεύτερη φορά ήταν μετά από τα Τρωικά και συγκεκριμένα κατά την καλούμενη Κάθοδος των Δωριέων με τους Ηρακλείδες. Η κάθοδος αυτή έγινε 80 χρόνια μετά τα τρωικά, ήτοι κάπου το 1120 π.Χ. Τότε έφυγε ναυτικό των Δωριέων από τη Λακωνία και πήγε και ελευθέρωσε τη Λύκτο της Κρήτης, την οποία είχαν καταλάβει οι Κνώσιοι και έτσι έκτοτε η Λύκτος έγινε οικιοθελώς αποικία και σπουδαίο κέντρο Δωρισμού (των Λακεδαιμονίων ή άλλως Σπαρτιατών) στην Κρήτη.

6) Ο Όμηρος( Οδύσσεια 290 – 295) μιλά μόνο για Κύδωνες και όχι για πόλη Κυδωνία, πρβ:

«Εκεί, αφού χώρισαν τα πλοία, κάποια από αυτά πήγαν στην Κρήτη,

όπου κατοικούσαν οι Κύδωνες στις όχθες του Ιάρδανου.

Εκεί υψώνεται στη θάλασσα ένας βράχος γλιστερός και απόκρημνος,

στην άκρη της Γόρτυνας, στη μέση του σκοτεινού Πελάγους,

όπου ο Νοτιάς φέρνει φουσκωμένα κύματα προς τη Φαιστό,

το δυτικό ακρωτήρι, και μικρός βράχος εμποδίζει το μεγάλο κύμα» (Οδύσσεια 290 – 295)

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η πόλη της Κυδωνίας κτίστηκε από τους Σάμιους, μόνο που εκεί έμειναν μόνο πέντε χρόνια, γιατί μετά διώχτηκαν από τους Κρήτες, πρβ: «Αυτοί δε οι Σάμιοι την Κυδωνία στην Κρήτη έκτισαν, όχι γι αυτό το σκοπό πηγαίνοντας στην Κρήτη, αλλά, διώχνοντας του Ζακυνθινούς από το νησί. Έμειναν δε εκεί και ευδαιμόνησαν επί πέντε έτη, και έφτιαξαν τα εβρισκόμενα στην Κυδωνία ιερά και το ναό της Δίκτυννας. Τον έκτο όμως χρόνο οι Αιγινήτες σε ναυμαχία τους νίκησαν μαζί με άλλους Κρήτες. (Ηρόδοτος, Γ, 44 και 59).


2. Ο ΜΙΝΩΑΣ ΕΝΩΝΕΙ ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΗΜΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

Όταν πέθανε ο Τέκταμος τη βασιλεία των Δωριέων της Κρήτης πήρε ο γιος του Αστέριος, ο οποίος, επειδή η γυναίκα του δε του έκανε γιο, τη χώρισε και πήγε και έκλεψε από τη Φοινίκη την κόρη του βασιλιά της Τύρου Αγήνορα, την πανέμορφη Ευρώπη, κάτι που ήταν και μια από τις αιτίες που έγινε αργότερα ο Τρωικός πόλεμος.

Όταν πέθανε ο Αστέριος, συνεπλάκησαν οι γιοι του, ο Μίνωας και ο Σαρπηδόνας, για το ποιος θα πάρει τη βασιλεία. Νίκησε ο Μίνωας και έδιωξε το Σαρπηδόνα με τους στασιαστές του και αυτοί κυνηγημένοι κατέφυγαν στη Λυκία της Μ. Ασίας όπου έκτισαν τη πόλη Μίλητο σε ανάμνηση της Κρητικιάς πόλης Μίλατος,

Όταν ο Μίνωας έγινε βασιλιάς (βασίλευε το έτος 1470 π.Χ., σύμφωνα με το Πάριο χρονικό) με τη βοήθεια του αδελφού του Ραδάμανθυ ένωσαν σε ένα ενιαίο σύνολο, σε μια πολιτεία, όλα τα έθνη και όλες τις πόλεις της Κρήτης με έδρα την Κνωσό. Παράλληλα συγκρότησαν για πρώτη φορά στον κόσμο πολεμικό ναυτικό με το οποίο έδιωξαν από τα νησιά του Αιγαίου (τις Κυκλάδες κ.α.) τους διαμένοντες εκεί ληστές και πειρατές Κάρες και Φοίνικες και τα οικεί με μόνιμους κατοίκους που έφερε από την Κρήτη.

Οι Κυκλάδες μέχρι τότε κατοικούνταν μόνο από ληστές και πειρατές, επειδή και μέχρι τότε δεν είχε ακόμη αναπτυχθεί η ναυτιλία και η γεωργία, οπότε στα νησιά αυτά δεν μπορούσαν να ζήσουν μόνιμοι κάτοικοι.



Νόμισμα Κνωσού, 3ος αι. π.Χ., με το Μίνωα, τον πρώτο Έλληνα θαλασσοκράτορα και νομοθέτη (Μουσείο Ηρακλείου).

Αποτέλεσμα του πολεμικού ναυτικού που ίδρυσε ο Μίνωας ήταν λέει από τη μια ο ίδιος να γίνει θαλασσοκράτορας και από την άλλη να ελευθερωθούν οι θαλάσσιοι διάδρομοι και έτσι οι Έλληνες να μπορέσουν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να ασχοληθούν με ναυτικές εργασίες, να πλουτίσουν, να αποκτήσουν πόλεις (μόνιμη κατοικία που πρώτα δεν τους άφηναν οι ληστρικά και πειρατικά διαβιούντες Κάρες και Φοίνικες) κ.τ.λ..

Αποτέλεσμα τω σωστών θεσμών που θέσπισαν για πρώτη φορά στον κόσμο ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ ήταν λέει να δημιουργηθεί ο πρώτος στον κόσμο πολιτισμός, ο καλούμενος σήμερα Μινωικός πολιτισμός, τον οποίο στη συνέχεια αντέγραψαν οι υπόλοιποι Έλληνες, πρώτα οι Σπαρτιάτες και μετά οι Αθηναίοι, καθώς και οι Ρωμαίοι και έτσι εκπολιτίστηκαν (Περισσότερα βλέπε «Μινωικός Πολιτισμός».). Όλα αυτά ήταν λέει και η αιτία για την οποία ο Μίνωας με το Ραδάμανθυ υμνούνταν από όλους τους Έλληνες ή για τα οποία θεοποιήθηκαν, δηλαδή ανακηρύχθηκαν από τους Έλληνες ισόθεοι, γιοι του θεού Δία και κριτές στον Αδη (δηλαδή κάτι όπως έγινε και με το Μ. Κωνσταντίνο, τον Μ. Αλέξανδρο κ.α.).

“Στην ιστορία έχει γραφτεί πως ο Μίνωας ήταν έξοχος νομοθέτης, πρώτος που κυριάρχησε στις θάλασσες. Χώρισε το νησί στα τρία και σε κάθε μέρος έχτισε πόλη, την Κνωσό……. Κατά τον Έφορο, ο Μίνωας θαύμαζε κάποιο παλαιό, το Ραδάμανθυ, που είχε ίδιο όνομα με τον αδελφό του. Αυτός πρώτος αναφέρεται ότι εκπολίτισε το νησί με νόμους και κτίσεις πόλεων και συντάγματα, υποστηρίζοντας ότι φέρνει από τον ίδιο το Δία τους νόμους του…… Για την Κρήτη λέγεται ότι στα αρχαία χρόνια είχε καλή διακυβέρνηση και οι καλύτεροι από τους Έλληνες τη θαύμαζαν. Ανάμεσά στους πρώτους ήταν οι Λακεδαιμόνιοι, όπως ομολογούν ο Πλάτωνας στους Νόμους και ο Έφορος που περίγραψε το πολίτευμά τους στο έργο Ευρώπη.… (Στράβων «Γεωγραφικά» Ι’, C 476 – 478)

«Μετά απ΄αυτά, επικράτησαν ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς και συνένωσαν τα έθνη του νησιού σε ενιαίο σύνολο...» ( Διόδωρος, 5, 80)

«Ο Μίνως, εξ όσων κατά παράδοσιν γνωρίζομεν, πρώτος απέκτησε πολεμικόν ναυτικόν, και εκυριάρχησεν επί του μεγαλυτέρου μέρους της θαλάσσης, η οποία ονομάζεται σήμερον Ελληνική. Κατακτήσας τας Κυκλάδας νήσους, ίδρυσεν αποικίας εις τας περισσοτέρας από αυτάς, αφού εξεδίωξε τους ληστές Κάρας και εγκατέστησε τους υιούς του ως κυβερνήτας. «.Αλλ' ακόμη περισσότερον επεδίδοντο εις την πειρατείαν οι νησιώται Κάρες και Φοίνικες, οι οποίοι είχαν κατοικήσει τας περισσοτέρας από τας νήσους,……. Αλλ' αφότου συνεκροτήθη το πολεμικόν ναυτικόν του Μίνωος, αι δια θαλάσσης συγκοινωνίαι έγιναν ασφαλέστεροι, αφ' ενός μεν διότι οι κακοποιοί των νήσων αυτών εξεδιώχθησαν υπ' αυτού, κατά την εποχήν ακριβώς που προέβη εις εποικισμόν των περισσοτέρων, εξ αλλού δε διότι οι κάτοικοι των παραλίων ήρχισαν ήδη ν' αποκτούν μεγαλυτέρας περιουσίας και να έχουν μονιμωτέραν κατοικίαν, και μερικοί μάλιστα, όπως ήτο φυσικόν δι' ανθρώπους, των οποίων ηύξανε καθημερινώς ο πλούτος, και με τείχη περιέβαλλαν τας πόλεις των».( Θουκυδίδης Α, 4 - 8).

«Την εποχή που τα νησιά των Κυκλάδων ήταν ακόμη έρημα, ο Μίνωας, βασιλιάς της Κρήτης, με μεγάλες ναυτικές και πεζικές δυνάμεις, ήταν θαλασσοκράτορας και έστελνε πολλές αποικίες από την Κρήτη, έτσι κατοίκησε τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, ενώ ταυτόχρονα κατέλαβε και αρκετά μεγάλη παραθαλάσσια περιοχή της Ασίας … Όλα αυτά έγινα πριν τα Τρωικά. Μετά την άλωση της Τροίας, αναπτύχθηκαν περισσότερο οι Κάρες και έγιναν θαλασσοκράτορες, επικράτησαν στις Κυκλάδες και άλλες τις πήραν δικές τους κι έδιωξαν τους Κρήτες που τις κατοικούσαν, ενώ σε άλλες εγκαταστάθηκαν μαζί με τους προκατόχους τους Κρήτες. Αργότερα που αυξήθηκε η δύναμη των Ελλήνων, συνέβη να κατοικηθούν από αυτούς τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων και να εκδιωχθούν οι βάρβαροι…» (Διόδωρος Σικελιώτης, 5, 84)

« Για τους παλαιότερους αγώνες που έγιναν για την ελευθερία των Ελλήνων ……... Πρώτα-πρώτα τις Κυκλάδες, για τις οποίες έγιναν πολλές επιχειρήσεις από την εποχή που βασιλιάς της Κρήτης ήταν ο Μίνωας, τελευταίοι τις κατέλαβαν οι Κάρες. Οι πρόγονοί μας, αφού τους έδιωξαν, δεν τόλμησαν να οικειοποιηθούν τη χώρα τους, αλλά έστειλαν φτωχότερους Έλληνες να κατοικήσουν εκεί…(Ισοκράτης Παναθηναϊκός, 43-44)

«Οι δε Λύκιοι εκ Κρήτης κατάγονται (γιατί την Κρήτη ολόκληρη, στα παλιά χρόνια την είχαν οι βάρβαροι). Όταν όμως στην Κρήτη συνεπλάκησαν τα παιδιά της Ευρώπης, ο Μίνωας με το Σαρπηδόνα, για το ποιος θα γίνει βασιλιάς, επεκράτησε ο Μίνωας και έδιωξε το Σαρπηδόνα με τους στασιαστές του και αυτοί κυνηγημένοι κατέφυγαν στην Ασία, στο μέρος που ονομάζεται γη της Μιλυάδας …» (Ηρόδοτος Α, 172 - 173)


3. Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΖΕΙ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΚΟΣΜΟ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ

Ο Όμηρος (Ιλιάδα) και οι άλλοι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι τρεις γενιές μετά το θάνατο του Μίνωα (ο εγγονός του Μίνωα, ο Ιδομενέας, έλαβε μέρος στον πόλεμο αυτό) έγινε ο Τρωικός πόλεμος. Κατά τον πόλεμο αυτό, που, σύμφωνα με το Πάριο χρονικό, έγινε από το 1228 - 1218 π.Χ., ο αρχαίος γνωστός κόσμος μοιράστηκε στα δυο. Από τη μια η δύση, οι καλούμενοι Δαναοί ή Αργείοι ή Αχαιοί ή Πανέλληνες, δηλαδή οι πόλεις-κράτη Μυκήνες, Σπάρτη, Αθήνα, Κνωσός κλπ, που μετά τον εν λόγω πόλεμο ονομάστηκαν Έλληνες, και από την άλλη η Ανατολή, οι Τρώες, οι Κάρες, οι Φοίνικες κ.α, που μετά τον εν λόγω πόλεμο οι νικητές Έλληνες τους ονόμασαν βάρβαρους

Ειδικότερα ο Θουκυδίδης (Α 3 – 9) αναφέρει ότι αρχικά στην Ελλάδα δεν υπήρχαν μόνιμοι κάτοικοι παρά μόνο διάφορα φύλα με πολυπληθέστερο το Πελασγικό, που ζούσαν μεταναστευτικά (τελευταία μετακίνηση φύλου στην Ελλάδα ήταν λέει η καλούμενη «Κάθοδος των Δωριέων με τους Ηρακλείδες», η οποία έγινε 80 χρόνια μετά τα Τρωικά (ήτοι κάπου το 1100 π.Χ.) για εξεύρεση πηγών διατροφής, μιας και μέχρι τότε δεν υπήρχε ακόμη η γεωργία, ενώ η πιο ισχυρή ομάδα όπου πήγαινε έδιωχνε αυτή που εύρισκε εκεί, για να εκμεταλλευτεί αυτή το χώρο. Αναφέρει επίσης ότι μέχρι τα τρωικά δεν υπήρχε ο διαχωρισμός σε Έλληνες και βάρβαρους, άλλως θα το ανέφερε ο Όμηρος και η εκστρατεία στην Τροία ήταν η πρώτη κοινή συνεργασία των Ελλήνων. Για τον ίδιο «Έλληνες» στα Τρωικά λέγονταν μόνο όσοι κατάγονταν από την περιοχή της Φθίας και είχαν ως αρχηγό τους τον Αχιλλέα και μετά τα Τρωικά όλοι εκείνοι που μίλαγαν την ίδια γλώσσα με την εν λόγω περιοχή, επειδή η περιοχή αυτή επί βασιλιά Έλληνα είχε καταστεί πάρα πολύ ισχυρή και έτσι όλοι αυτοί που μίλαγαν την ίδια γλώσσα είχαν όφελος να λένε ότι και αυτοί είναι Έλληνες.

Πράγματι στον Όμηρο με το όνομα «Ελλάδα» λέγεται μόνο μια πόλη-περιοχή στο Πελασγικό Άργος (= η Θεσσαλία), η οποία μαζί με τη Φθία ανήκαν στο Κράτος του Πηλέα και με το όνομα «Μυρμιδόνες και Αχαιοί και Έλληνες» μόνο οι στρατιώτες εκείνοι που κατάγονταν από τις πόλεις-περιοχές Ελλάδα και Φθία και είχαν ως αρχηγό τους τον Αχιλλέα. Από εκεί και κατ’ επέκταση «Πανέλληνες» καλούνταν όλοι οι εκστρατεύσαντες.

Ο Πλάτωνας (Μενέξενος), ο Ισοκράτης (Παναθηναϊκός, Ελένης Εγκώμιο) κ.α. αναφέρουν ότι τα αίτια για τα οποία οι Έλληνες εκστράτευσαν εναντίον της Τροίας ήταν το ότι οι βάρβαροι λαοί της Ασίας (στην αρχή οι Φοίνικες, οι Δαναοί και οι Πέλοπες και μετά οι Τρώες) έρχονταν στην Ελλάδα και έκλεβαν είτε τις γυναίκες είτε τα εδάφη των Ελλήνων με συνέπεια η Ελλάδα να δεινοπαθεί και να μην προκόβει. Τελευταία τους κλοπή ήταν αυτή της ωραία Ελένης, της γυναίκας του βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαου, από τους Τρώες.

Σημειώνεται ότι:

1) Ο Όμηρος (Ιλιάδα Β 402 – 405 και Β 645 – 652) αναφέρει ότι στον πόλεμο της Τροίας οι Κρήτες (τα κρητικά φύλα: Ετεοκρήτες, Κύδωνες, Δωριείς, Αχαιοί και Πελασγοί) με αρχηγό τον εγγονό του Μίνωα, τον Ιδομενέα, πήγαν με το μέρος των Αργείων ή Αχαιών ή Δαναών. Έτσι μετά από τον πόλεμο αυτό ονομάστηκαν και αυτοί Έλληνες, αφού έτσι ονομάστηκαν μετά τον πόλεμο αυτό όλοι εκείνοι που είχαν εκστρατεύσει στην Τροία από την Αυλίδα, σύμφωνα με τον Ησίοδο (Κατάλογος Γυναικών).

2) Ο Ηρόδοτος (Α, 2 - 5) αναφέρει ότι οι λόγιοι των Περσών του είχαν πει ότι οι Έλληνες δεν έπρεπε να είχαν κάνει τον πόλεμο εναντίον της Τροίας, επειδή και εκείνοι είχαν κλέψει γυναίκες από τους βάρβαρους, όπως την πριγκίπισσα Ευρώπη (τη μάνα του Μίνωα).

(Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο:

«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, Α. Κρασανάκη)

4. Η ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

ΟΙ ΕΤΕΟΚΡΗΤΕΣ, Ο ΜΙΝΩΑΣ

ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΝΩΙΤΕΣ ΗΣΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ

Ο Όμηρος (Ιλιάδα Β 402 – 405 και Β 645 – 652) αναφέρει από τη μια ότι στον πόλεμο της Τροίας και οι εκατό πόλεις της Κρήτης: Κνωσός, Γόρτυνα, Λύκτος κλπ ή τα Κρητικά φύλα: Κύδωνες, Ετεόκρητες, Αχαιοί, Δωριείς και Πελασγοί πήγαν με το μέρος των Αχαιών ή Δαναών ή Αργείων ή Πανελλήνων και από την άλλη ότι οι Κρήτες στον πόλεμο της Τροίας είχαν ως αρχηγό τους τον Ιδομενέα, που ήταν αφενός εγγονός του Μίνωα και αφετέρου ένας από τους Γενικούς αρχηγούς των Παναχαιών ή Πανελλήνων: «…δε γέροντας αριστήας Παναχαιών, Νέστορα μεν πρώτιστα και Ιδομενέα άνακτα…» (Ιλιάδα, Β 402 – 405). Επομένως ο Μίνωας και οι κάτοικοι της Κρήτης επί Μίνωα (οι Κύδωνες, οι Ετεοκρήτες, οι Αχαιοί κ.τ.λ.) ήταν μέρος των Παναχαιών ή Πανελλήνων, άρα Έλληνες. Πέραν αυτών οι άλλοι αρχαίοι συγγραφείς λένε ξεκάθαρα ότι ο Μίνωας και οι Μινωίτες ήσαν Έλληνες, πρβ:

«Οι δε τα μυθώδη πάντα περιαιρούντες εκ της ιστορίας πεπλάσθαι φασίν υπό του Νόμα τον περί της Ηγερίας λόγον, ίνα ράον αυτώ προσέχωσιν οι τα θεία δεδιότες και προθύμως δέχωνται τούς υπ´ αυτού τιθεμένους νόμους, ως παρά θεών κομιζομένους. Λαβείν δε αυτόν την τούτων μίμησιν αποφαίνουσιν εκ των Ελληνικών παραδειγμάτων ζηλωτήν γενόμενον της τε Μίνω του Κρητός και της Λυκούργου του Λακεδαιμονίου σοφίας· (ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΕΩΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Λόγος Β’ LXI. 1-2)

«Ο Μίνωας, που ήταν ο μεγαλύτερος των αδελφών, έγινε βασιλιάς του νησιού και ίδρυσε σ’ αυτό αρκετές πόλεις, με γνωστότερες την Κνωσό, Φαιστό και Κυδωνία. Ο ίδιος θέσπισε και αρκετούς νόμους για τους Κρήτες, προσποιούμενος ότι τους έλαβε από τον πατέρα του το Δία με τον οποίο συνομιλούσε μέσα σε κάποια σπηλιά. Απέκτησε, επίσης, μεγάλη ναυτική δύναμη, κυρίευσε τα περισσότερα νησιά κι έγινε ο πρώτος Έλληνας θαλασσοκράτορας…». (Διόδωρος Σικελιώτης 5, 78 και 79)

«Της Καρπάθου πρώτοι κάτοικοι ήσαν κάποιοι από εκείνους που εκστράτευσαν μαζί με το Μίνωα, την εποχή που έγινε ο πρώτος Έλληνας θαλασσοκράτορας… (Την δε Κάρπαθον πρώτοι μεν ώκησαν των μετά Μίνω τινές συστρατευσάντων, καθ’ όν χρόνο εθαλασσοκράτησε πρώτος των Ελλήνων…, Διόδωρος Σικελιώτης, 5 54)

«. Και τούτου οι Κρήτες τον ταύρον ες την γην πέμψαι σφίσι Ποσειδώνα φασίν ότι Θαλάσσης άρχων Μίνως της Ελληνικής ουδενός Ποσειδώνα ήγεν άλλου Θεού μάλλον εν τιμή, κομιθέναι μεν δη ταύρον τούτον φασιν ες Πελοπόννησον εκ Κρήτης και Ηρακλέι των δώδεκα καλουμένων…. ».. (Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, «Αττικά, 27,7)

«Ο Πολυκράτης είναι ο πρώτος που ξέρουμε από τους Έλληνες, ο οποίος έβαλε στο νου του να κυριαρχήσει στη θάλασσα, εκτός από το Μίνωα από την Κνωσό και από κανένα άλλο ίσως που κυριάρχησε στη θάλασσα πριν από εκείνον» (Ηρόδοτος Γ 121)

«Πρώτος, λένε, που έπεισε το λαό να χρησιμοποιεί γραπτούς νόμους ήταν ο Μνεύης. Αυτός λοιπόν προσποιήθηκε πως του έδωσε τους νόμους ο Ερμής, με τη διαβεβαίωση πως θα φέρουν μεγάλα καλά στη ζωή των ανθρώπων, όπως ακριβώς έκανε, λένε, στους Έλληνες ο Μίνωας στην Κρήτη και ο Λυκούργος στους Λακεδαιμονίους, που ο ένας είπε ότι πήρε τους νόμους από το Δία και ο άλλος από τον Απόλλωνα.». (Διόδωρος Σικελιώτης, Βίβλος 1, 94)

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αυτοί λοιπόν, οι Κρήτες, έχουν τους πιο παλιούς νόμους απ’ όλους τους Έλληνες; («Ουκούν ούτοι, οι Κρήτες, παλαιοτάτοις νόμοις χρώνται των Ελλήνων»)

ΕΤΑΙΡΟΣ: Ναι.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ξέρεις ποιοι ήταν οι άξιοι βασιλείς τους; Ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς, γιοι του Δία και της Ευρώπης’ δικοί τους είναι οι νόμοι. (Πλάτωνα «Μίνως», 318 b – 321)

Θα ‘πρεπε να πεις: Ξένε, δεν είναι τυχαίο που οι νόμοι της Κρήτης έχουν τόσο μεγάλη φήμη σε ολόκληρο τον Ελληνικό κόσμο. (Ω ξένε, εχρην ειπειν, οι Κρητών νόμοι ουκ εισίν μάτην διαφερόντως εν πάσιν ευδόκιμοι τοις Έλλησιν) Είναι νόμοι δίκαιοι, που προσφέρουν ευτυχία σε όσους τους ακολουθούν, Δίνουν δηλαδή όλα τα αγαθά, τα οποία ανήκουν σε δυο κατηγορίες, ανθρώπινα και θεία.… (Πλάτωνα, Νόμοι, 625 - 631)

Σημειώνεται επίσης ότι:

1) Ο Διόδωρος (5,80) αναφέρει ότι και οι Ετεοκρήτες ήσαν Έλληνες και όχι βάρβαροι, πρβ . «τέταρτο γένος που ανακατεύθηκε με τους κατοίκους της Κρήτης: Ετεόκρητες, Πελασγούς, Δωριείς και Αχαιούς ήταν, λένε, ένα συνονθύλευμα βαρβάρων που με τα χρόνια εξομοιώθηκαν στη γλώσσα με τους Έλληνες κατοίκους». Αν οι Ετεοκρήτες δεν ήταν Έλληνες, ο Διόδωρος δεν θα έλεγε ότι ο Μίνωας ένωσε τους Ετεόκρητες, Κύδωνες, Δωριείς και Αχαιούς μαζί με ένα συνονθύλευμα βαρβάρων σε ενιαίο σύνολο.

2) Ο Παυσανίας αποκαλεί το Μίνωα άρχοντα της Ελληνικής θάλασσας ( = το Αιγαίο ή σωστότερα το Αρχιπέλαγος ) και τον εγγονό του, τον Ιδομενέα, Αχαιό και Έλληνα, όταν περιγράφει τα αφιερώματα στο ναό της Ολυμπίας, πρβ:

«Υπάρχουν κοινά αφιερώματα όλων των Αχαιών (στο ναό της Ολυμπίας) και παριστάνουν όλους αυτούς που πήραν μέρος στην κλήρωση για τη μονομαχία με τον Έκτορα, όταν αυτός προκάλεσε όποιον Έλληνα ήθελε να συμμετάσχει μαζί του. Είναι στημένα κοντά στο μεγάλο ναό …. Και απέναντι σε απ αυτά, σε διαφορετικό βάθρο, βρίσκεται ο ανδριάντας του Νέστορα… Εκείνος με τον πετεινό στην ασπίδα είναι ο Ιδομενέας, απόγονος του Μίνωα.(Παυσανίας Ηλιακά Α 25, 8-9)

«. Και τούτου οι Κρήτες τον ταύρον ες την γην πέμψαι σφίσι Ποσειδώνα φασίν ότι Θαλάσσης άρχων Μίνως της Ελληνικής ουδενός Ποσειδώνα ήγεν άλλου Θεού μάλλον εν τιμή, κομιθέναι μεν δη ταύρον τούτον φασιν ες Πελοπόννησον εκ Κρήτης και Ηρακλέι των δώδεκα καλουμένων…. ».. (Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, «Αττικά, 27,7),

3) Ο Αριστοτέλης (Πολιτικά 1, 1271, 10) λέει ότι η Κρήτη ήταν επόμενο, προορισμένο να κυριαρχήσει στους Έλληνες, επειδή βρίσκεται σε ευνοϊκή θέση, σε μια θάλασσα που στις τριγύρω παραλίες της έχουν εγκατασταθεί όλοι οι Έλληνες και επομένως, θέλει να πει ο Αριστοτέλης, οι Έλληνες βοήθησαν τους Κρήτες και το Μίνωα ως Έλληνες να αναπτυχθεί και συνάμα να κατακτήσει και βαρβαρικά μέρη:

«δοκεί δ η νήσος και προς την αρχήν την Ελληνικήν πεφυκέναι και κείσθαι καλως, πάσῃ γαρ επίκειται τῃ θαλάττῃ, σχεδόν των Ελλήνων ιδρυμένων περί την θάλατταν πάντων’ απέχει γαρ τη με της Πελοποννήσου μικρόν, τη δε της Ασίας του περί Τριόπιον τόπου και Ρόδου, διο και την της θαλάττης αρχήν κατέσχεν ο Μίνως, και τας νήσους τας μεν εχειρώσατο τας δ’ ώκισεν, τέλος επιθέμενος τη Σικελία τον βίον ετελεύτησεν εκεί περί Καμικόν…» (Αριστοτέλους Πολιτικά Β 1271, 10),

5. ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΙΔΑΙΑ ΚΑΙ ΚΡΗΤΗ

Ο ΛΙΒΥΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΣ

ΚΑΙ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΙΔΑΙΑ & ΚΡΗΤΗ

Ο Διόδωρος Σικελιώτης, σχετικά με τα ονόματα της Κρήτης, αναφέρει ότι σύμφωνα με το μύθο των Ατλάντιων της Λιβύης (= Αφρικής), μύθο όμως που δεν αποδέχονται λέει οι Κρήτες, υπήρχαν δυο θεοί με το όνομα Δίας. Από αυτούς ο προγενέστερος ήταν ντόπιος Κρητικός, αδελφός του Ουρανού (γιος της Ρέας και του Κρόνου), ο οποίος όταν έγινε βασιλιάς της νήσου ονόμασε το νησί «Ιδαία» από τη γυναίκα του Ιδαία και θάφτηκε εκεί μετά τον θάνατό του. Ο μεταγενέστερος Δίας ήταν λέει Λίβυος (Αφρικανός), γιος της Ρέας και του Άμμωνα ( αδελφού του Κρόνου, πρώην συζύγου της Ρέας), ο οποίος μετά την ήττα του από τον Κρόνο για τη βασιλεία, διέφυγε από τη Λιβύη (Αφρική) στην Κρήτη όπου νυμφεύτηκε την κόρη ενός από τους Κουρήτες που βασίλευαν εκεί τότε, ανέλαβε την εξουσία του τόπου και το νησί που μέχρι τότε ονομαζόταν Ιδαία το μετονόμασε Κρήτη από το όνομα της γυναίκα του, πρβ:

Ι. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΛΙΒΥΩΝ

<<Ο Κρόνος , σύμφωνα με τον μύθο, που ήταν αδελφός του Άτλαντα και διακρινόταν για την ασέβειά και την πλεονεξία του. Παντρεύτηκε την αδελφή του Ρέα από την οποία απέκτησε το Δία, που προσονομάστηκε Ολύμπιος (σ.σ.από το όνομα του επιμελητή του, όπως λέει σε άλλο σημείο, βίβλος 3, 73). Είχε υπάρξει, όμως, και άλλος Δίας, αδελφός του Ουρανού, που βασίλευσε στην Κρήτη, υπολειπόμενου κατά πολύ σε δόξα από το μεταγενέστερο. Αυτός, λοιπόν, βασίλευσε σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ ο προγενέστερος, που ήταν κύριος μόνο του προαναφερθέντος νησιού, απέκτησε δέκα γιους, τους ονομαζόμενους Κουρήτες. Ονόμασε, επίσης, το νησί από τη γυναίκα του Ιδαία και θάφτηκε εκεί μετά τον θάνατό του, ενώ ο τόπος που δέχτηκε τη σωρό του επιδεικνύεται μέχρι την εποχή μας. Οι Κρήτες όμως δε συμφωνούν και θα πούμε τον μύθο όπως τον λένε αυτοί, όταν θα μιλήσουμε για την Κρήτη….>> (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 3, 61)

<<Λέει πως ο Άμμωνας, βασιλιάς σ’ αυτό το μέρος της Λιβύης (= Αφρικής) παντρεύτηκε την κόρη του Ουρανού, την ονομαζόμενη Ρέα, που ήταν αδελφή του Κρόνου και των υπόλοιπων Τιτάνων. Μια φορά που επισκέπτονταν το βασίλειό του συνάντησε κοντά στα λεγόμενα Κεραύνεια όρη μια παρθένα ξεχωριστής ομορφιάς της οποίας το όνομα ήταν Αμάλθεια. Καθώς την ερωτεύθηκε κι έσμιξε μαζί της απόκτησε από αυτήν γιο, το Διόνυσο, έτσι ανέδειξε την Αμάλθεια κυρία της γύρω περιοχής, της οποίας το σχήμα έμοιαζε με κέρατο βοδιού και γι αυτό ονομάστηκε «Κέρας Εσπέρου». Η περιοχή, ένεκα της ποιότητας του εδάφους, είναι γεμάτη με όλες τις ποικιλίες της αμπέλου και των υπόλοιπων δέντρων που βγάζουν ήμερους καρπούς. Όταν η προαναφερθείσα γυναίκα ανέλαβε την εξουσία εκείνης της χώρας, η χώρα ονομάστηκε «Κέρας Αμαλθείας». Γι αυτό και οι μεταγενέστεροι άνθρωποι, ένεκα της παραπάνω αιτίας, την καλύτερη γη που βγάζει κάθε είδους καρπούς την προσαγορεύουν «κέρας Αμαλθείας» ….>> (Διόδωρος, βίβλος 3, 68)

<<… Καθώς διαδόθηκε η αξία και η φήμη του (Άμμωνα), λέγεται πως η Ρέα οργίστηκε με τον Άμμωνα και τον εγκατέλειψε κι έφυγε για τα αδέλφια της τους Τιτάνες, όπου παντρεύτηκε τον αδελφό της τον Κρόνο. Αυτός πεισμένος από τη Ρέα, εκστράτευσε με τους Τιτάνες εναντίον του Άμμωνα. Στη μάχη που δόθηκε ο Κρόνος κέρδισε την υπεροχή, ενώ ο Άμμωνας πιεζόμενος από σιτοδεία κατέφυγε στην Κρήτη, όπου, αφού παντρεύτηκε την Κρήτη, κόρη ενός από τους Κουρήτες που βασίλευαν εκεί τότε, ανέλαβε την εξουσία του τόπου και το νησί που μέχρι τότε ονομαζόταν Ιδαία το μετονόμασε Κρήτη από τη γυναίκα του…>> (Διόδωρος, βίβλος 3, 71)

<<… Σύμφωνα με τη παράδοση το κεφάλι του Άμμωνα είχε το σχήμα κεφαλής κριαριού, γιατί τέτοιο παράσημο είχε το κράνος που φορούσε στις εκστρατείες του. Υπάρχουν, όμως, κι εκείνοι που διηγούνται το μύθο ότι πραγματικά ο θεός Άμμων είχε κερατάκια δεξιά και αριστερά στους κροτάφους του, γι αυτό και ο Διόνυσος (στα αιγυπτιακά, λέει σε άλλο μέρος ο Διόδωρος, λέγεται Όσιρις) ως γιος του είχε την ίδια όψη με τον πατέρα του κι έτσι παραδόθηκε στις επόμενες γενεές των ανθρώπων τούτος ο θεός να έχει κέρατα…>> (Διόδωρος, βίβλος 3, 73)

ΙΙ. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

«Οι Κρήτες, λοιπόν, διηγούνται το μύθο πως τον καιρό που οι Κουρήτες ήταν νέοι υπήρχαν οι λεγόμενοι Τιτάνες. Αυτοί κατοικούσαν στην περιοχή της Κνωσού, εκεί όπου και τώρα δείχνουν θεμέλια του οίκου της Ρέας και άλσος κυπαρισσιών αφιερωμένο στη θεά από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι Τιτάνες ήταν έξι άντρες και πέντε γυναίκες τον αριθμό, για τους οποίους άλλοι μυθολογούν ότι ήταν παιδιά του Ουρανού και της Γης και άλλοι λένε πως πατέρας τους ήταν ένας Κουρήτης και η μητέρα τους η Τιταία από την οποία και πήραν το όνομά τους. Αγόρια ήταν ο Κρόνος, ο Υπερίωνας και ο Κρίος, στη συνέχεια ο Ιαπετός και ο Κριός και τελευταίος ο Ωκεανός, ενώ αδελφές τους ήταν η Ρέα, η Θέμις και η Μνημοσύνη, καθώς και η Φοίβη και η Τηθύς. Όλοι τους έγιναν εφευρέτες κάποιων αγαθών για την ανθρωπότητα και λόγω της ευεργεσίας τους δέχτηκαν τιμές και έμεινε η μνήμη τους αιώνια. Ο Κρόνος που ήταν ο μεγαλύτερος στην ηλικία έγινε βασιλιάς και τους ανθρώπους που είχε υπό υπηκόους τους έβγαλε από την αγριότητα και τους έκανε να ζουν πολιτισμένα, γι αυτό και η αποδοχή που έτυχε από τους ανθρώπους ήταν μεγάλη, καθώς επισκέφτηκε πολλά μέρη της οικουμένης…..» (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5,66)

<<Σχετικά, όμως, με τη γέννηση και τη βασιλεία του Δία, υπάρχουν διαφωνίες. Άλλοι λένε πως μετά τη μετάσταση του Κρόνου από τους ανθρώπους στους θεούς το διαδέχθηκε στη βασιλεία (ο Δίας), χωρίς να υποτάξει με βία τον πατέρα του (Κρόνο), αλλά λαμβάνοντας το αξίωμα νόμιμα και δίκαια, ενώ άλλοι παραδίδουν το μύθο ότι δόθηκε χρησμός στον Κρόνο, σχετικά με τη γέννηση του Δία ότι ο γιος που θα γεννήσει θα του πάει αποσπάσει βίαια τη βασιλεία. Έτσι ο Κρόνος αφάνιζε κάθε φορά τα παιδιά του που γεννιόνταν. Η Ρέα αγανάκτησε, αλλά μη μπορώντας να αλλάξει την απόφαση του άντρα της, όταν γέννησε το Δία , τον έκρυψε στην ονομαζόμενη Ίδη και τον έδωσε κρυφά να τον αναθρέψουν οι Κουρήτες που κατοικούσαν πλησίον στο βουνό της Ίδης. Εκείνοι τον πήγαν σε κάποιο σπήλαιο και τον παρέδωσαν στις Νύμφες, με την εντολή να τον περιποιούνται με τη μεγαλύτερη φροντίδα. Οι Νύμφες ανακατεύοντας μέλι και γάλα έθρεψαν το παιδί και το τάιζαν από το μαστό της αίγας που ονομαζόταν Αμάλθεια. Πολλά σημάδια της γέννησης και της διατροφής του θεού παραμένουν μέχρι σήμερα στο νησί. Λένε, για παράδειγμα, πως καθώς τον μετέφεραν νήπιο οι Κουρήτες έπεσε ο ομφαλός του κοντά στο ποτάμι που ονομάζεται Τρίτωνας και πως από κείνο το γεγονός έγινε ιερός τούτος ο τόπος και ονομάστηκε ομφαλός (αφαλός), καθώς και το γύρω πεδίο ονομάστηκε «ομφάλειον». Κατά δε την Ίδη, όπου συνέβηκε να ανατραφεί ο θεός, έγινε ιερή και το σπήλαιο μέσα στο οποίο διατράφηκε, όσο και τα γύρω λιβάδια που είναι στην κορυφή του όρους αφιερώθηκαν σε εκείνον. Το πιο καταπληκτικό, που αναφέρουν, όμως, οι μύθοι είναι εκείνο με τις μέλισσες και δεν πρέπει να το παραλείψουμε, γιατί λένε πως θέλοντας ο θεός να διαφυλαχθεί η ανάμνησή της στενής σχέσης που είχε μ’ αυτές, άλλαξε το χρώμα τους και το έκανε να μοιάζει με χαλκό που χρυσίζει και καθώς ο τόπος βρίσκεται σε πολύ μεγάλο υψόμετρο και οι άνεμοι που φυσούνε είναι δυνατοί και το χιόνι που πέφτει πολύ, έκανε τις μέλισσες να είναι ανεπηρέαστες και απρόσβλητες, μια και ζούνε σε τόπους όπου οι χειμώνες είναι βαρείς. Όσο για την αίγα (Αμάλθεια) που τον ανέθρεψε, ο Δίας της απένειμε μεν και άλλες τιμές, αλλά πήρε από αυτήν την επωνυμία Αιγίοχος. Όταν έφτασε στην ηλικία της άνδρωσης, λένε πως πρώτα ίδρυσε μια πόλη στην περιοχή της Δίκτης, όπου σύμφωνα με το μύθο που λένε έλαβε χώρα η γέννησή του, η πόλη τούτη εγκαταλείφθηκε τα κατοπινά χρόνια, αλλά σώζονται ακόμη βάσεις θεμελίων της…: «…ανδρωθέντα δ’ αυτόν φασί πρώτον πόλιν κτίσθαι περί την Δίκτα, όπου και την γένεσην αυτού μυθολογούσιν»…>> (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5, 70)

Σημειώνεται ότι:

1) Παρατηρώντας το εδάφιο 5, 70 του Διόδωρου βλέπουμε ότι αρχικά λέει «όταν η Ρέα γέννησε το Δία στην ονομαζόμενη Ίδη» («τον Δία τεκούσαν εν τη προσαγορευομένη Ίδη…») και στο τέλος «όταν ο Δίας μεγάλωσε, έκτισε μια πόλη στη Δίκτη όπου (συγκεκριμένα) μυθολογείται η γέννησή του» («πόλιν κτίσαι περί την Δίκταν, όπου και την γένεσιν αυτου γενέσθαι»). Επομένως η ονομασία Ίδη είναι άλλη ονομασία του όρους της Δίκτης ή σωστότερα β) Με το όνομα «‘Ιδη» λέγονταν η οροσειρά της Κρήτης στην οποία βρίσκεται το βουνό «η Δίκτη», όπου όπου και (συγκεκριμένα) έλαβε χώρα η γέννησή του Δία. (Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο «Ο Κρηταγενής Δίας», Α. Κρασανακη)

1) Από τα ως άνω λεγόμενα του Διόδωρου γίνεται φανερό ότι: α) Παλιά η Κρήτη λεγόταν και με το όνομα Ιδαία και γι αυτό και τα: Ιδομενέας, Ιδαία όρη = τα Κρητικά όρη, Ιδαίος Ηρακλής = ο Κρητικός Ηρακλής κλπ..

2) Όπως σήμερα υπάρχουν διαφορετικά δόγματα (βλέπε π.χ. Καθολικούς και Ορθόδοξους) έτσι υπήρχαν και παλιά. Η θρησκεία του Δία για τους Έλληνες ήταν δημιούργημα Κρητικό και την αποδέχονταν οι περισσότερες ελληνικές πόλεις-κράτη (Μακεδονία, Αθήνα, Σπάρτη κλπ). Η Θρησκεία του Λίβυου ή άλλως Άμμωνα Δία ήταν δημιούργημα των Λίβυων και την αποδέχονταν οι Αιγύπτιοι, οι Κάρες, οι Φοίνικες κ.α. Ωστόσο και μερικοί Έλληνες λάτρευαν το Λίβυο Δία, κάτι ως γίνεται σήμερα με κάποιους καθολικούς Έλληνες στα Δωδεκάνησα.

3) Υπενθυμίζεται ότι στην Ελληνική μυθολογία, η Αμάλθεια είναι αίγα(γρος) και όχι γυναίκα όπως λέει ο μύθος των Ατλάντιων. Ομοίως το κέρας της Αμάλθειας είναι το κέρατο της αίγας Αμάλθειας που όποιος το είχε του έφερνε ευτυχία και όχι το κέρατο του θεού Άμμωνα, όπως λέει ο μύθος των Ατλάντιων. Ομοίως ο Όλυμπος (απ΄ όπου και Ολύμπιος) είναι βουνό, όπου κατοικούσαν οι θεοί μετά τη μετάστασή τους, και όχι επιμελητής, όπως λέει ο μύθος των Ατλάντιων κ.α.

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ

Κ(ΟΥ)ΡΗΤΕΣ - ΚΡΗΤΕΣ

Οι πρώτοι κάτοικοι της Κρήτης, όπως είδαμε πιο πριν, ονομάζονταν «Ιδαίοι» (Δάκτυλοι)», επειδή κατοικούσαν στους Δακτύλους (= οι πρόποδες ή οι κορφές) της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της Κρήτης και «Κουρήτες», επειδή επικούρησαν στη γέννηση και ανατροφή του Δία στο βουνό Δίκτη της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της Κρήτης. Επομένως, αφού οι κάτοικοι της Κρήτης λέγονταν αρχικά «Ιδαίοι Δάκτυλοι ή «Κουρήτες» και μετά «Κρήτες», άρα το όνομα «Κρήτες» προήλθει από σύντμηση του ονόματος «Κ(ου)ρήτες» > Κρήτες, κάτι που:

Α) Πιστοποιείται και από το ότι η ονομασία της Κρήτης και των Κρητών στην Παλαιά Διαθήκη, λέγεται χωρίς σύντμηση, δηλαδή: Κερετιμ – Κερεθαίοι ή Χερεαίοι = η Κρήτη και οι Κρηταίοι.

Β) Υπονοείται στους μύθους. Ο Διόδωρος βίβλος 3, 71) αναφέρει ότι η Κρήτη ονομάζονταν αρχικά Ιδαία και ο Δίας την μετονόμασε σε Κρήτη προς χάρη της γυναίκα τους Κρήτης, που ήταν και κόρη ενός των Κουρήτων. Ο Αρριανός (Βιθυνιακά) και Eustath. ad Dionys. 498, p310,29 Αρριανός (70Μ) αναφέρει ότι η Κρήτη ονομάστηκε έτσι από το βασιλιά Κρήτα: «δέ φησί Κρής, ού Κρήτη επώνυμος, ο τόν Δία κρύψας εν όρει Δικταίω, ότε Κρόνος εμάστευεν εθέλων αφανίσαι αυτόν. Τον βασιλιά Κρήτη αναφέρει και ο Διόδωρος.

Ετυμολογικά η ονομασία «Κουρήτες» παράγεται από το θέμα των λέξεων: «κούρος» (κούρος = ο γιος, ο νέος, ο διατρεφόμενος και Κούρος = ο Δίας, σε νεανική ηλικία, ως γιος του Κρόνου ), «κούρη ή κόρη» (= η νέα, το κορίτσι), οι οποίες είναι συγγενείς λέξεις με τις: κορός > χορός, (επι)-κουρώ, (νεω)κόρος, (επί)κουρος, κείρω > κούρος, κουρέας κ.α. Στα λατινικά: couro,ae = επιμελούμαι, φροντίζω τινός, couro,onis = o κύρης, ceres,eris = τρέφειν, πληρούμαι, χορταίνω…. Στην Κρητική διάλεκτο κοράσια = τα παιδιά της Κρήτης, «Κουρήτες» = κουραδιάρηδες = οι κουροτρόφοι, οι άνθρωποι που διαθέτουν κουράδι (= το κοπάδι) = αυτοί διέθεσαν την αίγαγρο Αμάλθεια για να βυζαίνει ο Δίας.

ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ

CRETA, CRETE ΚΑΙ CANDIA

Οι Λατίνοι (Ρωμαίοι κ.α.) ονόμαζαν την Κρήτη, όπως και οι Έλληνες, δηλαδή: Creta,ae ή Crete,es = Κρήτη,ης απ΄ όπου και στα αγγλικά Crete, cretan = Κρήτη, Κρητικός. Στα λατινικά επίσης: Cress,etis και Cressa,ae, = Κρής και Κρήσσα, cretaeus,a,um = Cresssius,a,um = Κρητικός, ιά,ό. Cretensis,e = Κρητικός, cretis,idis = Κρήσσα,.. Η Κρήτη από τους Βενετούς ονομάζονταν candia, που ετυμολογιά σχετίζεται με τα: candeo,ui,ere = λευκανθίζω, λευκαίνω, λευκός, λευκαυγής…., canditus marmor = λευκό μάρμαρο, candido, candidezza, candore…. κ.α. Αυτό επειδή η ονομασία Candia είναι συνώνυμη της ονομασίας creta,ae = η κρητίς (ή κρηπίς), δηλαδή o γύψος, η λευκή γη, το ψιμμύθιον, κεραμική γη…., πρβ και: Cressius nota = σημείωση δια κρητίδος, cretosus = Κρητικώδης, αργιλώδης, ο λευκός, cretula = το λευκό χρώμα. … Το λατινικό «creta» και το βενετσιάνικο «candia» = η νήσος Κρήτη ή η κρητίς (άργιλος ή γύψος) προήλθε από το Κρήτη, κάτι ως και τα Μαγνησία > μαγνήτης, Κίμωλος > κιμωλία… Παράβαλε και «Λευκά όρη = η δυτική οροσειρά της Κρήτης.

Σημειώνεται ότι:

1) Το όνομα «Ιδαία» είναι ουσιαστικό από το επίθετο «ιδαίος,α,ο» και κείνο από το ουσιαστικό «η Ίδη» = η οροσειρά «Ιδαία όρη», που, σύμφωνα με τους σημερινούς λεξικογράφους, σημαίνει τα σύδενδρα όρη (από το «ίδα ή ιδη» = το δέντρο ή το ξύλο), κάτι όμως μη βεβαιωμένο. Το όνομα «Ίδη ή Ιδαία όρη» πρέπει να σχετίζεται με τις λέξεις «ΔΕΟΣ» > ΔΕΥΣ – ΖΕΥΣ και το δέος > θέος και θεός, Δέος = το αίσθημα που προκαλείται από τη θέα.

2) Στην Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα με την μετάφραση των Εβδομήντα και του Ν. Βάμβα, οι Κρήτες άποικοι στην Παλαιστίνη λέγονταν πότε «Κρήτες» και πότε «Κερετιείμ ή Χερεθαίοι» και όχι Φιλισταίοι ή Καφθοριείς, όπως λένε μερικοί. Καφθορ και Καφθοριείμ είναι η Καπαδοκία και οι Καππαδόκες, ενώ οι Φιλισταίοι ήταν ένας εβραϊκός λαός που το μόνο κοινό που είχε με τους Κρήτες ήταν το ότι και αυτοί ήσαν αλλόθρησκοι και μισθοφόροι.


Από το βιβλίο:
Η ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ – ΜΕΛΕΡΤΗ
Α. Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ