Αναγνώστες

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

ΤΕΧΝΗ-ΤΥΧΗ-ΤΟΛΜΗ


ΤΕΧΝΗ - ΤΥΧΗ - ΤΟΛΜΗ, δεν είναι άλλες, είναι οι τρεις αυτές περίφημες λέξεις που μου 'ρχονται κάθε φορά στο νου, όταν ετοιμάζομαι ν' ανοίξω ένα γράμμα, κι αργοπορώ, κοιτάζοντας τη μεγάλη και τυπική σφραγίδα των Τ.Τ.Τ. Τη δικιά μου σφραγίδα είναι καιρός τώρα που την κουβαλώ με αδικαιολόγητην υπερηφάνεια χαραγμένη επάνω στο δέρμα μου και συνήθισα πάντα να τη διαβάζω σύμφωνα και μόνο με τα αισθήματα που μου την εμπνεύσανε.

Τέχνη - Τύχη - Τόλμη, οι τρεις αυτές λέξεις, συνοδεύοντας πεισματικά το περιεχόμενό τους, γίνανε αμέσως - αμέσως δορυφόροι άσβηστοι γύρω από την πρώτη μου εφηβεία, γύρω από την πρώτη μου αντίληψη του κόσμου, δορυφόροι που ακόμη κι ως τα σήμερα, με αποκορυφωμένη ένταση, δεν παύουν να μου είναι πιστοί. Ωστόσο, ανάμεσα σ' όλα τα κυματιστά, μονά ή ζυγά, χρόνια που μας φέρνουν πιο κοντά ή πιο μακριά σ' εκείνα που αγαπούμε, δεν είναι -ας τ' ομολογήσουμε- και μερικά που, σάμπως ν' ανάβει άξαφνα μέσα τους ένας λαμπτήρας από ισχυρότατο φως, ανεβαίνουνε μονομιάς πάνω από την επιφάνεια και ξεχωρίζουνε αποφασιστικά; Δεν είναι αυτά που, χάρη στο πυκνό τους περιεχόμενο, αποχτούνε μια σμαραγδένια λάμψη και στερεότητα και περνιούνται σα δαχτυλίδια θύμησης δημιουργικής στα δάχτυλα όσων ανθρώπων θέλησαν μια μέρα να βαδίσουν έξω από την κοινή γραμμή - πιο ψηλά ή πιο χαμηλά, αδιάφορο, πάντα όμως προς κάποιαν εφικτήν ή ανέφικτη κατάκτηση;

Για μένα, σήμερα, τη στιγμή τούτη που γράφω, η χρονιά του 1935, σημαδεμένη από την πρώτη μου επαφή με την ελληνική φύση, την πρώτη μου γνωριμία κι εφαρμογή του Υπερρεαλισμού, την ανακάλυψη του ζωγράφου Θεόφιλου, την έκδοση δύο σημαντικών βιβλίων φίλων μου ποιητών, και το φανέρωμα ενός τολμηρού για την Ελλάδα περιοδικού όπως τα Νέα Γράμματα, σβήνει και ξανανάβει σα φαροφόρα σημαδούρα στο μικρό πέλαγος όπου αγαπώ παντοτινά μου να ταξιδεύω. Θέλω να φαντάζομαι ότι κάθε καλόπιστος αναγνώστης θα δει τ' ασήμαντα αυτά γεγονότα σα σημαντικά, μια που δεν αποτελούν τις πτυχές ενός ιδιωτικού βίου αλλά τους πυρήνες μιας κατάστασης πέρα για πέρα αντικειμενικής.

Υπάρχουνε στη ζωή του ανθρώπου στιγμές που μ' ένα τους βιαστικό και ασύλληπτο ανοιγοσφάλισμα δείχνουν λουσμένο σε φως παράξενο το γύρω του κόσμου, γυμνωμένο από την καθημερινή του σημασία και φανερωμένο με μιαν άλλη, μια πρωτοείδωτη -την αληθινή του άραγε;- φυσιογνωμία. Υπάρχουν στιγμές όπου τα πράγματα και τα γεγονότα, όσα μοιάζουν να ορίζουν στεγνά κι αδυσώπητα το δρόμο του, βγαίνουνε από την τροχιά τους για να λάμψουνε μ' ένα άλλο νόημα και μ' έναν άλλο προορισμό στιγμές όπου ο άνθρωπος βλέπει άξαφνα τον εαυτό του να βαδίζει σε μονοπάτια που ποτέ του δε διάλεξε, κάτω από δεντροστοιχίες που του είναι αδύνατον ν' αναγνωρίσει, πλάι σε ανθρώπους που ορθώνονται στο ανάστημα των ολοφάνερων αισθημάτων του, για να γίνουν οι φίλοι, οι φίλοι του, όπως θα ήθελε πάντοτε να υπάρχουν και να τον προσμένουν εκεί, σε μια πικρή γωνιά της ζωής του. Κανένα ξένο στοιχείο, καμιά υπεραισθητή παρουσία δεν έρχεται να δικαιολογήσει την παράξενη ετούτη τροπή που παίρνει, σε παρόμοιες στιγμές, ο κόσμος. Απλά, γήινα, ανθρώπινα, είναι τα ίδια πράγματα, οι ίδιες πράξεις που παρουσιάζονται σε μια δεύτερη κατάσταση, πιο αληθινή απ' την πρώτη, μια κατάσταση που, για να την ξεχωρίσουμε, θα 'πρεπε να την ονομάσουμε "υπερπραγματική".

Α μα γιατί λοιπόν ως τώρα είχαμε δώσει μια γλώσσα μονάχα στον κόσμο, γιατί του 'χαμε δώσει ένα μονάχα τρόπο να εκφραστεί; Γιατί του 'χαμε καταλογίσει μιαν όψη μονάχα, κι εκείνη κομματιασμένη, ανάπηρη, μετρημένη αποκλειστικά πάνω στη λογική μας, και την είχαμε ονομάσει ωραία - ωραία "πραγματικότητα"; Και γιατί, στο όνομα της πραγματικότητας αυτής, δεν επιτρέπαμε τίποτα που να την υπερβαίνει;

Να μια διαπίστωση, που όσες φορές αναγκάζομαι να την κάνω, μια στεναχώρια συνοδεύει, σαν ίσκιος μεγάλου ρολογιού του ήλιου, την άκρη της πένας μου.

Μόνος στα σύνορα του πανικού και της γοητείας ο ποιητής, χτυπημένος από μια τέτοια φευγαλέα αποκάλυψη, παθαίνεται να ταιριάσει την ανάσα του στο καινούριο κλίμα που του αποκαλύφτηκε· ματώνεται να δώσει έκφραση σ' αυτή τη μυστική γεύση, την απροσδιόριστην ουσία, την αθάνατη χροιά που μονομιάς είδε να παίρνουνε τα στοιχεία του κόσμου μέσα του. Αποτιμώντας από κει και πέρα με διαφορετικό τρόπο τη ζωή, αναμετράει με οδύνη την απόσταση που τον χωρίζει από την μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων. Βλέπει την πλειοψηφία τούτη, περιχαρακωμένη σ' ένα χώρο συμβατικό, ν' απωθεί τόσο απελπιστικά, τόσο λυσσαλέα ό,τι θα μπορούσε να τη φέρει αντιμέτωπη στα πιο ουσιαστικά της προβλήματα, που καταλαβαίνει πως είναι γραφτό του να φορτωθεί μαζί με τον καημό της έκφρασης κι έναν άλλον ακόμη - τον καημό της κατανόησης, ανίσως όχι τη μοίρα της μοναξιάς. Έτσι συμβαίνει πάντοτε: ο ποιητής ριψοκινδυνεύει, ενώ πίσω του άνθρωποι παραπλανημένοι επιμένουν να κρατάνε καλά κλειστή μια πόρτα που από καιρό τώρα έχει χάσει τη δικαιολογία της κλειδαριάς της. Όμως αν από την εποχή του Ηράκλειτου δεν έσβησε ποτέ η συνείδηση της διαμάχης ανάμεσα στη συντήρηση και στη μεταβολή, ανάμεσα στη φυσιολογική και τη μη φυσιολογική ζωική εξέλιξη, πρέπει να ομολογηθεί ότι η διαμάχη τούτη σήμανε πρώτη φορά στον αιώνα μας μ' όλο το βάρος της σημασίας της, επιβάλλοντας στους σύγχρονους καλλιτέχνες να τοποθετήσουμε το αιώνιο στοιχείο της ομορφιάς στο αεί μεταμορφούμενο σημείο της ανθρώπινής της ροής, να νιώσουνε, με άλλα λόγια, πόσο η αλήθεια ετούτη ήταν και της ίδιας της υπόστασης τους ο αιώνιος νόμος. Ανάγκη, και μάλιστα σκληρή, οδήγησε τους ίδιους αυτούς, μ' επαναστατική σημαία στο χέρι, ν' αναθεωρήσουνε την κληρονομιά τους, και ν' αναλάβουν μια ριζική ανακατάταξη των αξιών. Ας χαρακτηρίστηκε από μερικούς σα δίψα της απερίσκεπτης νεότητας ν' ανοίξει, όπως-όπως, ένα δρόμο μπροστά της. Η αλήθεια είναι ότι τόσο στις χώρες των πρώτων εποχών, ή των παραμελημένων περιοχών της Τέχνης, όσο και στις λησμονημένες από τη σεμνοτυφία μεταγενέστερων γενεών σελίδες της Λογοτεχνίας και της Ποίησης οι "μοντέρνοι" πράξανε κείνο που τους έλεγε η γνώση τους κι η καρδιά τους· κι είτε ανασύρανε από την αφάνεια πολλά έργα με αξία ουσιαστική είτε με φανατισμό δικαιολογημένο ποδοπατήσανε μερικά αξιοθρήνητα κατασκευάσματα που είχανε καταφέρει, πρόσκαιρα, να βασιλέψουν.

Τέχνη - Τύχη - Τόλμη, ε ναι λοιπόν! Τέχνη, αφού, καλά ή κακά, θέλουμε να δώσουμε μια διέξοδο στην πυθική σπίθα, που δεν κοιτάει την ώρα να γίνει Λόγος και να μπει επικεφαλής μιας καινούριας αποτίμησης του κόσμου· και Τύχη, αφού είναι αυτή που θα σμίξει τα χρώματα και τα σχήματα, τις ευωδιές και τους ήχους, την καρδιά μας και την καρδιά του Σύμπαντος σ' ένα σημείο, το λυρικό σημείο που ονειρευόμαστε· και Τόλμη, αφού κάθε βήμα σωστό μέσα στην κοινωνία αυτή γραφτό είναι ν' αφήνει πίσω του αίματα, καπνούς, και δάκρυα…

Μίλησα για το 1935. Να που ήρθε λοιπόν η ώρα να γυρίσω στο "γράμμα" και στο "πνεύμα" του, να ξαναφέρω την αίγλη της πρωτοχρονιάς του εδώ, στη στιγμή τούτη που, με τη σειρά της κι αυτή, ετοιμάζεται να πηδήσει πιο μπροστά σαν ακρίδα - κι ας φαντάζει στο βάθος ο κάμπος σκοταδερός και γεμάτος λογής κινδύνους. Είναι φορές που, μα την αλήθεια, η ζωή δεν χάνει την ευκαιρία να δείξει την ανυπομονησία της, είτε με το πέταλο ενός αλόγου επάνω στο λιθόστρωτο είτε με το βλέμμα ενός αμούστακου ακόμη παιδιού επάνω στις μορφές των αινιγματικών γυναικών και των φρεσκοτυπωμένων βιβλίων.

Θυμούμαι ότι με τον ίδιο τρόπο που μια ωραία μέρα οι αρχαίοι λυρικοί, από τη μια, ο Κάλβος και ο Καβάφης, από την άλλη, ξύπνησαν πρώτη φορά το ενδιαφέρον μου για την ποίηση, δύο Γάλλοι σύγχρονοι ποιητές, όχι από τους πιο μεγάλους, ο Paul Eluard και ο Pierre-Jean Jouve -ποιητές που από τότε έταξα στον εαυτό μου (κι αργότερα επέτυχα πρώτος) να παρουσιάσω στο ελληνικό κοινό-, μ' ανάγκασαν να προσέξω κι αδίστακτα να παραδεχτώ τις δυνατότητες που παρουσίαζε, στην ουσία της ελεύθερης ενάσκησής της, η λυρική ποίηση.

Δεν είχα φτάσει ακόμη στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου όταν, σπρωγμένος έν' απόγεμα από την απροσανατόλιστη βιβλιοφιλία μου, είχα χωθεί στο παλιό και σκοτεινό μαγαζάκι του Κάουφμαν, ξεφυλλίζοντας λογής περιοδικά και βιβλία, όμως αποφεύγοντας μ' επιδειχτική περιφρόνηση τα ποιητικά, που -το θυμάμαι σα σήμερα- τα σφιγμένα στις ρίμες των τετραστίχων τους περιεχόμενα μου 'διναν την εντύπωση μιας δεσμευτικής, κι ομοιόμορφα επαναλαμβανόμενης, αισθηματολογίας, ασυμβίβαστης ολότελα με τις τότε ανταρτικές διαθέσεις μου. Ο πειρασμός, παρ' όλ' αυτά, της πολυτέλειας, κι ακόμη η παράξενη γοητεία που έπνεε πίσω από τα μαύρα και κόκκινα κεφαλαία μερικών εξωφύλλων, κατανικήσανε τους στερνούς μου δισταγμούς: Capitale de la Douleur, Defense de Savoir, Les Noces… ναι, άρχισα να τα φυλλομετρώ ένα-ένα… και…

Την πολυτέλεια, δεν είναι ανάγκη να το πω, παραμέρισαν αμέσως ο ανάλαφρος ίλιγγος και η πρωτοδοκίμαστη σαγήνη που αναπηδούσανε από κάθε διάβασμα μερικών, στην τύχη παρμένων, στίχων που με συνέπαιρναν, όχι πια χάρη στο ρυθμικό ισόμακρό τους λίκνισμα, αλλά -κι αυτό ήταν το σπουδαίο- χάρη στη μαγική κι αιφνιδιαστική κατακύρωση ενός άλλου κόσμου, κόσμου διαφορετικού, που ζούσε γύρω μου ή μέσα μου και δε ζητούσε παρά με ποιο τρόπο να εκδηλώσει καλύτερα την πραγματικότητά του. Κι αυτός ο τρόπος είχε βρεθεί. Μονομιάς οι άνθρωποι αυτοί, που κυκλοφορήσανε κάθε μέρα γύρω μου, οι πραχτικοί και ικανοποιημένοι, άρχισαν να γίνονται στα μάτια μου ξόανα, ξόανα που κανένας Θεός δεν όριζε να μιμηθώ ή να εξυπηρετήσω. Τι διάβολο γιατρός, μηχανικός ή δικηγόρος θα γινόμουνα μεθαύριο, νιώθοντας πως μια και μόνο εμπνευσμένη φράση μπορούσε να ξαναεμπνεύσει χιλιάδες άλλες, που χωρίς τελειωμό ν' αστράφτουν μες στη διάρκεια;
Le poete doit etre beaucoup plus qui inspire que celui qui est inspire. Δέκα χρόνια αργότερα, όταν είδα τον Eluard να μιλάει με τόση αυτοπεποίθηση, θυμήθηκα τη στιγμήν εκείνη που, όρθιος, μέσα στο βιβλιοπωλείο, διάβαζα:

Si tu t'en vas la porte s'ouvre sur le jour

Si tu t'en vas la porte s'ouvre sur moi-meme.
Ήμουν ακατατόπιστος αλλά δεν ήμουν κακόπιστος. Δε μου πέρασε ποτέ από το νου να πάρω υποδεκάμετρο και να λογαριάσω πόση έπρεπε να 'ταν η πόρτα που θ' άνοιγε πάνω στη μέρα ούτε αν μπορούσε ποτέ της να κατασκευαστεί μα τέτοια πόρτα· για μένα, η πόρτα αυτή υπήρχε, κι εγώ, με τις μικρές μου δυνάμεις, όφειλα να βοηθήσω ν' ανοιχτεί. Από τη χαραμάδα της κιόλας ξεχυνόταν ένα μελτέμι αισθήματα, που ριχνόταν κατάστηθα.

Ένας κόσμος αληθινός αλλά καταδικασμένος να μένει στην αφάνεια· για τους περισσότερους, ανυποψίαστος· και για μερικούς, ορατός μια στιγμή μονάχα, εκεί, στην κορυφή του έρωτα ή της απελπισίας. Ένας κόσμος αρμονισμένος στα πιο κρυφά, στα πιο άγρια, στα πιο ελεύθερα αισθήματά του, μα, ωστόσο, κλεισμένος πίσω από πελώριες τάφρους μοναξιάς, η τρελή θέληση του ανθρώπου να μη σκύψει ποτέ του κεφάλι, αλλά να μπει στην ψυχή του διπλανού του, και μαζί να παλινορθώσουνε τα τρομερότερά τους όνειρα· να του δώσουνε σάρκα κι αίμα από τη σάρκα τους και το αίμα τους. Η συνεννόηση των καρδιών. Θα τη φτάναμε; δε θα τη φτάναμε;

Η ιδανική επικοινωνία, εκείνη που ακολουθεί το συντομότερο δρόμο ανάμεσα σε δυο ανθρώπους, εννοώ μια επικοινωνία που να νιώθεται ολοκληρωτικά όπως η ζεστασιά ή το κρύο, συγκλονιστικά όπως ο έρωτας ή ο τρόμος, μυστηριακά όπως η βουή του δάσους ή της θάλασσας, θα μπορούσε ποτέ να γίνει όργανο και σκοπός της λυρικής ποίησης;

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012

ΙΚΑΡΙΟΝ ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ



Η Ελλάδα και τα αρχαία
Μέσα στα πολλά παράδοξα της χώρας μας είναι και η σχέση του νέο-ελληνικού κράτους και των νέο-ελλήνων γενικότερα με τους αρχαιολογικούς χώρους, μια πολλές φορές ακατανόητη σχέση αγάπης και μίσους που εντυπωσιάζει όποιον δεν έχει ασχοληθεί εις βάθος με αυτά τα ζητήματα. Από την μια λοιπόν οι αρχαιολογικοί τόποι αποτελούν τους τόπους που δίνουν την ιδιαίτερη ταυτότητα σε κάθε περιοχή, τόποι για τους οποίους είμαστε περήφανοι, σύμβολα του πάλαι ποτέ μεγαλείου του ελληνικού πολιτισμού, τόποι τους οποίους το κράτος προσπαθεί να αναδείξει προς άγραν τουριστών, τόποι που έχουν ανακηρυχθεί παγκόσμια μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς , και από την άλλη πολλές φορές είναι αυτό το ξένο, το άγνωστο, το ακατανόητο, αυτό που παραμένει θαμμένο και ανεξήγητο, αυτό που φαίνεται πως προτιμούμε να καταστρέψουμε και να ξεχάσουμε, το μισητό.
Σε αυτή την δεύτερη κατηγορία, προφανώς εντάσσεται και ο αρχαιολογικός χώρος στην Ραπεντώσα Αττικής γνωστός και ως «βωμός Διονύσου», ο οποίος παρά την εδώ και 120 χρόνια ανακάλυψη του παραμένει για το ευρύ κοινό, άγνωστος, ασήμαντος, και ίσως για κάποιους ακόμα μισητός, παρά την τεράστια του σημασία όπως θα δούμε παρακάτω.





Ικαρία και ευρήματα

Η σημερινή περιοχή όπως και όλος ο «Διόνυσος» ανήκε στην αρχαιότητα στον δήμο Ικαρίας ένα σημαντικό Δήμο της αρχαίας Αθήνας που εκτεινόταν στους πρόποδες του Πεντελικού όρους. Στην Ραπεντώσα λοιπόν στα τέλη του 19ου αιώνα ένας Γερμανός περιηγητής παρατηρεί τα χαλάσματα μιας χριστιανικής εκκλησίας ( πιθανότατα του Αγίου Διονυσίου ) στα οποία βρίσκει εντοιχισμένα ( κατά την προσφιλή στους χριστιανούς συνήθεια ) διάφορα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, επιγραφές, μέχρι και ένα άγαλμα. Ενημερώνει την αμερικάνικη σχολή κλασσικών σπουδών και στις 30/01/1888 ξεκινούν ανασκαφές υπό τον Carl D. Buck. Από τα πρώτα ανασκαφικά ευρήματα επιβεβαιώνεται πως η θέση είναι το κέντρο του δήμου Ικαρίας, διάσημου για την λατρεία του θεού Διονύσου. Μάλιστα βρέθηκε και το λατρευτικό άγαλμα του θεού που τον απεικονίζει καθιστό να κρατά βοιωτικό κάνθαρο ( εθν. Αρχ. Μουσείων Αθηνών ). Μετά τις πρώτες ανασκαφές τα έτη 1888 – 1889 και την εύρεση των σημαντικότερων ευρημάτων το μέρος περνά στην αφάνεια . Να σημειωθεί εδώ πως τουλάχιστον τότε οι αρχαιολόγοι μπορούσαν και κατεδάφιζαν τις εκκλησίες για να αναδείξουν τους αρχαιολογικούς χώρους. Περίπου 100 χρόνια μετά το 1981 γίνεται ένας καθαρισμός του χώρου μπαίνει κάποια σήμανση και περιφράσσεται και γίνονται κάποια σχέδια από τους αρχαιολόγους. Το 1997 έχουμε καταγγελίες για βανδαλισμούς αφού ο χώρος έχει σε μια νύχτα υποστεί καταστροφές ( εδώ οι «κακές γλώσσες» μιλάνε για χριστιανικό ταλιμπανισμό[i] ), και το 2001 ξεκινά μια προσπάθεια ανάδειξης του χώρου η οποία ξεκινά και τελειώνει ( απ’ όσο δείχνουν τα πράγματα μέχρι στιγμής ) με την αναστύλωση του χορηγικού μνημείου του 4ου αιώνα των Αγνία, Ξανθίππου, Ξανθίδη. Τελικά αφού αφαιρούνται οι σκαλωσιές και μπαίνει καινούργια περίφραξη ο χώρος πάλι αφήνεται, κλειστός για το κοινό, να περάσει στην αφάνεια. Ταυτόχρονα πλέον απουσιάζει κάθε σήμανση για τον χώρο και την ιστορία του πέραν της πινακίδας βωμός Διονύσου. Βέβαια όπως βλέπουμε και στο σχέδιο, στον χώρο έχουμε, θέατρο, Ναό του πυθίου Απόλλωνα (H), Βωμό(I), ( πιθανότατα) ναό του Διονύσου (D) και το χορηγικό μνημείο (A).





Δήμος Ικαρίας και λατρεία του Διονύσου

Για να κατανοήσουμε την ιδιαίτερη αξία, μοναδική θα προσέθετα, του συγκεκριμένου χώρου θα πρέπει να ανατρέξουμε στις αρχαίες μας πηγές και στην ιστορία του Δήμου αυτού των Αθηνών.
Ξεκινά λοιπόν ο Απολλόδωρος και μας λέει:
«Εριχθονίου δε αποθανόντος και ταφέντος εν τω αυτώ τεμένει της ΑΘηνάς Πανδίων εβασίλευσεν, εφ' ου Δήμητηρ και Διόνυσος εις την Αττικήν Ήλθον αλλά Δήμητρα μεν Κελεός εις την Ελευσίνα υπεδέξατο, Διόνυσον δε Ικάριος. ος λαμβάνει παρ' αυτού κλήμα αμπέλου και τα περί την οινοποιίαν μανθάνει.»
Δηλ,
«όταν πέθανε ο Εριχθόνιος και θάφτηκε στο Τέμενος της Αθηνάς την βασιλεία ανέλαβε ο Πανδίων στα χρόνια του οποίου ήρθαν στην Αττική η Δήμητρα και ο Διόνυσος. Και την μεν Δήμητρα υποδέχθηκε στην Ελευσίνα ο Κελεός τον δε Διόνυσο ο Ικάριος που έλαβε από αυτόν κλήμα αμπέλου και έμαθε την οινοποιία».
Ο Ικάριος σύμφωνα με τις μυθικές πηγές λοιπόν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έμαθε την τέχνη της οινοποιίας από τον θεό [ii] και ο δήμος της Αττικής που πήρε το όνομα του η Ικαρία η περιοχή που έκανε πρώτα την εμφάνιση του ο θεός και πρωτολατρεύτηκε στην Αττική.
Και συνεχίζουν οι μυθογράφοι Απολλόδωρος, Υγίνος και Νόννος πως το θεό υποδέχτηκαν στην Αττική και φιλοξένησαν χωρίς να γνωρίζουν την υπόσταση του ο Ικάριος με την θυγατέρα του Ηριγόνη. Ο Διόνυσος ευχαριστημένος από την φιλοξενία του χάρισε την άμπελο και τους δίδαξε την οινοποιία. Ενθουσιασμένοι από τις θαυματουργές ιδιότητες του άγνωστου μέχρι τότε ποτού ο Ικάριος κάλεσε βοσκούς από το πεντελικό όρος και τους κέρασε τον οίνο που είχε παρασκευάσει. Μην γνωρίζοντας όμως τις ιδιότητες του ποτού, αυτοί ήπιαν παραπάνω απ’ όσο έπρεπε και άρχισαν να ζαλίζονται και να αισθάνονται άσχημα. Θεωρώντας πως ο Ικάριος θέλησε να τους δηλητηριάσει τον σκότωσαν. Την επόμενη μέρα όμως μόλις συνήλθαν κατάλαβαν το λάθος τους και για να κρύψουν το έγκλημα τους έθαψαν τον Ικάριο κάτω από ένα πεύκο και έφυγαν για την Κέα. Η Ηριγόνη όμως βρήκε το σώμα του πατέρα της χάρη στην σκύλα της την Μαίρα η οποία υπέδειξε το σημείο που βρισκόταν θαμμένος. Απαρηγόρητη η κόρη βλέποντας τον νεκρό πατέρα της κρεμάστηκε από το ίδιο πεύκο και μεταμορφώθηκε σε αμπέλι. Ο θεός τότε θυμωμένος από αυτό το έγκλημα καταράστηκε την πόλη των Αθηνών να έχουν όλες οι κοπέλες το ίδιο τέλος με την Ηριγόνη. Έτσι αυτές παραφρόνησαν και σαν την Ηριγόνη άρχισαν να απαγχονίζονται. Οι Αθηναίοι απεγνωσμένοι πήγαν για χρησμό στο Μαντείο των Δελφών όπου πήραν την απάντηση πως για να σταματήσει η τρέλα των κοριτσιών θα έπρεπε να θάψουν των Ικάριο και την Ηριγόνη, να βρουν τους δολοφόνους και να θεσπίσουν εορτασμούς προς τιμήν των δύο θυμάτων. Κατά τους εορτασμούς θα θυσίαζαν σε αυτούς τα πρώτα τσαμπιά με σταφύλια και θα τελούσαν την εορτή της «εώρας», στην οποία όπως μαθαίνουμε από τον Αθήναιο νέες κοπέλες έκαναν κούνια από τα δέντρα και τραγουδούσαν ένα τραγούδι που το έλεγαν «αλήτιν»
«ην δε και επι ταις εωραις τις επ' Ηριγόνη, ην και αλήτιν λέγουσιν, ωδή.»
Πέρα από τους ενδιαφέροντες συσχετισμούς που μπορούμε να κάνουμε με την νήσο Ικαρία - που και αυτή ερίζει ως γενέτειρα του Διονύσου - [iii] , με την μεγάλη εορτή των Ανθεστηρίων που ο Διόνυσος παρουσιαζόταν να έρχεται με καράβι από την μικρά Ασία, με την διάδοση της λατρείας του Διονύσου επί Πεισιστράτου[iv] κτλ, το γεγονός είναι πως από αυτή την παράδοση ξεκινά στην Αττική η λατρεία του θεού Διονύσου και συγκεκριμένα στον Δήμο Ικαρίας λατρευτικό κέντρο του οποίου είναι ο εν λόγω αρχαιολογικός χώρος. Από εκεί ξεκινούν και καθιερώνονται τα Διονύσια τα «εν άγροις» που τελούνται κάθε χρόνο στην καρδιά του χειμώνα στον Αττικό μήνα Ποδειδεών[v].






Διόνυσος Διθύραμβος και θέατρο
Θα περίμενε κανείς, μόνο και μόνο από το γεγονός πως ο συγκεκριμένος τόπος σηματοδοτεί την αρχή της λατρείας του Διονύσου στην Αττική, την αρχή της καλλιέργειας της αμπέλου να έχει δοθεί από τους αρμόδιους φορείς η απαραίτητη προσοχή για την ανάδειξη του, κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει. Όμως, ίσως εκεί να βρισκόμαστε στα σκοτεινά μονοπάτια, της λήθης και του μίσους τα οποία υπαινίχτηκα αρχικά και να υπάρχουν «κύκλοι» που να μην θέλουν την ανάδειξη του πρώτου τόπου λατρείας στην Αττική γη ενός μέγιστου θεού του Ελληνικού Πανθέου, του Διονύσου. Το πλέον παράδοξο όμως είναι πως ο συγκεκριμένος τόπος σχετίζεται και με ένα πολιτισμικό φαινόμενο που ξεκίνησε τοπικά από εκεί αλλά πλέον αποτελεί πανανθρώπινη πολιτισμική εκδήλωση, οπότε θα περίμενε κανείς να είναι τόπος «προσκυνήματος» για τους απανταχού λάτρεις της τέχνης και του πολιτισμού. Φυσικά και αναφερόμαστε στο θέατρο.
Είναι γνωστό πως το θέατρο έχει τις ρίζες του στην Αττική κωμωδία και τραγωδία η οποία με την σειρά της πηγάζει απ’ ευθείας από τον Διθύραμβο[vi][vii]. Ο διθύραμβος είναι λατρευτικό λυρικό άσμα προς τιμήν του Διονύσου. Σε αυτόν άδει ομάδα ανδρών ή παίδων υπό συνοδεία αυλού. Δύο σημαντικά γεγονότα οδήγησαν στην εξέλιξη του διθυράμβου που γέννησε το φαινόμενο της τραγωδίας.






Το πρώτο γεγονός είναι εξέλιξη του διθυράμβου από αποκλειστικά λατρευτικό άσμα με θεματολογία τον Διόνυσο σε ξεχωριστό λυρικό/καλλιτεχνικό είδος. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται σύμφωνα με την παράδοση στον ποιητή Αρίωνα ο οποίος την εποχή του Τυράννου Περίανδρου στην Κόρινθο ανέπτυξε τα λατρευτικά χορικά άσματα, δίνοντας τους τίτλους και εισάγοντας τον χορό των σατύρων.




Το δεύτερο κορυφαίο γεγονός είναι φυσικά η δημιουργία της ίδιας της τραγωδίας σύμφωνα με την παράδοση από τον Θέσπι[viii]. Ο Θέσπις ήταν αυτός που ξεχώρισε πρώτη φορά ένα μέλος του χορού ( πιθανότατα τον ίδιο ), και παρέμβαλε στο διθυραμβικό άσμα του χορού , άλλο μέλος. Ο εξάρχων λοιπόν του χορού που φορούσε προσωπείο αρχίζει με τον Θέσπι διάλογο με τον χορό – αποκρίνεται δηλ στον χορό – και έτσι γεννιέται ο πρώτος υποκριτής/ηθοποιός έτσι γεννιέται η πρώτη τραγωδία. Είναι γνωστό πως η πρώτη τραγωδία του Θέσπι σύμφωνα με την παράδοση «ανέβηκε» στα μεγάλα ή «εν άστυ» Διονύσια κατά την 61η Ολυμπιάδα[ix], αυτό όμως που είναι λιγότερο γνωστό και σχετίζεται με το θέμα μας είναι πως ο Θέσπις ήταν από τον Δήμο Ικαρίας της Αττικής και πριν ακόμα ανεβάσει την πρώτη τραγωδία του [x] στα μεγάλα Διονύσια, είχε ξεκινήσει αυτό το «είδος» από τις εορτές του δήμου του, στα μικρά Διονύσια, λατρευτικό κέντρο του οποίου δήμου με θέατρο είναι ο αναφερόμενος εδώ αρχαιολογικός χώρος.


Το παράδοξο
Από τις ελάχιστες παραπάνω αναφορές σχετικά με τον «βωμό του Διονύσου» θεωρούμε πως βγαίνει αβίαστα σαν συμπέρασμα η σχιζοφρενική αντιμετώπιση των αρχαιολογικών μας χώρων με την οποία ξεκινήσαμε το παρόν κείμενο. Είναι ανεξήγητο για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο πως γίνεται αυτός ο τόσο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, αυτός ο πραγματικά ΙΕΡΟΣ χώρος να παραμένει στην αφάνεια και την εγκατάλειψη παρά την πληθώρα των στοιχείων που αποδεικνύουν την μοναδική του σημασία. Ελπίζουμε απλά να πρόκειται περί άγνοιας, έλλειψης πόρων ή πρόσκαιρων συνθηκών που εμποδίζουν την ανάδειξη του σε παγκόσμιο κέντρο «προσκυνήματος» για οινοπαραγωγούς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού, για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο, γιατί πραγματικά η δεύτερη πιθανότητα εσκεμμένης αδιαφορίας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Αυτός ο χώρος που επέζησε του φθοροποιού χρόνου, των βανδαλισμών ( παλαιών και νέων ) της καταστροφικής μανίας της πυρκαγιάς τουλάχιστον δύο φορές ( χάριν των προσπαθειών των κατοίκων και …..) πρέπει να διαφυλαχθεί και αναδειχθεί όπως του πρέπει.


Pandion


Μερική Βιβλιογραφία
Β.Κ Λαμπρινουδάκης, «οδοιπορικό από την αρχαία ελληνική τέχνη στην σύγχρονη ζωή»
http://athens123.com/Main_HTML/Sanctuary%20of%20Dionysos/dionysos.htm
Elizabeth King Filioti, , Διόνυσος - http://www.filiotis.net/eking/dionysos/ikarion/greek.html
Βασίλης Ρίτσος, "Διθύραμβος και τραγωδία" (http://www.britsos.gr/admin/uploads/dithyramvos%20kai%20tragodia.pdf)
American School of Classical Studies at Athens, "Discoveries in the Attic Deme of Ikaria"
Παναγής Λεκατσάς, "Διόνυσος - Καταγωγή και εξέλιξη της διονυσιακής θρησκείας"
W. Otto, "Διόνυσος"
Kerényi, Karl, Dionysos: Archetypal Image of Indestructible Life, (Princeton: Bollingen) 1976
Kerényi, Karl, Η μυθολογία των Ελλήνων
Vernant Jean - Pierre, Vidal - Naquet Pierre, "Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα"

Παραπομπές
[i] http://www.ysee.gr/index.php?type=d&f=love&lid=l4
[ii] Άλλος μύθος μας αναφέρει ως πρώτο άνθρωπο που έμαθε την τέχνη της οινοποιίας τον Οινέα υιό του Φύτιου, υιό του Ορεσθέα υιό του Δευκαλίωνα.
[iii] «Οι μέν γάρ Δρακάνω, οι δέ Ικάρω ηνεμοέσση
φασ΄ οι δ΄εν Νάξω, δίον γένος, Ειραφιώτα,
οι δέ σ΄επ΄Αλφειώ ποταμώ βαθυδινήεντι
κυσαμένην Σεμέλην τεκέειν Διΐ τερπικεραύνω.
άλλοι δ΄εν Θήβαισιν, άναξ, σέ λέγουσι γενέσθαι
ψευδόμενοι. σέ δ΄έτικτε πατήρ ανδρών τε θεών τε
πολλών απ΄ανθρώπων κρύπτων λευκώλενον Ήρην.
Έστι δέ τις Νύση, ύπατον όρος, ανθέον ύλη,
τηλού Φοινίκης, σχεδόν Αιγύπτοιο ροάων». Ομηρικός ύμνος εις Διόνυσον
[iv] Τις πρώτες απεικονίσεις της επίσκεψης του Διονύσου στην Αττική τις έχουμε από αγγεία του 550 πχ.
[v] Μεγάλο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εποχιακοί εορτασμοί του Διονύσου, η σχέση τους με τον κύκλο της άμπελου και του κρασιού, καθώς και η σχέση τους με τον ήλιο και φαινόμενα όπως το χειμερινό ηλιοστάσιο ( που συνήθως λαμβάνει χώρα τον μήνα Ποδειδεώνα ).
[vi] «και η μεν απο των εξαρχόντων τον διθύραμβων» μας λέει ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του
[vii] Η παλαιότερη γραπτή μαρτυρία διθυράμβου σε απόσπασμα του Αρχίλοχου
«ως Διωνύσοιο άνακτος καλόν εξάρξαι μέλος / οίδα διθύραμβον, οίνω ξυγκεραυνωθείς : «Γιατί ξέρω να βάλω μπροστά το όμορφο τραγούδι τού αφέντη Διόνυσου, με φρένα απ’ το κρασί κεραυνωμένα»
[viii] Αφ’ ου Θέσπις ο ποιητής [υπεκρίνα]το πρώτος ος εδίδαξε [δρ]ά[μα εν ά]στ[ει και άθλον ε]τέθη ο [τ]ράγος
[ix] Πιθανότα το 534πχ
[x] Μόνο κάποια ονόματα μας έχουν μείνει από πιθανούς τίτλους τραγωδιών του Θέσπι όπως : «άθλα επί Πελία» ή «Φόρβας», «Ιερείς», «Ηίθεοι», «Πενθεύς».



Αντιγράφηκε από: ΜΕΓΑΣ ΕΝΙΑΥΤΟΣ

Πέμπτη 18 Οκτωβρίου 2012

Σελλοί ή Έλλοι


Σελλοί ή Έλλοι που ήταν οι κάτοικοι της αρχαίας Ελλοπίας , χώρα της Ηπείρου στις πεδινές περιοχές της Δωδώνης και του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων.
Σελλοί αναφέρονται από τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, οι ερμηνευτές - « υποφήται » - των εντολών του Δία , θεού της Δωδώνης και των Πελασγών , ο οποίος βασίλευε στη « δυσχείμερον » Δωδώνη . Τους χαρακτηρίζει μάλιστα «ανιπτόποδες χαμαιεύναι » ή όπως μεταφράζουν οι Ν. Καζαντζάκης και Ι. Κακριδής «…χαμοκοιτάμενοι , ανιφτόποδες ζουν οι Σελλοί , οι δικοί σου προφήτες …», ή «…οι Σελλοί , οι λερόποδοι χαμόστρωτοί σου μάντεις …»όπως εμηνεύει ο Αλ. Πάλλης το στίχο του ομήρου .
Ο Αριστοτέλης γράφει στα «Μετεωρολογικά»πως οι Σελλοί ήταν κάτοικοι της αρχαίας Ελλάδας , η οποία βρισκόταν στην περιοχή της Δωδώνης και του Αχελώου. Σημειώνει μάλιστα ότι ονομάζονταν και Γραικοί, και αργότερα , στην εποχή του , Έλληνες .
Οι Σελλοί ή Ελλοί ,σύμφωνα με τον Κ. Φαλτάιτς ήταν «ομηρική φυλή », η οποία «…εκπεμπομένη εκ της Ηπείρου δια των διόδων της Πίνδου έδοσεν εις το νότιον τμήμα της Βαλκανικής το όνομα Ελλάς και εις τους κατοίκους το όνομα Έλληνες…».
Ο Σ .Ι .Δάκαρης υποστηρίζει πως οι Έλλοπες , οι Ελλοί ή Σελλοί ήταν κλάδος του φύλου των Θεσπρωτών , και «…κατοικούσαν στην πεδιάδα των Ιωαννίνων και της Δωδώνης την αρχαία Ελλοπία…». Συμπληρώνει επίσης ότι «…είναι πολύ πιθανόν πως το όνομα Έλληνες δεν είναι άσχετο με το όνομα Ελλοί ». Μάλιστα οι Σελλοί «… κατά μια αρχαιότατη θρησκευτική συνήθεια δεν έπλεναν τα πόδια τους (ανιπτόποδες) και κοιμόνταν καταγής (χαμαιεύναι ), για να βρίσκονται διαρκώς σε επαφή με τη γη , απ’ όπου αντλούσαν τη μαντική τους δύναμη, την ικανότητα δηλαδή να εξηγούν τα θεία μηνύματα...», σημειώνει ο Σ. Ι. Δάκαρης .
Ο N. G. L. Hammond επισημαίνει ότι «…Σελλοί ή Ελλοί της Δωδώνης στην Ιλιάδα και η Ελλοπίη του Ησίοδου οφείλουν το όνομά τους – ή έδωσαν το όνομά τους – στον άνω ρου του Αχέροντος , που φθάνει κοντά στη Δωδώνη και το όνομα αυτό Σελλήεις , έλαβε κατ’ επέκταση όλος ο ρους του ποταμού…».
Τέλος ας σημειωθεί πως σύμφωνα με τις θεσσαλικές παραδόσεις , μυθικός πρόγονος των Ελλών ή Σελλών ήταν ο γιος του Θεσσαλού , ο δρυμοτόμος Ελλός , ο οποίος επιχείρησε να κόψει τη φηγό, την ιερή βαλανιδιά της αρχαία Δωδώνης . Τον απέτρεψε ένα περιστέρι μιλώντας του με ανθρώπινη λαλιά , και ο Ελλός έγινε ο πρώτος ιερέας του Δία . 

Για την ετυμολογία της λέξης Σελλοί ή Ελλοί, η Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια "ΠΥΡΣΟΣ" μας πληροφορεί, ότι "...ο ανώνυμος συντάκτης του "Μεγάλου Ετυμολογικού" παράγει το όνομα από τα έλη τα μετά τον κατακλυσμόν συγκεντρωθέντα εν Ελλοπία ή από του ποταμού Σελλήεντος..."
Οι Ελλοί αναφέρονται στον Πίνδαρο, στον Ησύχιο κ.ά.
Κατά τον Π. Αραβαντινό οι Σελλοί υπήρξαν «...έθνος Ηπειρωτικόν, οι αυτοί των Ελλών και Σελλιόνων, οικούντες πέριξ της Δωδώνης, ήτοι εν ταις πεδιάσι των Ιωαννίνων...». Αλλού πάλι γράφει: «...Σελλον.• Οι Κατσανοχωρίται κάτοικοι, οι και Ελλοί καλούμενοι...».

Οι Σελλοί ή Ελλοί ήταν «ομηρική φυλή», η οποία «...εκπεμπόμενη εκ της Ηπείρου δια των διόδων της Πίνδου έδοσεν εις το νότιον τμήμα της Βαλκανικής το όνομα Ελλάς και εις τους κατοίκους το όνομα Έλληνες...» σύμφωνα με τον Κ. Φαλτάιτς.

Κατά τον Ευλ. Κουρίλα «.. .η λέξις έχει σχέση προς το σέλας, και κατά ταύτα Έλληνες (σ.σ. δηλαδή οι Σελλοί ή Ελλοί) είναι οι φωτεινοί, οι λαμπροί και ένδοξοι...».

Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις Θεσσαλικές παραδόσεις, ο μυθικός πρόγονος των Ελλών ή Σελλών ήταν ο γιός του Θεσσαλού, ο δρυμοτόμος Ελλός, ο οποίος επιχείρησε να κόψει τη φηγό, την ιερή βαλανιδιά της Αρχαίας Δωδώνης. Τον απέτρεψε ένα περιστέρι μιλώντας του με ανθρώπινη φωνή – λαλιά και ο Ελλός έγινε ο πρώτος Ιερέας του Δία.

Σελλοί ονομάζονταν οι κάτοικοι της αρχαίας Δωδώνης του Ολύμπου (όπου και το αρχικό Μαντείο πριν από τον κατακλυσμό του Ωγυγου). Ήταν φύλακες του μαντείου του Διός, αναγκασμένοι να διάγουν βίον τραχύ και ασκητικό. Η λέξη Σελλοί συναντάται και ως Έλλοί (δασυνόμενη) δηλ. Έλ-λοι = οι άνθρωποι οι ιεροί που γεννήθηκαν από τους λίθους (λάας), οι Έλληνες ιερείς του Διός. Σελλοί = οι απόγονοι του Έλλοπος-Πελασγού, του πρώτου κατοίκου της θεσσαλίας-Περραιβίας. Στην Ιλιάδα, (Π' 233-235): «Ζευ άνα, Δωδωναίε, Πελασγικέ, τηλόθι ναίων, Δωδώνης μεδέων δνσχειμέρον άμφί δέ Σελλοί σοϊ ναίουσ'ύποφήται άνιπτόποδες χαμαιεϋναι». (= Δία βασιλιά, Δωδωναίε, Πελασγικέ, που κάθεσαι μακριά και προστατεύεις τη Δωδώνη με το βαρύ χειμώνα, γύρω δε οι Σελλοί κατοικούν, οι ερμηνευτές των χρησμών σου, που κοιμούνται κατά γης και έχουν άνιπτα πόδια).

~ Ο Πίνδαρος αναφέρει: Ελλοί = αδελφικός τύπος της ίδιας λέξεως και Σελλοί: συγγενές του Έλληνα.

~ Τους Φοίνικες, τους πρωτο-έλληνες κατοίκους της Παλαιστίνης που κατάγονταν από την Ήπειρο, τους ονόμαζαν και Σελέαρ.

Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2012

Η κρίση θέλει Ποίηση.





Η κρίση θέλει Ποίηση. Η κρίση θέλει Ελύτη. Η κρίση θέλει καταφυγή στο έργο του ηλιολάτρη ποιητή που διακηρύσσει: «Είπα καθαρός είμαι / πλυμένος με το απόσταγμα βερβένας/ 90 βαθμών εκ γενετής/ Έλλην εν μέσω των αγρίων».
Η εκπαιδευτικός Δήμητρα Σοφιανού στην ποιητική της μελέτη «Οδυσσέας Ελύτης- εκ γενετής Έλλην εν μέσω των αγρίων», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ιωλκός, έρχεται να δώσει στον Έλληνα, που δοκιμάζεται από τη φτώχεια και την αναξιοπρέπεια, ένα εγκόλπιο παρηγορίας, μια σύνοψη από ποιητικά αποστάγματα ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές του κόσμου.
Τα πρόσφατα οικονομικά και πολιτικά γεγονότα δημιούργησαν την ανάγκη να επιστρέψουμε στο έργο του, λέει η συγγραφέας-εκπαιδευτικός, που εργάσθηκε επί 32 χρόνια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της Πάρου. Και εξηγεί γιατί:
Γιατί ο ποιητικός του λόγος είναι περισσότερο επίκαιρος από ποτέ. Γιατί μέσα στη σύγχρονη καταστροφολογία, ο λόγος του φέρνει ελπίδα. Γιατί η ταπείνωση που νιώθουμε είναι άδικη και ο ποιητής την ανατρέπει. Γιατί η Ελλάδα, από την αρχαιότητα ως σήμερα, γεννοβολά στοχαστές και ποιητές. Και επικαλείται τη ρήση του Ζακ Λικ Γκοντάρ που είπε ότι η ανθρωπότητα οφείλει πνευματικά δικαιώματα στους Έλληνες!
Και όμως -επισημαίνει- εμείς υιοθετήσαμε άκριτα τον εισαγόμενο τρόπο ζωής και σκέψης. Γι ΄αυτό και στην εποχή των εισαγόμενων ανταλλακτικών δεν αναρωτηθήκαμε αν υπάρχει ανταλλακτικό για την ψυχή μας. Βλέποντας αυτά ο ποιητής προσπαθεί να ταράξει τις εφησυχασμένες μας συνειδήσεις φωνάζοντας: «Κι είναι ανάγκη να πάμε μπροστά / να γεμίσουμε τα Κενά/ εάν όχι και ν αυτοκαταστραφούμε αντλώντας δύναμη από τα περασμένα».
Οι λαοί του Βορρά –συνεχίζει- μπορούν να καυχώνται για την οικονομική τους ανάπτυξη, να μας σύρουν ταπεινωμένους σε κουρέματα και μνημόνια, αλλά έφτασε η ώρα εμείς να προβάλουμε τις σύγχρονες πνευματικές μας αξίες και να υπερηφανευόμαστε ότι η χώρα τούτη προτείνει την έξοδο από τα αδιέξοδα στα οποία οδηγηθήκαμε εξ αιτίας της …ανάπτυξης: «Έξοδος είναι ό, τι υμνεί ο Ελύτης κοιτάζοντας βαθιά στο μέλλον». Γιατί οι τεχνοκρατικές λύσεις στα προβλήματά μας απλώς θα τα διαιωνίζουν, ενώ η αλλαγή της συνείδησής του ανθρώπου θα επιφέρει την ανατροπή της ισχύουσας τάξης.
Στις 187 σελίδες η συγγραφέας πραγματεύεται τη σχέση του Ελύτη με τους αρχαίους Έλληνες αλλά και την Αποκάλυψη του Ιωάννη και τον Διονύσιο Σολωμό: Όμηρος, Αρχίλοχος, Σαπφώ, Πίνδαρος, Θαλής ο Μιλήσιος, Ηράκλειτος, Πλάτωνας, Ερμής Τρισμέγιστος, Πλωτίνιος.
Στην ενότητα για τη σχέση με τον Πλάτωνα επισημαίνει ότι η πολυπλοκότητα και η ποικιλομορφία, η σύνθεση του σχήματος και η ανάλυσή του, η μορφοποίηση του κόσμου από τον φιλόσοφο, χαρακτηρίζουν τη γεωμετρία του Πλάτωνα αλλά και την ποίηση του Ελύτη. Διότι προσπαθεί να αποδώσει τον κόσμο ως ενότητα, αλλά και αναλυμένο στα επι μέρους στοιχεία του, ακόμη και στα πιο ελάχιστα. Το έργο του έχει τα χαρακτηριστικά της πλατωνικής γεωμετρίας, πρόκειται, δηλαδή, για μια ποίηση πολυεδρική, όπου το ποιητικό στοιχείο ανάγεται σε επιφάνειες, σε γραμμές, σε άξονες, σε γωνίες, σε σημεία. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα στη «Μαρία Νεφέλη»: «Έχει τη μέση της και η άκρη- άκρη».
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η αναφορά στους αριθμούς και τα άνθη που ενυπάρχουν στην ελυτική ποίηση. Στο έργο του «Προσανατολισμοί» πρωτοεμφανίζεται ο αριθμός 7, ο οποίος υποδηλώνει το φως και την τελειότερη αρμονία, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα. Η δομή του «Άξιον Εστί» στηρίζεται στον αριθμό 3, αφού αποτελείται από τρία μέρη, σχηματίζοντας ένα ισχυρό τρίγωνο, από τις κορυφές του οποίου διακλαδίζονται άλλα γεωμετρικά σχήματα, ανάλογα με τις αριθμητικές αναλογίες στις οποίες στηρίζεται ο ποιητής σε κάθε ενότητα. Στο έργο «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» συνυπάρχουν 3 ποιήματα που το καθένα έχει 7 ενότητες.
Τα λουλούδια, που υμνεί ως αιώνια στοιχεία, είναι διάσπαρτα στις σελίδες του. Η συγγραφέας κάνει μια καταγραφή των λουλουδιών που ευωδιάζουν και στολίζουν τους ελυτικούς στίχους: αγιόκλημα, αγριομαντηλίδα, αλησμονάνθι, αμαρυλλίδες, ανεμώνη, αμπαρόριζα, αρσινάκι, ασφόδελος, βασιλικός, βιόλα, γαρδένια, γαρύφαλλο, γεράνι, γιασεμί, γιούλι, γλυσίνα, ηλίανθος, ιβίσκος και πολλά άλλα.
Από τη μελέτη αυτή λείπει κάθε κριτική οπτική. Η μελετήτρια αντιμετωπίζει τον ποιητή με δέος θρησκευτικό, αφού αποφαίνεται ότι «ο Ελύτης είχε και τις δύο υποστάσεις, του κοινού θνητού και του θεόπνευστου ποιητή»… Δεν είναι σίγουρο αν ο εκ γενετής ανατρεπτικός Ελύτης θα αποδεχόταν αυτή τη δισημία. Βέβαια, σε τέτοιους μαύρους καιρούς, η κριτική προσέγγιση ίσως παρέλκει… Ας μείνουμε λοιπόν στην ποίηση με όλη την μυθο-ποίησή της…

Από:  http://ellas2.wordpress.com

Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2012

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΒΑΣΤΙΚΑΣ

Η σβάστικα είναι ένα αρχαίο σύμβολο το οποίο χρησιμοποιούταν για πάνω από 3000 έτη. Προχρονολογείται ακόμα και του αρχαίου αιγυπτιακού συμβόλου Ανκ. Τεχνουργήματα όπως αγγειοπλαστική και νομίσματα από την αρχαία Τροία αποδεικνύουν ότι η σβάστικα ήταν ένα κοινό εν χρήσει σύμβολο πολύ πίσω στο 1000 π.Χ.

Κατά τη διάρκεια της ακόλουθης χιλιετίας, η εικόνα της σβάστικας χρησιμοποιήθηκε από πολλούς πολιτισμούς παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας, Ιαπωνίας, Ινδίας και της Νότιας Ευρώπης. Κατά τον Μεσαίωνα ήταν ένα περίφημο σύμβολο το οποίο είχε και διαφορετικές ονομασίες.


Η λέξη swastika προέρχεται από την σανσκριτική λέξη svastika, σημασία της οποίας είναι κάθε είδους τύχη, και ιδιαίτερα είναι ένα διακριτικό σημάδι πάνω σε άτομα ή αντικείμενα για να δηλώσουν καλοτυχία. Αποτελείται από τις λέξεις su που σημαίνει καλός και το asti που σημαίνει υπάρχω. Επομένως το svasti σημαίνει ευημερία. Η κατάληξη –ka αποτελεί ένα υποκοριστικό, συνεπώς η λέξης svastika μπορεί να μεταφραστεί κατά γράμμα ως «μικρά πραγματάκια που σχετίζονται με την ευημερία».


Βέβαια με το πέρασμα των αιώνων και ανάλογα με τον πολιτισμό στον οποίο πέρασε υιοθετήθηκαν διαφορετικές ονομασίες για το σύμβολο αυτό
Crux gammata – Ρώμη – Σύμβολο του Κεραυνοβόλου Δία και του Ομβρίου
Tετρασκέλιον – Ελλάδα
Σφυρί του Θορ - Σκανδιναβία
Fylfot – Αγγλία – Σημαίνει τέσσερα πόδια και αναφέρεται κυρίως στη σβάστικα που διακοσμεί κτίρια ή πόρτες
Gyung – drung ή geg-gsang – Θιβέτ
Μαύρη αράχνη – Μέση και Δυτική Ευρώπη
Αγκυλωτός σταυρός – Ή πιο συγκεκριμένα στη Δανία Ηakenkruis, Ισλανδία Hakakross, Γερμανία Hakenkreuz, Φιλανδία Ηakaristi, Νορβηγία Hakekors, Ιταλία croce uncinata και Σουηδία Hakkors (περιοχές όπου αργότερα θα αποκτήσει τη σημασία του αντιπροσωπευτικού συμβόλου της άριας φυλής)

Μέχρι οι Ναζί να κάνουν χρήση αυτού του συμβόλου, η σβάστικα χρησιμοποιούταν από πολλούς πολιτισμούς για τα τελευταία 3000 χρόνια και αντιπροσώπευε τη ζωή, τον ήλιο, τη δύναμη, την ικανότητα και την καλή τύχη.

Ακόμη και στις αρχές του 20ου αιώνα παρέμενε σύμβολο με θετική σημασία. Για παράδειγμα ήταν ένα συνηθισμένο διακοσμητικό σύμβολο το οποίο συχνά κοσμούσε τσιγαροθήκες, καρτ ποστάλ, νομίσματα, ακόμη και κτίρια. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μπορούσε να βρεθεί ακόμη και πάνω σε επωμίδες Αμερικανών στρατιωτών και σε φιλανδικές αεροπορικές εταιρίες μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ας ξεκινήσουμε όμως με τον αυθεντικό συμβολισμό της σβάστικας, πριν ακόμη αλλοιωθεί η σημασία της από τη ναζιστική Γερμανία..


Ινδουισμός: Η σβάστικα έχει βρεθεί σε όλους τους ινδουιστικούς ναούς, σε πινακίδες, βωμούς, εικονογραφίες στην Ινδία και το Νεπάλ, μέρη στα οποία παραμένει ακόμη πολύ δημοφιλές. Ιδιαίτερη είναι η εμφάνισή της στην εικονογράφηση του θεού Γκανέσα, θεός ιχνηλάτης, προστάτης της σοφίας και των σταυροδρομιών.

Θεωρείται το δεύτερο πιο ιερό σύμβολο, μετά το Om. Στον Ινδουισμό και τα δύο σύμβολα αντιπροσωπεύουν τις δύο μορφές του δημιουργού Θεού Βράχμα. Η αριστερόστροφη σβάστικα συμβολίζει την εξέλιξη του Σύμπαντος (Pravritti) , η δεξιόστροφη συμβολίζει την καταστροφή του κόσμου (Nivritti). Η δεξιόστροφη όμως σβάστικα δεν αποτελεί σύμβολο που εκφράζει το Κακό, όπως έχει υπερισχύσει στις σημερινές αντιλήψεις. Αντίθετα αντανακλά δύο βασικά εξελικτικά χαρακτηριστικά της πορείας του Σύμπαντος, τη νύχτα και τη φθορά.

H σβάστικα με την έννοια της ευδαιμονίας (svastika) συναντάται για πρώτη φορά στα δύο μεγάλα ινδικά έπη Ramayana και Mahabharata, όπου και συνδέεται όχι μόνο με την έννοια της ευτυχίας, αλλά και με την έννοια της καλοτυχίας και το Θεό Βραχμά, όπως επίσης και με την έννοια της μετενσάρκωσης (samsara).

Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ως σηματοδότηση των τεσσάρων οριζόντων της γης. Η χρήση της ως σύμβολο του Ήλιου παρατηρείται πρώτη φορά από την αναπαράστασή του Σούργια, θεός του Ήλιου.

Θεωρείται εξαιρετικά ιερό και ευοίωνο από όλους τους Ινδουιστές και χρησιμοποιείται ανελλιπώς στη διακόσμηση κάθε είδους αντικειμένου που σχετίζεται με τον ινδουιστικό πολιτισμό Χρησιμοποιείται σε όλα τα ινδουιστικά μάντρα και ιερά σχέδια. Σε κάθε υποτμήμα της Ινδίας παρατηρείται σε πλευρές ναών, πάνω σε θρησκευτικά έγγραφα.



Εικόνα

Βουδισμός: Στη θρησκεία αυτή η σβάστικα, οποιασδήποτε κατεύθυνσης, εμφανίζεται στο στήθος ορισμένων αγαλμάτων του Βούδα συμβολίζοντας την ιερή καρδιά του. Επίσης, στον γλυπτικό τομέα, είναι συχνά χαραγμένη και στα πέλματα του φιλοσόφου.
Η σβάστικα που χρησιμοποιείται στη βουδιστική τέχνη και στα βουδιστικά χειρόγραφα είναι γνωστή στα ιαπωνικά ως manji. Αντιπροσωπεύει τη Dharma (Διδασκαλία της Αλήθειας και της Δικαιοσύνης που προσέφερε ο Βούδας), την οικουμενική αρμονία και την ισορροπία των αντιθέτων. Η αριστερόστροφη σβάστικα (omote manji) αντιπροσωπεύει την αγάπη και την ευσπλαχνία. Η δεξιόστροφη (ura manji) αντιπροσωπεύει τη δύναμη και την εξυπνάδα.


Στο βουδισμό μάλιστα παρουσιάζεται και σε διαφορετικούς χρωματισμούς και αναλόγως συμβολίζει και κάτι διαφορετικό. Πιο συγκεκριμένα:

Μπλε – συμβολίζει τις άπειρες ουράνιες αρετές
Κόκκινη – συμβολίζει τις άπειρες ιερές αρετές της καρδιάς του Βούδα
Κίτρινη – συμβολίζει την άπειρη ευημερία
Πράσινη – συμβολίζει τις άπειρες ικανότητες στη γεωργία

Λόγω του συσχετισμού της με τη δεξιόστροφη ναζιστική σβάστικα, οι βουδιστικές σβάστικες από τα μέσα του 20ου αιώνα είναι κυρίως αριστερόστροφες.

Εικόνα

Τσαϊνισμός: Στον Τσαϊνισμό, μία ασκητική παράδοση της Ινδίας, η σβάστικα είναι το μοναδικό ιερό σύμβολο. Η θρησκεία αυτή δε κάνει καθόλου χρήση του Ομ, αλλά αντιθέτως δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στη σβάστικα απ’ ότι οι Ινδουιστές. Είναι το σύμβολο του εβδόμου Jina, του αγίου Tirthankara Suparsva. Αντιπροσωπεύει τη Θεία Δύναμη και με τους τέσσερις βραχίονες παρουσιάζει τις τέσσερις μορφές μετενσάρκωσης: πρωτοπλασματική ζωή, ζωική/φυτική, ανθρώπινη και ουράνια. Όλοι οι τσαϊνιστικοί βωμοί και ιερά βιβλία πρέπει να περιέχουν αυτό το σύμβολο. Όλες οι τελετές αρχίζουν και τελειώνουν με τον πολλαπλό σχεδιασμό του συμβόλου με ρύζι γύρω από το ιερό.

Κίνα: Η σβάστικα θα φτάσει και στην Κίνα, όπου θα γίνει γνωστή με την ονομασία wanji όπου και συμβολίζει ό,τι συμβολίζει και το γιν γιανγκ, ανάλογα με τη φορά της. Δηλαδή η δεξιόστροφη σβάστικα ταυτίζεται με το γιανγκ, που συμβολίζει το φωτεινό, το ενεργό, το θετικό, και η αριστερόστροφη με το γιν, που συμβολίζει το σκοτεινό, το παθητικό, το αρνητικό.

Αμερική: Ακόμη και στην Αμερική είχαμε την εμφάνιση της σβάστικας σε νεότερες εποχές. Η χρήση της έγινε από κάποιες ινδιάνικες φυλές, όπως στους Ναβάχος για τις θεραπευτικές τους τελετές και στους Χόπι ως σύμβολο των περιπλανώμενων φυλών τους. Με το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όμως έπαψε η χρήση της σβάστικας για να μη γίνει κάποιος συσχετισμός με τους ναζιστές.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι ορισμένες χριστιανικές εκκλησίες σε ρωμαϊκές και γοτθικές περιοχές διακοσμούνται με το σύμβολο αυτό, μαζί με σχέδια της πρώιμης ρωμαϊκής τέχνης. Σβάστικες επιδεικνύονται και στο μωσαϊκό της Αγίας Σοφίας του Κίεβου της Ουκρανίας, η οποία χρονολογείται από το 12ο αιώνα. Εμφανίζονται επίσης και ως επαναλαμβανόμενα διακοσμητικά μοτίβα σε ένα τάφο στον Αγ. Αμβρόσιο στο Μιλάνο.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η σβάστικα στην αρχαιότητα ήταν σύμβολο του Ήλιου και χρησιμοποιήθηκε σαν μέρος ενός ηλιακού ημερολογίου που αργότερα ξεχάστηκε η σημασία του.

Οι συμβολισμοί που πήρε κατά καιρούς ήταν τροχός της ζωής, τροχός του ήλιου, οι τέσσερις ακμές της πυξίδας, οι τέσσερις άνεμοι, σύμβολο της ινδιάνικης φυλής των Χόπι για την εμφάνιση τους στον κόσμο και άλλα.

Εικόνα

Η δεξιόστροφη σβάστικα συμβολίζει την ζωή και ονομάζεται με το ινδικό όνομα "σβάστικα".

Η αριστερόστροφη συμβολίζει τον θάνατο σύμφωνα με την ανατολίτικη παράδοση και ονομάζεται κανονικά "σωβάστικα".

Στην αρχαία Ελλάδα συναντάται με το όνομα "γραμμάδων" (επειδή σχηματίζει ένα τετραπλό "Γ").


Εικόνα

Αρχαίος χρυσός ελληνικός δίσκος που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στη Σκύρο, χρονολογείται περίπου στον 9ο αιώνα π.Χ. (γεωμετρική περίοδος) και εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο Σκύρου. Είναι κόσμημα της εποχής για ενδυμασίες.
 
 

Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2012

Φοινικικό Αλφάβητο - Μία ιστορική απάτη

 Α. ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΦΟΙΝΙΚΙΚΗ ΓΡΑΦΗ "ΑΛΦΑΒΗΤΟ";
Επιγραφή που θεωρείται η πρώτη που
βρέθηκε με Φοινικική γραφή.
Σαρκοφάγος του Αχιράμ.
12ος αιωνας π.Χ.


Κατά τη Γλωσσολογία ως "αλφάβητο" ορίζεται το «σύνολο συμβόλων με ορισμένη σειρά και τάξη, που χρησιμεύουν για να αποδίδονται οι στοιχειώδεις φθόγγοι μιας γλώσσας, με τον περιορισμό ο κάθε φθόγγος ν' αντιστοιχεί σ' ένα μόνο σύμβολο και αντίστροφα». Στην αλφαβητική γραφή επομένως (δηλαδή τη γραφή των λαών της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αυστραλίας αλλά και άλλων περιοχών του πλανήτη) κάθε γράμμα αποδίδει ένα στοιχειώδη ήχο.

Τούτο δεν ισχύει στις ατελέστερες της αλφαβητικής συλλαβικές γραφές, στις οποίες κάθε σύμβολο αποδίδει μία συλλαβή (δύο ή και περισσότερους ήχους-φθόγγους), όπως π.χ. στις συλλαβικές ελληνικές γραφές Γραμμική Α και Β ένα σύμβολο αποδίδει τη συλλαβή κο (κ+ο), άλλο σύμβολο τη συλλαβή πο (π+ο) κ.ο.κ. Στη φοινικική γραφή (που διαθέτει μόνο σύμφωνα και κανένα φωνήεν), στα ελάχιστα διασωθέντα δείγματά της, η κατάσταση είναι ακόμα "χειρότερη", δεδομένου ότι κάθε σύμβολό της δεν αποδίδει ούτε καν μία συγκεκριμένη συλλαβή, αλλά διαφορετικές, που το διάβασμά τους αφήνεται στην "έμπνευση" του αναγνώστη. Έτσι π.χ. ένα σύμφωνο μπορεί να διαβαστεί ως μπα, μπου, μπε, μπι, μπο κ.ο.κ., ή κάποιο άλλο ως γκου, γκα, γκε, γκο κ.λπ. Επομένως, η φοινικική γραφή όχι μόνο δεν αποτελεί αλφάβητο, αλλά δεν είναι ούτε καν εξελιγμένη συλλαβική γραφή, του βαθμού τελειότητας των αντιστοίχων ελληνικών συλλαβαρίων.


Και είναι πράγματι καταπληκτικό το γεγονός, ότι έχει καθιερωθεί στην επιστήμη κατά τα τελευταία 150 χρόνια περίπου ο αντιφατικός όρος "φοινικικό αλφάβητο", προκειμένου για μία γραφή που δεν έχει καμμία σχέση με την αλφαβητική. Και είναι ακόμη πιο απίστευτη η επιβολή του επιστημονικού δόγματος, ότι το ελληνικό αλφάβητο προήλθε από το φοινικικό, το οποίο όχι μόνο δεν είναι αλφάβητο, αλλά είναι μία ατελέστερη γραφή από τις ελληνικές Γραμμικές Γραφές Α και Β. Για τους λόγους αυτούς κατά τον προσφάτως εκλιπόντα πρόεδρο της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων Παν. Γεωργούντζο ο χαρακτηρισμός που έδωσε ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης στη φοινικική γραφή "οιονεί συλλαβικό αλφάβητο" (;!) απορρίπτεται και πρέπει να αντικατασταθεί με το ορθό "καθαρώς συνεπτυγμένο συλλαβικό" σύστημα γραφής (βλέπε Παν. Γεωργούντζου, Το Αλφάβητον Εφεύρεσις Ελληνική: άρθρο του στο περιοδικό Δαυλός, τεύχος 142,Οκτώβριος 1993,σ 8242).


Β. Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ
α) Οι αρχαιολογικές αποδείξεις

Η θεωρία ότι το Αλφάβητο είναι εφεύρεση των Φοινίκων συντηρήθηκε εκτός των άλλων με το επιχείρημα ότι ορισμένα σύμβολα της φοινικικής γραφής μοιάζουν με τα αλφαβητικά γράμματα, π.χ. το ?(άλεφ) είναι αντεστραμμένο ή πλαγιαστό το ελληνικό Α κλπ. Το επιχείρημα αυτό φαινόταν ισχυρό μέχρι προ 100 ετών περίπου, όταν οι γλωσσολόγοι και οι ιστορικοί ισχυρίζονταν ακόμη ότι οι Ελληνες δεν γνώριζαν γραφή προ του 800 π.Χ.! Γύρω στο 1900 όμως ο Αρθούρος Εβανς ανάσκαψε την ελληνική Μινωική Κρήτη και ανακάλυψε τις ελληνικές Γραμμικές Γραφές, των οποίων σύμβολα ήταν ως σχήματα πανομοιότυπα προς τα 17 τουλάχιστον εκ των 24 γραμμάτων του ελληνικού Αλφαβήτου. Με δεδομένα -α) ότι τα αρχαιότερα δείγματα των ελληνικών αυτών γραφών (Γραμμική Α και Β), που στη συνέχεια ανακαλύφθηκαν και στην Πύλο, στις Μυκήνες, στο Μενίδι, στη Θήβα, αλλά και βορειότερα, μέχρι τη γραμμή του Δούναβη και χρονολογήθηκαν τότε πριν από το 1500 π.Χ. και - β) ότι οι Φοίνικες και η γραφή τους εμφανίζονται στην ιστορία όχι πριν το 1300 π.Χ. Ο Έβανς στο έργο του Scripta Minoa διετύπωσε, πρώτος αυτός, αμφιβολίες για την αλήθεια της θεωρίας ότι οι Έλληνες έλαβαν τη γραφή από τους Φοίνικες, εκφράζοντας ταυτόχρονα την επιστημονική υποψία ότι μάλλον συνέβη το αντίθετο.

Οι αμφιβολίες για την μη προτεραιότητα των Φοινίκων έναντι των Ελλήνων στην ανακάλυψη της γραφής έγιναν βεβαιότητα, όταν ο καθηγητής Πωλ Φωρ, διεθνής αυθεντία της Προϊστορικής Αρχαιολογίας, δημοσίευσε στο αμερικάνικο αρχαιολογικό περιοδικό, εκδόσεως του Πανεπιστημίου της Ινδιάνας, Nestor (έτος 16ον,1989,σελ.2288) ανακοίνωση, στην οποία παραθέτει και αποκρυπτογραφεί πινακίδες ελληνικής Γραμμικής Γραφής, που βρέθηκαν σε ανασκαφές στο κυκλώπειο τείχος των Πιλικάτων της Ιθάκης και χρονολογήθηκαν με σύγχρονες μεθόδους στο 2700 π.Χ. Γλώσσα των πινακίδων είναι η Ελληνική και η αποκρυπτογράφηση του Φωρ απέδωσε φωνητικά το συλλαβικό κείμενο ως εξής: Α]RE-DA-TI. DA-MI-U-A-. A-TE-NA-KA-NA-RE(ija)-TE. Η φωνητική αυτή απόδοση μεταφράζεται, κατά τον Γάλλο καθηγητή πάντοτε :«Ιδού τι εγώ η Αρεδάτις δίδω εις την άνασσαν, την θεάν Ρέαν:100 αίγας, 10 πρόβατα, 3 χοίρους». Ετσι ο Φωρ απέδειξε, ότι οι Έλληνες έγραφαν και μιλούσαν ελληνικά τουλάχιστον 1400 χρόνια πριν από την εμφάνιση των Φοινίκων και της γραφής τους στην ιστορία.


ΑΡΙΣΤΕΡΑ Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΙΣΠΗΛΙΟΥ ΚΑΙ Η ΓΡΑΦΗ ΔΕΞΙΑ
Αλλά οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον ελληνικό χώρο την τελευταία 12ετία απέδωσαν και άλλες πολλές και μεγάλες εκπλήξεις: Οι Έλληνες έγραφαν όχι μόνο τις συλλαβικές Γραμμική Α και Β Γραφές τους αλλά και ένα είδος γραφής πανομοιότυπης με εκείνη του Αλφαβήτου τουλάχιστον από το 6000 π.Χ. Πράγματι στο Δισπηλιό, μέσα στα νερά της λίμνης της Καστοριάς, ο καθηγητής Γ. Χουρμουζιάδης ανακάλυψε ενεπίγραφη πινακίδα με γραφή σχεδόν όμοια με την αλφαβητική, η οποία χρονολογήθηκε με τις σύγχρονες μεθόδους του ραδιενεργού άνθρακα (C14) και της οπτικής θερμοφωταύγειας στο 5250 π.Χ. Τρία χρόνια αργότερα ο έφορος Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ν. Σάμψων, ανασκάπτοντας το "Σπήλαιο του Κύκλωπα" της ερημονησίδας Γιούρα Αλοννήσου (Βόρειες Σποράδες), ανακάλυψε θραύσματα αγγείων ("όστρακα") με γράμματα πανομοιότυπα με εκείνα του σημερινού ελληνικού Αλφαβήτου, τα οποία χρονολογήθηκαν με τις ίδιες μεθόδους στο 5500-6000 π.Χ. Ο ίδιος αρχαιολόγος διενεργώντας το 1995 ανασκαφές στη Μήλο, ανεκάλυψε "πρωτοκυκλαδικά αγγεία" των μέσων της 3ης χιλιετίας π.Χ., που έφεραν πανομοιότυπα τα γράμματα του Ελληνικού Αλφαβήτου Χ,Ν,Μ,Κ,Ξ,Π,Ο,Ε. Είναι πρόδηλο, ότι οι αρχαιολογικές αυτές ανακαλύψεις όχι απλώς προσέδωσαν ήδη το χαρακτήρα του κωμικού στη λεγόμενη "Φοινικική Θεωρία" περί ανακαλύψεως της γραφής, αλλά ανατρέπουν εκ βάθρων ολόκληρη την επίσημη χρονολόγηση της ελληνικής Ιστορίας, όπως αυτή διδάσκεται, αλλά και την επίσημη παγκόσμια Ιστορία του Πολιτισμού.



β) Η οιονεί μαθηματική απόδειξη

Αλλά παράλληλα προς την κατεδάφιση του χάρτινου οικοδομήματος του "Φοινικικού" αλφαβήτου με τη βοήθεια της αρχαιολογικής σκαπάνης, προέκυψε κι ένα νέο συντριπτικό στοιχείο, που μας το πρόσφερε η επί 20 χρόνια σεμνή και αθόρυβη μελέτη της ελληνικής Γλώσσας και Γραφής από έναν μεγάλο ερευνητή, τον Ηλία Λ. Τσατσόμοιρο, που δυστυχώς χάθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1991, αφού όμως πρόλαβε να ολοκληρώσει , λίγους μήνες πριν απ' τον αδόκητο θάνατό του, την ριζοσπαστική έρευνά του «Ιστορία Γενέσεως της Ελληνικής Γλώσσας -Από τον έλλοπα θηρευτή μέχρι την εποχή του Διός- Η αποκωδικοποίηση του Ελληνικού Αλφαβήτου».



Στην έρευνά του αυτή, την οποία ο υπογράφων το παρόν άρθρο είχα την τιμή να εκδώσω (έκδοση "Δαυλός",1991) και να την επιμεληθώ φιλολογικά -αλλά και να συνεργασθώ μαζί του επί μία δεκαετία συζητώντας τα άπειρα προβλήματα που προέκυπταν στην πορεία της και δημοσιεύοντας υπό μορφή άρθρων τμήματά της στον "Δαυλό"- ο αείμνηστος συνεργάτης μου απέδειξε με θαυμαστό τρόπο, ότι κάθε γράμμα του ελληνικού Αλφαβήτου περιέχει μια σταθερή κωδική σημασία, την οποία εισάγει κυριολεκτικά ή μεταφορικά ως επί μέρους έννοια στην γενική έννοια κάθε ελληνικής λέξεως στην οποία ανήκει. 'Έτσι τελικά κάθε (αρχαία) ελληνική λέξη αποτελεί ένα οιονεί αρκτικόλεξο [όπως π.χ. Δ(ημόσια) Ε(πιχείρηση) Η(λεκτρισμού): ΔΕΗ], όπου κάθε γράμμα (ανάλογα με τη θέση που κατέχει στην σειρά των γραμμάτων της λέξεως) δίνει ένα σημαντικό ή λιγότερο σημαντικό νοηματικό στοιχείο της και όλα μαζί δίνουν τον λογικό ορισμό της έννοιας που εκφράζει η λέξη. Σημειώνεται εδώ, ότι την "ειδοποιό διαφορά" της έννοιας δίνει συνήθως το αρκτικό γράμμα.

Δεν υπάρχει εδώ ασφαλώς ο χώρος, για να παρουσιάσω τις κωδικές σημασίες των γραμμάτων του ελληνικού Αλφαβήτου εν τω συνόλω τους, όπως αναλύονται στην επαναστατική αυτή ανακάλυψη στον τομέα της μελέτης του ανθρωπίνου Λόγου. Αλλά ενδεικτικά θα διαλέξω ένα μόνο απ' τα 24 γράμματά μας, το υ ή Υ (μια που αυτό θεωρείται και ως "αντιπροσωπευτικά ελληνικό", Υ Greacum στο δήθεν "Λατινικό" Αλφάβητο, που δεν είναι άλλο από μία παραλλαγή του ελληνικού, της Χαλκίδας). Το ύψιλον λοιπόν, όπως και το σχήμα του δείχνει, έχει την κωδική σημασία της κοιλότητας ή (ανεστραμμένο) την κυρτότητας και αυτήν εισάγει στις έννοιες των ελληνικών λέξεων που το περιέχουν -και κατ' επέκτασιν, ενίοτε, και την σημασία των υγρών (τα οποία διά φυσικής ροής καταλήγουν και γεμίζουν την κοιλότητα). Προχείρως αναφέρω μερικές ονομασίες αγγείων και υγρών όπου το αμφικωνικό κ-Υ-πελλο είναι του 2700 π.Χ. και απόκειται στο Μουσείο Ηρακλείου: στις αναφερόμενες εκεί λέξεις μπορούν να προστεθούν και πολλές άλλες όπως κοτ-Υ-λη, γο-Υ-ττος, τρ-Υ-βλίον, π-Υ-ξίς, αμφορε-Υ-ς, β-Υ-τίον, λ-Υ-χνος, πρόχο-Υ-ς, σκε-Υος κλπ. -όλες με την σημασία του κοίλου αντικειμένου), αλλά και πλείστες άλλες λέξεις όπως κ-Υ-ησις (κυρτότητα της κοιλιάς της εγκ-Υ-ου γυναίκας), κ-Υ-μα (κυρτότητα ή κοιλότητα στην επιφάνεια της θάλασσας), κρ-Υ-πτη (κοιλότητα εδάφους), Υ-πό (η πρόθεση:κοιλότητα κάτω από μία στάθμη ή επίπεδο), Υ-πέρ (η πρόθεση: κυρτότητα πάνω από μία στάθμη ή επίπεδο=Υ-ψος), όλες οι λέξεις που έχουν ως πρώτα συνθετικά τους τις προθέσεις Υ-πό και Υ-πέρ, που ανέρχονται σε εκατοντάδες, αλλά και χιλιάδες άλλες. Η μεγαλοφυής αυτή ανακάλυψη, την οποία δυστυχώς η επίσημη επιστήμη επί 8 χρόνια εξακολουθεί να "αγνοεί", αν και αποτελεί συνέχεια και ολοκλήρωση της λησμονημένης Πλατωνικής προσεγγίσεως του προβλήματος της γλώσσας ("Κρατύλος"):
  1. Διαλύει οριστικά την θεωρία, ότι η ελληνική Γλώσσα προήλθε από άλλη (την δήθεν "Ινδοευρωπαϊκή"), δεδομένου ότι αποδεικνύεται ως η μόνη μη συμβατική γλώσσα του κόσμου, η μόνη γλώσσα δηλαδή που παρουσιάζει αιτιώδη σχέση μεταξύ του σημαίνοντός της (λέξεως) και του σημαινομένου της (του πράγματος που ονομάζει η λέξη).
  2. Κατ' επέκταση αποδεικνύει, ότι είναι η πρώτη και η μόνη δημιουργηθείσα γλώσσα του ανθρωπίνου είδους, από την παραφθορά της οποίας απέρρευσαν οι συμβατικές γλώσσες (δηλαδή αυτές όπου υπάρχει αναιτιώδης σχέση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου), όπως είναι όλες ανεξαιρέτως οι λοιπές γλώσσες του πλανήτη.
  3. Αποδεικνύει κατά μη επιδεχόμενο καμία λογική αμφισβήτηση τρόπο, ότι το Αλφάβητο έγινε από τους Έλληνες, για να αποδώσουν με τα κωδικά τους 24 ή 27 γράμματα τις έννοιες των ελληνικών λέξεων -και μόνον αυτών.
  4. Δείχνει συγκριτικά, ότι τα σύμβολα της φοινικικής γραφής και οι ονομασίες τους («αλεφ»=βόδι, «μπεθ»=καλύβα, «γκιμέλ»=καμήλα κ.λπ.) όχι μόνο δεν περικλείουν κωδικές ονομασίες, αλλά συνάπτονται ή παραπέμπουν σε πρωτόγονες ζωικές καταστάσεις.
γ. το απόσπασμα του Ηροδότου

'Όλοι οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς που αναφέρονται στο Αλφάβητο ("Γράμματα", όπως το έλεγαν), το θεωρούν πανάρχαια ελληνική εφεύρεση (του Προμηθέα, του Παλαμήδη, του Λίνου κλπ.). Η θεωρία του "Φοινικικού" Αλφαβήτου πάντοτε στηριζόταν και στηρίζεται ακόμη από τους υποστηρικτές της σε μία εξαίρεση του κανόνα αυτού. Την εξαίρεση αυτή αποτελεί ένα απόσπασμα του Ηροδότου, που ο ίδιος παρουσιάζει ως προσωπική γνώμη του («ως εμοί δοκέει» = όπως μου φαίνεται...), την οποία σχημάτισε, όπως αναφέρει σε προηγούμενη παράγραφο, «αναπυνθανόμενος» (=παίρνοντας πληροφορίες από άλλους).Αλλά ας δούμε το κείμενο του Ηροδότου ("Ιστορία, Ε 58"):

«58.Οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω απικόμενοι τών ήσαν Γεφυραίοι άλλα τε πολλά οικήσαντες ταύτην την χώρην εισήγαγον διδασκάλια ες τους Έλληνας και δη και γράμματα, ουκ εόντα πριν Έλλησι ως εμοί δοκέει, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες· μετά δε χρόνου προβαίνοντος άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων».

[58.Οι δε Φοίνικες αυτοί, που μαζί με τον Κάδμο αφίχθησαν, εκ των οποίων και οι Γεφυραίοι, και σε πολλά άλλα μέρη κατοικήσαντες την χώραν αυτήν εισήγαγαν και τέχνες (νέες ή άγνωστες) στους Έλληνες και μάλιστα και (κάποια) γραφή, η οποία δεν ήταν γνωστή πριν στους Έλληνες, καθώς εγώ νομίζω, πρώτα αυτήν την γραφή την οποίαν και όλοι οι Φοίνικες μεταχειρίζονται· μετά όμως με την πάροδο του χρόνου (οι Φοίνικες) μετέβαλλαν μαζί με τη γλώσσα (τους) και το είδος αυτό της γραφής.]

Στο απόσπασμα αυτό το σημαντικώτερο είναι, ότι στην κρίσιμη φράση («άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων») αποκαλύπτεται, ότι οι Φοίνικες-Γεφυραίοι, που πήγαν στην Βοιωτία με τον Κάδμο, έφεραν από την Φοινίκη κάποια γραφή τους, αλλά καθώς οι Φοίνικες άλλαξαν τη γλώσσα τους (έμαθαν πιά δηλαδή τα Ελληνικά), άλλαξαν και αυτή τη γραφή τους (έγραφαν πιά δηλαδή με την υπάρχουσα στη Βοιωτία πανάρχαια ελληνική γραφή). Στη δήλωση λοιπόν αυτή του Ηροδότου οι μεταφραστές δίνουν το νόημα, ότι οι ντόπιοι Ελληνες Βοιωτοί και όχι οι Φοίνικες μετανάστες άλλαξαν την δική τους γλώσσα και γραφή και υιοθέτησαν τη φοινικική!

Στην γενικά ασυνάρτητη αυτή αναφορά στον Αλφάβητο, όπως διασώθηκε, είναι προφανείς και οι παρεμβάσεις-αλλοιώσεις που ακολουθούν στο κείμενο και που διαπράχθηκαν άγνωστο από ποιούς και πότε. Αλλά ας δούμε την ύποπτη συνέχεια του κειμένου, όπως έφθασε σ' εμάς:

«Περιοίκεον δε σφέας τα πολλά των χώρων τούτον τον χρόνον Ελλήνων Ίωνες οι παραλαβόντες διδαχή παρά των Φοινίκων τα γράμματα, μεταρυθμίσαντες σφέων ολίγα εχρέωντο, χρεώμενοι δε εφάτισαν, ώσπερ και το δίκαιον έφερε εισαγαγόντων Φοινίκων ες την Ελλάδα, Φοινίκηια κεκλήσθαι».

[Κατοικούσαν δε πέριξ αυτών (των Φοινίκων) στα περισσότερα μέρη κατ' εκείνο τον χρόνο (του Κάδμου) εκ των Ελλήνων Ίωνες, οι οποίοι παραλαβόντες διά της επαφής ή και διδασκαλίας παρά των Φοινίκων τη γραφή τους αλλάξαντες την μορφή της γραφής αυτών oλίγα μετεχειρίζοντο. Μεταχειριζόμενοι δε αυτά είπαν, καθώς ήταν δίκαιο, επειδή τα εισήγαγαν στην Ελλάδα Φοίνικες, να ονομάζωνται Φοινικά.]

Η αναφορά αυτή, κατά των Η. Τσατσόμοιρο ("Δαυλός", τ.118), ότι δηλαδή εκ των Ελλήνων οι Ιωνες οι κατοικούντες πέριξ των Φοινίκων παρέλαβαν τη Φοινικική γραφή και λίγα γράμματά της μεταχειρίζονταν, αφού τα τροποποίησαν, και χάριν του δικαίου, επειδή οι Φοίνικες τα εισήγαγαν στη Ελλάδα, τα ονόμασαν Φοινικικά, αποτελεί κραυγαλέα αντίφαση και συνεπώς πρόκειται για πλαστή υποπαράγραφο, δήθεν επεξηγηματική, η οποία σκοπεύει να καταστήσει αβαρή την προηγηθείσα πληροφορία «άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων». Και όμως η "Φοινικική Θεωρία" θεμελιώθηκε εξ ολοκλήρου και συντηρείται πάνω στο θεμέλιο της προφανούς αυτής πλαστογραφίας.

Η "Φοινικική Θεωρία" καθιερώθηκε στην Ευρώπη σε μία εποχή που, όπως γράφει ο διαπρεπής σύγχρονος Αγγλος κλασσικός φιλόλογος S.G.Rembroke ("The Legacy of Greece,εκδ. Oxford University Press,1984), «στους Φοίνικες γενικά εδίδετο ένας ρόλος ενδιαμέσων», που ξέφευγε από οιαδήποτε πληροφορία της ιστορίας, ένας ρόλος δηλαδή μεταφορέων της σοφίας και του πολιτισμού του περιουσίου λαού του Ισραήλ στους απολίτιστους λαούς και δη στους Έλληνες. Αυτά βέβαια είναι συγχωρητέα, αφού λέγοντας περί τα τέλη του Μεσαίωνα, οπότε ο θρησκευτικός φανατισμός και ο σκοταδισμός είχαν φθάσει σε τέτοιο σημείο, ώστε να θέλουν την κόρη του Αγαμέμνονος Ιφιγένεια ως κόρη του Ιεφθά, τον Δευκαλίωνα ως Νώε, τον Απι ως σύμβουλο του Ιωσήφ, τον Απόλλωνα, τον Πρίαμο, τον Τειρεσία και τον Ορφέα ως διαστροφές του Μωυσή, την ιστορία των Αργοναυτών ως διάβαση των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο στην Παλαιστίνη και άλλα πολλά παρόμοια. Αυτές τις επισημάνσεις τις κάνει ο Rembroke.

Και καταλήγουμε εμείς: Τότε ο Ελληνισμός, ευρισκόμενος από άποψη εθνικής αυτοσυνειδησίας σε κωματώδη πνευματική κατάσταση και από άποψη ιστορικής αυτογνωσίας σε αφασία, ήταν εντελώς ανίκανος να υπερασπιστή την ιστορία του και τον πολιτισμό του, και γι' αυτό δεν αντιδρούσε και δεν μπορούσε να αντιδράσει.



Δημήτρης Ι. Λάμπρου - εκδότης του περιοδικού "Δαυλός"
Απο:  http://anoixti-matia.blogspot.gr/2012/10/blog-post_5.html#more

Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2012

ΑΨΕΝΤΙ:Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΝΕΡΑΙΔΑ ΣΤΟ ΠΟΤΗΡΙ ΣΟΥ

Το αψέντι είναι ένα ποτό που η φήμη του πήρε μυθικές διαστάσεις, κυρίως λόγω της “απαγορευμένης” φύσης του, αλλά και των αναφορών ότι προκαλεί παραισθήσεις. Στην πραγματικότητα το αψέντι έχει ως κύρια συστατικά το γλυκάνισο, αψιθιά, μάραθο και την αλκοόλη. Έχει χαρακτηριστικό άρωμα και η περιεκτικότητα σε οινόπνευμα κυμαίνεται μεταξύ 45-80 βαθμούς. Η σύστασή του μοιάζει αρκετά με αυτή του ούζου, αλλά το αψέντι αποκτά το πράσινο χαρακτηριστικό του χρώμα από την χλωροφύλλη των βοτάνων που περιέχονται.
Η αψιθιά ως φυτό είχε κατά την αρχαιότητα πολλές χρήσεις, κυρίως για την τόνωση του οργανισμού και για θεραπευτικούς σκοπούς. Το 1792 το αψέντι έκανε την εμφάνισή του ως ελιξήριο και το 1805 η συνταγή του ήταν τόσο πετυχημένη όπου άνοιξε και αποστακτήριο στην Γαλλία. Μάλιστα το 1840 Γάλλοι στρατιώτες το αναζητούσαν παντού, καθώς ήταν το επίσημο φάρμακο εναντίον της ελεονοσίας που εκείνη την εποχή ήταν μάστιγα. Με αυτόν τον παράδοξο τρόπο, το αψέντι μετατράπηκε από φαρμακευτικό “ματζούνι” σε ποτό που το απολάμβαναν ακόμη και αριστοκράτες! Αργότερα ποινικοποιήθηκε με την δικαιολογία των ψυχοενεργών συνεπειών από την κατανάλωσή του. Αυτή η “απαγόρευση” και το γεγονός ότι ήταν αγαπητό σε καλλιτέχνες όπως ο Baudelaire αποτέλεσαν την καλύτερη διαφήμιση και για όσους δεν το ήξεραν. Ακόμη και η διαδικασία προετοιμασίας του ποτού είχε τελετουργικό, σχεδόν θρησκευτικό χαρακτήρα.
Πολλοί καλλιτέχνες ανέφεραν πως βρέθηκαν σε καταστάσεις οραμάτων μετά την κατανάλωσή του και δεν ήθελε και πολύ για να θεωρηθεί ποτό συνώνυμο της ηθικής κατάπτωσης. Μάλιστα οι φήμες είχαν ξεφύγει τόσο που το αψέντι θεωρήθηκε ακόμη και αιτία τρέλας! Έτσι απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του, αλλά ακριβώς αυτή  η απαγόρευση, όπως και σε άλλα θέματα, έγινε αιτία μεγαλύτερης ζήτησης, ακόμη και στην μαύρη αγορά. Βέβαια η υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, η μεγαλύτερη που μπορείς να συναντήσεις είναι λογικό να σε…πειράξει αν πιεις παραπάνω απ’ όσο αντέχεις. Απλά η ουσία που περιέχει το αψέντι μπορεί να προκαλέσει την αντίθετη επίδραση που έχει ένα ηρεμιστικό. Βέβαια ένας λόγος που οι καλλιτέχνες αλλά και άλλοι άνθρωποι εκείνης της εποχής υποστήριζαν πως είχαν παραισθήσεις ήταν ότι εκτός από την παθολογική ροπή που είχαν προς το αλκοόλ, αρκετοί ήταν και φορείς αφροδίσιων νοσημάτων. Ειδικά η σύφιλη-που σε προχωρημένα στάδια προκαλεί ψευδαισθήσεις-ήταν αναμενόμενη κατάληξη για όποιον έκανε ελεύθερο σεξ και σύχναζε σε πορνεία και καμπαρέ.
Είναι ανακριβής  η φήμη που καλλιεργήθηκε για το ποτό με το σμαραγδί χρώμα. Δεν ισχύουν οι υπερβολές που υιοθέτησαν ηλίθιοι και τις διατήρησαν ως σήμερα. Το αψέντι είναι ένα ποτό με μεγάλη και ρομαντική, κατά κάποιο τρόπο, ιστορία κι αυτό αρκεί για να το ψάχνουν όλοι ως τον απαγορευμένο καρπό. Ο παραδοσιακός τρόπος για να προετοιμάσεις ένα ποτήρι αψέντι, είναι να βάλεις μια δόση του ποτού σε ποτήρι, μετά να τοποθετήσεις έναν κύβο ζάχαρης σ’ ένα κουταλάκι για αψέντι (που να στηρίζεται πάνω στο ποτήρι) και να ρίξεις από πάνω νερό μέχρι να λιώσει η ζάχαρη και να πέσει μέσα στο ποτήρι. Ένας ακόμη τρόπος είναι πάνω στο κουταλάκι να τοποθετήσεις τον κύβο ζάχαρης, να τον περιλούσεις με αψέντι και μετά να την ανάψεις με φωτιά ώσπου να καραμελώσει. Την καμένη ζάχαρη την ρίχνεις στο ποτήρι και προσθέτεις λίγο νερό. Οι Έλληνες το ανακαλύψαμε αργά. Γεμίστε τα ποτήρια λοιπόν κι απολαύστε ένα ιδιαίτερο ποτό, που αγάπησαν παρακμιακοί περιπλανώμενοι, καταραμένοι ποιητές ως και η γαλλική αριστοκρατία.


Από: http://strangejournal.wordpress.com

Χρύσα Βελησσαρίου




Roula Hatzi
Συνέντευξη: Χρύσα Βελησσαρίου

''ΠΟΙΗΣΗ''
ΕΡ:Πότε αρχίσατε να γράφετε και από ποιόν Έλληνα Ποιητή/τρια έχετε επηρεαστεί ;

ΑΠ:Άρχισα να γράφω και όχι αποκλειστικά ποίηση, αλλά και πρόζα μόλις στην αρχή της πρώιμης εφηβίας μου. Κυρίως όμως διάβαζα ποίηση. Ενδιαφέρθηκα για το έργο όλων των κλασσικών Νεοελλήνων ποιητών από παιδί. Διάβαζα μεθοδικά από ανθολογίες και όχι μόνο έντεχνη ποίηση αλλά και δημοτικά τραγούδια και αρχαίους αργότερα ποιητές και μάλιστα συχνά από το πρωτότυπο. Είμαι ανέκαθεν βιβλιοφάγος, εκτός από την πλούσια βιβλιοθήκη των γονέων μου μελετούσα αχόρταγα λογοτεχνία από τη δανειστική βιβλιοθήκη Λάρισας αλλά και βιβλία που έβρισκα σε φιλικά σπίτια. Έχω κλασσική παιδεία, πάντα διάβαζα για τη γνώση και την διανοητική μου ικανοποίηση σε σημείο συχνά να υποκαθιστώ την πραγματική ζωή με τα βιβλία μου, πράγμα που εκ των υστέρων θεωρώ λάθος. Στην πορεία μου διάβασα και πολλή ξένη λογοτεχνία και ποίηση από το πρωτότυπο. Είναι νομίζω και ένας από τους λόγους που έμαθα να μιλώ πολλές γλώσσες. Θεωρώ λοιπόν ότι έχω επηρεαστεί από πλήθος ποιητών σχεδόν όλους όσους διάβασα. Στα δεκαέξι μου είχα ξετρελαθεί με τον Ρεμπώ στα γαλλικά. Αυτό επαναλαμβανόταν συχνά με πολλούς ποιητές. Ακόμη μελετώ και παθιάζομαι με τα έργα σύγχρονων ποιητών σε όλο τον κόσμο.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Η Ποίηση παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή σας

 :ΑΠ:Ναι. Δεν μπορώ πλέον να ζήσω, αν δεν γράφω. Υπήρξε στη ζωή μου ένα τεράστιο διάλειμμα σιωπής.Εκείνο το διάστημα θα έλεγα ότι ήμουν "προφορική ποιήτρια", παραφράζοντας μια έκφραση από "από το μυθιστόρημα " Ο Τρόφιμος" εκδόσεις Αλεξάνδρεια"του μεγάλου Έλληνα ποιητή, συγγραφέα και αρθρογράφου,φίλου και μέντορά μου Φαίδωνα Θεοφίλου. Αυτό αποτελεί κάτι σαν διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ό,τι από τα γραφόμενά μου απορρίπτω προς δημοσίευση και θεωρώ παραγωγή προς τα έσω και σε ό,τι αποφάσισα να δημοσιοποιήσω, την παραγωγή μου προς τα έξω. Η τελευταία δεν έχει πολλά χρόνια ζωής, δυο - τρία χρόνια γράφω για το κοινό και ό,τι γράφω το δημοσιεύω αρχικά στο blog μου προς κατανάλωση. Πρόκειται για μια υπερπαραγωγή, που σοκάρει και εμένα. Είναι σα να ήμουν φιμωμένη καιρό και τώρα να μιλώ ακατάσχετα, σαν να ξεχείλισε ο ποταμός της σιωπής μου. Μάζεψα και αισθάνομαι ακατάσχετη επιθυμία να μοιραστώ ό,τι κέρδισα και μέσα από αυτό να επικοινωνήσω φυσικά.

___________________________________________________________________

ΕΡ: Ποίος ήταν, ο άνθρωπος που σας ενέπνευσε να ακολουθήσετε την Ποίηση;

AΠ:Αν εννοείτε ποιος ήταν ο άνθρωπος , που με έπεισε να ασχοληθώ σοβαρά με την ποίηση, φυσικά ο κ. Φαίδων Θεοφίλου, του οποίου το έργο θαυμάζω και απρόοπτα εισέβαλε στη ζωή μου, υποστηρίζοντας ένθερμα την ποίησή μου, ενθαρρύνοντάς με, διορθώνοντάς με, επαινώντας με και μάλιστα μη γνωρίζοντάς με καν το μεγαλύτερο διάστημα προσωπικά! Ήταν κάτι καταπληκτικό για εμένα. Τόλμησε να με αναγνωρίσει και να με προβάλει στην αξιολογότατη ομάδα του "Κεράσματα Σύγχρονης Λογοτεχνίας... από το Φαίδωνα Θεοφίλου", όταν μόνο εκείνος κερνούσε κάθε εβδομάδα στα μέλη της ομάδας, ό,τι εκτιμούσε ως καλό να διαβαστεί. Με τίμησε επιλέγοντάς ποίημά μου μάλιστα ως το δεύτερό του κέρασμα μετά την ίδρυση της ομάδας. Όταν όλες οι προτάσεις του σχεδόν ήταν έμπειροι ποιητές με εκδόσεις και ιστορία πίσω τους. Δεν είχα αυτοπεποίθηση, δημοσίευα στο blog από εσωτερική ανάγκη, δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Η στάση του κ. Θεοφίλου δεδομένης της ποιότητας και του μεγέθους του έργου του ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για εμένα και με έπεισε να δω αλλιώς την πορεία μου ως ποιήτρια. Και τον ευγνωμονώ γι'αυτό.
Ο επόμενος σε χρονολογική σειρά, αλλά εξίσου σημαντικός μέντοράς μου, είναι μια γυναίκα. Η κ. Ελένη Στασινού. Πολυγραφότατη και καταξιωμένη συγγραφέας και ποιήτρια, δημιουργός της "Γυναίκας των Δελφών" εκδόσεις Ωκεανός που βραβεύτηκε από το Πανεπιστήμιο της Περούτζια στην Ιταλία ως υπόδειγμα σύγχρονης γυναικείας ευρωπαϊκής γραφής.Η κ.Στασινού θεωρώ ότι με την κριτική και την υποστήριξή της, αλλά και τη φιλία της είναι ένας βράχος από τον οποίο κρατιέμαι γερά , ώστε να μπορέσω να συνεχίσω.
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό ως καλλιτέχνη, που συνάντησα και γνώρισα αυτούς τους δυο υπέροχους δημιουργούς. Και τους είμαι ευγνώμων.
Καλλιτεχνικά τους θεωρώ αναδόχους μου.
Προφανώς οι αναγνώστες και η ένθερμη υποστήριξή τους, η επικοινωνία μαζί τους μέσω των ποιημάτων , αποτελούν επίσης εξαίρετη και βασική ώθηση.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Ποιες είναι οι δυσκολίες της Ποιητικής τέχνης;

AΠ:Για μια γυναίκα ποιήτρια, νομίζω να ξεπεράσει την έντονη έως λυτρωτική συναισθηματική εκτόνωση μέσω του ποιήματος, να αποστασιοποιηθεί από το υπόβαθρο στο κάθε της έργο και να μπορέσει στη συνέχεια να δουλέψει εξονυχιστικά επάνω του τεχνικά, καταφέρνοντας όμως να μην αφαιρέσει τον αυθορμητισμό και την αλήθεια από το ποίημα. Κάθε ποίημα είναι ένα έργο Τέχνης. Και μάλιστα με το προαπαιτούμενο τουλάχιστον του ρυθμού. Πρέπει να γνωρίσεις σε βάθος αυτή την Τέχνη για να θεωρείσαι πραγματικά καλός ποιητής και όχι κατά τα φαινόμενα. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ τον εαυτό μου ακόμη μαθητευόμενη και δεν νομίζω να προλάβω ποτέ να τελειώσω αυτό το σχολείο. Ποτέ δεν είμαι απόλυτα ικανοποιημένη με οποιοδήποτε ποίημά μου. Όποτε το ξανακοιτάζω, προσθέτω και μια καινούργια πινελιά, το βελτιώνω. Μεταφράζω, για του λόγου το αληθές, το όμορφο ποίημα μιας άριστης Αμερικανίδας σύγχρονης ποιήτριας, την οποία θαυμάζω, της Heather Burns:
To All Poets

We continue creating
a picture with words
until at last

we become the master
of our canvas
always striving for
perfection.

Προς Όλους τους Ποιητές

Να συνεχίζουμε δημιουργώντας
μια ζωγραφιά με λέξεις
μέχρι επί τέλους

να φτάσουμε να είμαστε κυρίαρχοι
του καμβά μας
πάντα μαχόμενοι για
τελειότητα.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Η έμπνευση απαιτεί απομόνωση ή βουτιά στη ζωή;

:ΑΠ:Δε γνωρίζω. Είμαι σίγουρη ότι το να γράφεις αποτελεί κατ' αρχήν ταλέντο. Αλλά η Μούσα έρχεται υπό άγνωστες για τον καθένα προϋποθέσεις. Σίγουρα κάποιος, που αυτοθεωρείται ποιητής, πιο πολύ από τον οποιοδήποτε, οφείλει συναισθηματικά και λογικά να βαδίζει αιμορραγώντας στην κόψη του ξυραφιού, αλλιώς θα λέει ψέματα, και η ψευτιά αποκαλύπτεται τελικά με όσο όμορφα λόγια και να την ντύσεις. Αυτό, που ίσως αξίζει να γράψεις, είναι η αλήθεια σου, όσο έντρομος κι αν είσαι να την αποκαλύψεις. Αλλιώς μη γράφεις! Μόνο το αυθεντικό κάτι αξίζει.
Όσον αφορά εμένα, χωρίς υπερβολή, όταν γράφω, αισθάνομαι υπό κατάληψη... Πολλές φορές με εκπλήσσουν, όσα γράφω. Κατ' αρχήν γράφω, όταν δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, όταν πεινώ και διψώ γι' αυτό. Δεν έχω τότε συναίσθηση του τι συμβαίνει γύρω μου, άρα είμαι σε απομόνωση, όμως αυτό το έχει σίγουρα προηγουμένως προκαλέσει μια τόσο βαθιά βουτιά στη ζωή, που με έχει φέρει σε κατάσταση ασφυξίας. Το ποίημα, που προκύπτει, είναι κάτι σαν το φιλί της ζωής για να επανέλθω στο μέτρον.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Πιστεύετε ότι η σημερινή εποχή μπορεί να εμπνεύσει τους Ποιητές;

AΠ:Πάντοτε υπήρχαν ποιητές, ή τουλάχιστον καλλιτέχνες και οποιαδήποτε εποχή δίνει εναύσματα στην έμπνευση.
Απλά η σημερινή εποχή ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ περισσότερο τους ποιητές, τους πραγματικούς ποιητές. Χρειάζεται "θουρίους". Χρειάζεται ειλικρίνεια, συναισθήματα, επανάσταση και έμπνευση. Αφοσίωση, σκληρή δουλειά. Μα πάνω απ' όλα ΟΡΑΜΑ.

__________________________________________________________________

ΕΡ:Υπάρχει Ποίηση για το μέσο νεοέλληνα ή η Ποίηση απευθύνετε αποκλειστικά σε μια κλειστή ελίτ;
 ΑΠ:Η Ποίηση γίνεται πολλή μικρή κι ασήμαντη, σχεδόν θνησιγενής, όταν απευθύνεται σε ελίτ. Αν αυτό σου συμβαίνει, πρέπει να ξαναρχίσεις να ψάχνεσαι. Ο Νεοέλληνας είναι κομπλεξικός απέναντι στην ειλικρινή έκφραση των συναισθημάτων, άρα στην αντιμετώπιση της Ποίησης. Όμως κατά βάθος είναι μια Τέχνη ριζωμένη στην ψυχολογία του, στην ιστορία του, στο παρελθόν του. Μια Τέχνη, που πολλάκις τον εξύψωσε και τον τίμησε. Δεν την αγοράζει. Αλλά τη σέβεται. Τουλάχιστον αυτή την εντύπωση αποκομίζω εγώ από την αντιμετώπιση του κόσμου προς το δικό μου έργο, που είναι σχετικά ελεύθερα προσβάσιμο.Συχνά έχω την ευχάριστη έκπληξη μιας αντιμετώπισης από τον περίγυρό μου, που μου θυμίζει έντονα τις ομηρικές περιγραφές των αοιδών και των ραψωδών στις αρχαίες βασιλικές αυλές και γιορτές! Παρότι η καθαυτό επιστήμη μου με έστεψε με αρκετές δάφνες, ως φυσικός τόσα χρόνια δεν αντιμετωπίστηκα ποτέ τόσο ένθερμα, όσο ως ποιήτρια!

___________________________________________________________________

ΕΡ: Πόσο δύσκολο είναι για έναν Ποιητή να μεταγγίσει τα γραπτά του στους αναγνώστες;

ΑΠ:Εδώ δεν χρειάζεται να επιμείνω πολύ. Η άποψή μου είναι ξεκάθαρη και απλή. Ένας πραγματικός ποιητής καταφέρνει να μεταγγίζει τα γραπτά του στους αναγνώστες αυθόρμητα. Αν κάποιος, όσο ωραία και να γράφει χρειαστεί να επεξηγεί, τι γράφει, είναι αποτυχημένος.
Με τη βελτίωση της τεχνικής ο πραγματικός ποιητής καταφέρνει να γίνει ακόμα πιο διαφανής. Ενώ ο άλλος, ό,τι και να κάνει, δεν το 'χει. Αν καταλάβω ότι οι αναγνώστες μου δεν συλλαμβάνουν, με το δικό τους ο καθένας τρόπο, κάποιο ποίημά μου, το αποσύρω. Ένας μεγάλος Αμερικανός ποιητής , ο BJ Ashanti μου είπε κάποτε σε μια προσωπική μας συζήτηση, όταν του είπα ότι οι αναγνώστες μου μου έκαναν ερωτήσεις σχετικά με ένα ποίημά μου: " Δεν χρειάζεται καν να το διαβάσω, δούλεψέ το αλλιώς, ένα ποίημα δε δημιουργεί απορίες, αν είναι καλό. " Κανείς δεν πρέπει να ρωτά "Τι εννοεί εδώ ο Ποιητής"

ΕΡ:Όταν γράφετε ένα Ποίημα ,φροντίζετε να προσαρμόζετε τις ιδέες σας ή δε σας ενδιαφέρει η λογική αλληλουχία;

ΑΠ:Είμαι θετικός επιστήμων. Αν και επηρεασμένη από τη Κβαντομηχανική, δεν θα ξεφύγω ποτέ εντελώς από τον Ντετερμινισμό. Δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι, εγώ έχω ανάγκη τα ποιήματά μου να έχουν πρόλογο, επεξεργασία - επιχειρήματα και κατακλείδα! Δεν το κάνω επιτηδευμένα έτσι μου βγαίνει. Ανεξάρτητα από το πόσο ακραία συναισθήματα εκφράζω έχω ανάγκη τα ποιήματά μου να έχουν δομή, πορεία. Γιατί μέσα από αυτά ψάχνω και λογικά τη λύτρωση.


___________________________________________________________________

ΕΡ: Σήμερα τα νέα παιδιά διαβάζουν Ποίηση και κατά πόσο τα αγγίζει;

 AΠ:Εγώ προσωπικά είμαι μέσα στα παιδιά και σας μιλώ ειλικρινώς, η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι με διαβάζουν. Ναι, στα νέα παιδιά και κυρίως στους εφήβους, όσο κριτικά και να τη βλέπουν, αρέσει η ποίηση. Δεν την αγοράζουν. Αλλά τη διαβάζουν, όπου τη συναντήσουν, αρκεί να τους διεγείρει κάπως. Μόνο όμως όταν η Ποίηση είναι ειλικρινής. Οι νέοι έχουν τρομερό αισθητήριο στην ανίχνευση της ειλικρίνειας.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Μήπως τα παιδιά προκαταλαμβάνονται αρνητικά από τον τρόπο διδασκαλίας στο σχολείο;Αλήθεια, διδάσκεται η Ποίηση;



AΠ:Ναι, οι νέοι διαβάζουν ποίηση, συναισθάνονται την ποίηση, συχαίνονται όμως, όπως και εγώ, να αναλύουν την ποίηση. Η τέχνη δεν είναι επιστήμη, δεν αναλύεται. Την κατακτάς με ενσυναίσθηση. Χρειάζεται στον καλλιτέχνη αρκετές φορές να διδαχτεί τεχνικές και μοτίβα, που θα τον βοηθήσουν να βελτιώσει τη δική του τεχνική. Αλλά αυτό έρχεται εκ των υστέρων και χρειάζεται μόνο στον καλλιτέχνη. Όχι στο νεαρό αναγνώστη ή και σε κάθε αναγνώστη ποίησης.
___________________________________________________________________


ΕΡ:Oι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι δεν εκδίδουν Ποίηση,πολλοί μικροί προσπαθούν απλώς να εκμεταλλευτούν τους δημιουργούς,είναι το διαδίκτυο μια κάποια λύσις και ποια είναι η σχέση σας με αυτό ;(διαδίκτυο )

ΑΠ:Εγώ είμαι καθαυτό blog-οποιήτρια, όπως με αποκάλεσε σε κάποιο της αφιέρωμα η Βασιλική η Πιτούλη, (ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας, blogger, συνάδελφος καθηγήτρια μεταξύ άλλων). Εκείνη μου αποδίδει τον όρο και δεν το αρνούμαι. Τελικά όμως ένα βιβλίο είναι άλλο πράμα! Απλά είναι συνήθως ακριβό και δεν κερδίζεις οικονομικά. Ποτέ ένας ποιητής δεν έγινε πλούσιος από την ποίηση μόνο.
Σε χαλεπές εποχές εξέδωσα το πρόσφατο βιβλίο μου στις εκδόσεις BOOKSTARS με ψηφιακή έκδοση, δηλαδή κάθε βιβλίο εκδίδεται κατά παραγγελία, δεν υπάρχει στοκ βιβλίων. Προσπαθώ επαναστατικά να αποδείξω ότι ένα βιβλίο, όταν το θέλεις πολύ και πιστεύεις ότι αξίζει να διαβαστεί μπορείς να το φέρεις εις πέρας ακόμη και σήμερα ακόμα και όταν δεν διαθέτεις κεφάλαιο για να το εκδώσεις και να το προωθήσεις.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Στις 10 Αυγούστου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου σας >Πείτε μας λίγα λόγια γι'αυτό.Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις ,επίσης ποια η γνώμη σας για τη μετάφραση -απόδοση σε άλλη γλώσσα των στίχων και ποιες οι δυσκολίες.

ΑΠ: «ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ» είναι η πρώτη μου ποιητική σύνθεση στην Ελλάδα. Παρότι η ποιητική μου δημοσιευμένη παραγωγή ξεπερνά τα χίλια ποιήματα και μεταφράσεις.
Το βιβλίο μου αποτελείται από 115 σελίδες και συνοδεύεται από κάποια έγχρωμα ολοσέλιδα εικαστικά της συναδέλφου καθηγήτριας Αγγλικών και ζωγράφου Ντίνας Χατζή, που χαρακτηρίζουν κάθε Εποχή. Διαδραματίζεται σε τέσσερις εποχές-φάσεις βάσει σεναρίου και αφορά την εσωτερική Οδύσσεια μιας σύγχρονης γυναίκας με πλοηγό τα συναισθήματα με ύψιστο τον έρωτα στην αρχαιοελληνική του έννοια.
Είναι εντελώς χειροποίητο. Δικό μου καθ' ολοκληρίαν το περίμενα χωρίς υπερβολή, όπως περίμενα στον τοκετό τα παιδιά μου.
Μέσα απ’ αυτό προσπαθώ να μοιραστώ τα βιώματά μου και να υπηρετήσω την ομορφιά και την τέχνη.

Είμαι ενθουσιασμένη από την ανταπόκριση των αναγνωστών μου, παρότι χρειάζεται να με ψάξουν και να παραγγείλουν το βιβλίο στο βιβλιοπωλείο για να με βρουν. Για βιβλίο ποίησης και χωρίς να έχουν γίνει ακόμα οι επίσημες εκδηλώσεις παρουσίασής του σε μεγάλες πόλεις, κινείται πολύ καλά και αυτό μου κάνει εντύπωση. Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τους αναγνώστες μου που το αγοράζουν.

O Robert Frost έδωσε κάποτε ένα ευφυή ορισμό της ποίησης. Είπε: «Ποίηση είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση." Δεδομένου ότι κάθε λέξη σε ένα ποίημα είναι πολύτιμη, κάθε συλλαβή μετράει, και κάθε παύση δίνει μια συγκεκριμένη δράση, είναι δύσκολο κανείς να μεταφράσει ποιήματα, επειδή οι διαφορετικές γλώσσες δίνουν διαφορετικούς ήχους και λέξεις με η ίδια έννοια μπορεί να διαφέρουν στη συνειρμική αύρα τους. Στην πραγματικότητα, συχνά ένα πολύ καλό ποίημα είναι απλά καθαρή καλή τύχη, διότι η κάθε γλώσσα επιτρέπει συγκεκριμένα αποτελέσματα, που πρέπει να δημιουργηθούν από κάποιον ποιητή με μεγάλη πειθαρχία, όσον αφορά τη χρήση της γλώσσας ώστε να έχει ένα έργο, όπου οι λέξεις και οι ιδέες συνδυάζονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο.
Όταν «μεταφράζω» ένα ποίημα στα αγγλικά απλά το ξαναγράφω . Για να είσαι μεταφραστής και να είσαι ταυτόχρονα, όσο πιο κοντά γίνεται στον μεταφρασμένο ποιητή, είναι μια άλλη τέχνη . Και δεν είναι ποτέ το ίδιο ... Γι 'αυτό και αισθάνομαι εξαιρετικά κολακευμένη, όταν κάποιος με επαινέσει για μια μεταφραστική εργασία που έχω κάνει.
___________________________________________________________________

Σας ευχαριστώ πολύ.

Εγώ ευχαριστώ ιδιαιτέρως για τη συνέντευξη και όλο αυτό το αφιέρωμα, που κάνατε για εμένα. Ευχαριστώ τους υπεύθυνους της ομάδας και εσάς προσωπικά για την εκτίμηση στο πρόσωπό μου.

Σας χαιρετώ.