Χρύσα Βελησσαρίου

Roula Hatzi
Συνέντευξη: Χρύσα Βελησσαρίου
''ΠΟΙΗΣΗ''
ΕΡ:Πότε αρχίσατε να γράφετε και από ποιόν Έλληνα Ποιητή/τρια έχετε επηρεαστεί ;

ΑΠ:Άρχισα να γράφω και όχι αποκλειστικά ποίηση, αλλά και πρόζα μόλις στην αρχή της πρώιμης εφηβίας μου. Κυρίως όμως διάβαζα ποίηση. Ενδιαφέρθηκα για το έργο όλων των κλασσικών Νεοελλήνων ποιητών από παιδί. Διάβαζα μεθοδικά από ανθολογίες και όχι μόνο έντεχνη ποίηση αλλά και δημοτικά τραγούδια και αρχαίους αργότερα ποιητές και μάλιστα συχνά από το πρωτότυπο. Είμαι ανέκαθεν βιβλιοφάγος, εκτός από την πλούσια βιβλιοθήκη των γονέων μου μελετούσα αχόρταγα λογοτεχνία από τη δανειστική βιβλιοθήκη Λάρισας αλλά και βιβλία που έβρισκα σε φιλικά σπίτια. Έχω κλασσική παιδεία, πάντα διάβαζα για τη γνώση και την διανοητική μου ικανοποίηση σε σημείο συχνά να υποκαθιστώ την πραγματική ζωή με τα βιβλία μου, πράγμα που εκ των υστέρων θεωρώ λάθος. Στην πορεία μου διάβασα και πολλή ξένη λογοτεχνία και ποίηση από το πρωτότυπο. Είναι νομίζω και ένας από τους λόγους που έμαθα να μιλώ πολλές γλώσσες. Θεωρώ λοιπόν ότι έχω επηρεαστεί από πλήθος ποιητών σχεδόν όλους όσους διάβασα. Στα δεκαέξι μου είχα ξετρελαθεί με τον Ρεμπώ στα γαλλικά. Αυτό επαναλαμβανόταν συχνά με πολλούς ποιητές. Ακόμη μελετώ και παθιάζομαι με τα έργα σύγχρονων ποιητών σε όλο τον κόσμο.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Η Ποίηση παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή σας

 :ΑΠ:Ναι. Δεν μπορώ πλέον να ζήσω, αν δεν γράφω. Υπήρξε στη ζωή μου ένα τεράστιο διάλειμμα σιωπής.Εκείνο το διάστημα θα έλεγα ότι ήμουν "προφορική ποιήτρια", παραφράζοντας μια έκφραση από "από το μυθιστόρημα " Ο Τρόφιμος" εκδόσεις Αλεξάνδρεια"του μεγάλου Έλληνα ποιητή, συγγραφέα και αρθρογράφου,φίλου και μέντορά μου Φαίδωνα Θεοφίλου. Αυτό αποτελεί κάτι σαν διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ό,τι από τα γραφόμενά μου απορρίπτω προς δημοσίευση και θεωρώ παραγωγή προς τα έσω και σε ό,τι αποφάσισα να δημοσιοποιήσω, την παραγωγή μου προς τα έξω. Η τελευταία δεν έχει πολλά χρόνια ζωής, δυο - τρία χρόνια γράφω για το κοινό και ό,τι γράφω το δημοσιεύω αρχικά στο blog μου προς κατανάλωση. Πρόκειται για μια υπερπαραγωγή, που σοκάρει και εμένα. Είναι σα να ήμουν φιμωμένη καιρό και τώρα να μιλώ ακατάσχετα, σαν να ξεχείλισε ο ποταμός της σιωπής μου. Μάζεψα και αισθάνομαι ακατάσχετη επιθυμία να μοιραστώ ό,τι κέρδισα και μέσα από αυτό να επικοινωνήσω φυσικά.

___________________________________________________________________

ΕΡ: Ποίος ήταν, ο άνθρωπος που σας ενέπνευσε να ακολουθήσετε την Ποίηση;

AΠ:Αν εννοείτε ποιος ήταν ο άνθρωπος , που με έπεισε να ασχοληθώ σοβαρά με την ποίηση, φυσικά ο κ. Φαίδων Θεοφίλου, του οποίου το έργο θαυμάζω και απρόοπτα εισέβαλε στη ζωή μου, υποστηρίζοντας ένθερμα την ποίησή μου, ενθαρρύνοντάς με, διορθώνοντάς με, επαινώντας με και μάλιστα μη γνωρίζοντάς με καν το μεγαλύτερο διάστημα προσωπικά! Ήταν κάτι καταπληκτικό για εμένα. Τόλμησε να με αναγνωρίσει και να με προβάλει στην αξιολογότατη ομάδα του "Κεράσματα Σύγχρονης Λογοτεχνίας... από το Φαίδωνα Θεοφίλου", όταν μόνο εκείνος κερνούσε κάθε εβδομάδα στα μέλη της ομάδας, ό,τι εκτιμούσε ως καλό να διαβαστεί. Με τίμησε επιλέγοντάς ποίημά μου μάλιστα ως το δεύτερό του κέρασμα μετά την ίδρυση της ομάδας. Όταν όλες οι προτάσεις του σχεδόν ήταν έμπειροι ποιητές με εκδόσεις και ιστορία πίσω τους. Δεν είχα αυτοπεποίθηση, δημοσίευα στο blog από εσωτερική ανάγκη, δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Η στάση του κ. Θεοφίλου δεδομένης της ποιότητας και του μεγέθους του έργου του ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για εμένα και με έπεισε να δω αλλιώς την πορεία μου ως ποιήτρια. Και τον ευγνωμονώ γι'αυτό.
Ο επόμενος σε χρονολογική σειρά, αλλά εξίσου σημαντικός μέντοράς μου, είναι μια γυναίκα. Η κ. Ελένη Στασινού. Πολυγραφότατη και καταξιωμένη συγγραφέας και ποιήτρια, δημιουργός της "Γυναίκας των Δελφών" εκδόσεις Ωκεανός που βραβεύτηκε από το Πανεπιστήμιο της Περούτζια στην Ιταλία ως υπόδειγμα σύγχρονης γυναικείας ευρωπαϊκής γραφής.Η κ.Στασινού θεωρώ ότι με την κριτική και την υποστήριξή της, αλλά και τη φιλία της είναι ένας βράχος από τον οποίο κρατιέμαι γερά , ώστε να μπορέσω να συνεχίσω.
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό ως καλλιτέχνη, που συνάντησα και γνώρισα αυτούς τους δυο υπέροχους δημιουργούς. Και τους είμαι ευγνώμων.
Καλλιτεχνικά τους θεωρώ αναδόχους μου.
Προφανώς οι αναγνώστες και η ένθερμη υποστήριξή τους, η επικοινωνία μαζί τους μέσω των ποιημάτων , αποτελούν επίσης εξαίρετη και βασική ώθηση.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Ποιες είναι οι δυσκολίες της Ποιητικής τέχνης;

AΠ:Για μια γυναίκα ποιήτρια, νομίζω να ξεπεράσει την έντονη έως λυτρωτική συναισθηματική εκτόνωση μέσω του ποιήματος, να αποστασιοποιηθεί από το υπόβαθρο στο κάθε της έργο και να μπορέσει στη συνέχεια να δουλέψει εξονυχιστικά επάνω του τεχνικά, καταφέρνοντας όμως να μην αφαιρέσει τον αυθορμητισμό και την αλήθεια από το ποίημα. Κάθε ποίημα είναι ένα έργο Τέχνης. Και μάλιστα με το προαπαιτούμενο τουλάχιστον του ρυθμού. Πρέπει να γνωρίσεις σε βάθος αυτή την Τέχνη για να θεωρείσαι πραγματικά καλός ποιητής και όχι κατά τα φαινόμενα. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ τον εαυτό μου ακόμη μαθητευόμενη και δεν νομίζω να προλάβω ποτέ να τελειώσω αυτό το σχολείο. Ποτέ δεν είμαι απόλυτα ικανοποιημένη με οποιοδήποτε ποίημά μου. Όποτε το ξανακοιτάζω, προσθέτω και μια καινούργια πινελιά, το βελτιώνω. Μεταφράζω, για του λόγου το αληθές, το όμορφο ποίημα μιας άριστης Αμερικανίδας σύγχρονης ποιήτριας, την οποία θαυμάζω, της Heather Burns:
To All Poets

We continue creating
a picture with words
until at last

we become the master
of our canvas
always striving for
perfection.

Προς Όλους τους Ποιητές

Να συνεχίζουμε δημιουργώντας
μια ζωγραφιά με λέξεις
μέχρι επί τέλους

να φτάσουμε να είμαστε κυρίαρχοι
του καμβά μας
πάντα μαχόμενοι για
τελειότητα.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Η έμπνευση απαιτεί απομόνωση ή βουτιά στη ζωή;

:ΑΠ:Δε γνωρίζω. Είμαι σίγουρη ότι το να γράφεις αποτελεί κατ' αρχήν ταλέντο. Αλλά η Μούσα έρχεται υπό άγνωστες για τον καθένα προϋποθέσεις. Σίγουρα κάποιος, που αυτοθεωρείται ποιητής, πιο πολύ από τον οποιοδήποτε, οφείλει συναισθηματικά και λογικά να βαδίζει αιμορραγώντας στην κόψη του ξυραφιού, αλλιώς θα λέει ψέματα, και η ψευτιά αποκαλύπτεται τελικά με όσο όμορφα λόγια και να την ντύσεις. Αυτό, που ίσως αξίζει να γράψεις, είναι η αλήθεια σου, όσο έντρομος κι αν είσαι να την αποκαλύψεις. Αλλιώς μη γράφεις! Μόνο το αυθεντικό κάτι αξίζει.
Όσον αφορά εμένα, χωρίς υπερβολή, όταν γράφω, αισθάνομαι υπό κατάληψη... Πολλές φορές με εκπλήσσουν, όσα γράφω. Κατ' αρχήν γράφω, όταν δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, όταν πεινώ και διψώ γι' αυτό. Δεν έχω τότε συναίσθηση του τι συμβαίνει γύρω μου, άρα είμαι σε απομόνωση, όμως αυτό το έχει σίγουρα προηγουμένως προκαλέσει μια τόσο βαθιά βουτιά στη ζωή, που με έχει φέρει σε κατάσταση ασφυξίας. Το ποίημα, που προκύπτει, είναι κάτι σαν το φιλί της ζωής για να επανέλθω στο μέτρον.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Πιστεύετε ότι η σημερινή εποχή μπορεί να εμπνεύσει τους Ποιητές;

AΠ:Πάντοτε υπήρχαν ποιητές, ή τουλάχιστον καλλιτέχνες και οποιαδήποτε εποχή δίνει εναύσματα στην έμπνευση.
Απλά η σημερινή εποχή ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ περισσότερο τους ποιητές, τους πραγματικούς ποιητές. Χρειάζεται "θουρίους". Χρειάζεται ειλικρίνεια, συναισθήματα, επανάσταση και έμπνευση. Αφοσίωση, σκληρή δουλειά. Μα πάνω απ' όλα ΟΡΑΜΑ.

__________________________________________________________________

ΕΡ:Υπάρχει Ποίηση για το μέσο νεοέλληνα ή η Ποίηση απευθύνετε αποκλειστικά σε μια κλειστή ελίτ;
 ΑΠ:Η Ποίηση γίνεται πολλή μικρή κι ασήμαντη, σχεδόν θνησιγενής, όταν απευθύνεται σε ελίτ. Αν αυτό σου συμβαίνει, πρέπει να ξαναρχίσεις να ψάχνεσαι. Ο Νεοέλληνας είναι κομπλεξικός απέναντι στην ειλικρινή έκφραση των συναισθημάτων, άρα στην αντιμετώπιση της Ποίησης. Όμως κατά βάθος είναι μια Τέχνη ριζωμένη στην ψυχολογία του, στην ιστορία του, στο παρελθόν του. Μια Τέχνη, που πολλάκις τον εξύψωσε και τον τίμησε. Δεν την αγοράζει. Αλλά τη σέβεται. Τουλάχιστον αυτή την εντύπωση αποκομίζω εγώ από την αντιμετώπιση του κόσμου προς το δικό μου έργο, που είναι σχετικά ελεύθερα προσβάσιμο.Συχνά έχω την ευχάριστη έκπληξη μιας αντιμετώπισης από τον περίγυρό μου, που μου θυμίζει έντονα τις ομηρικές περιγραφές των αοιδών και των ραψωδών στις αρχαίες βασιλικές αυλές και γιορτές! Παρότι η καθαυτό επιστήμη μου με έστεψε με αρκετές δάφνες, ως φυσικός τόσα χρόνια δεν αντιμετωπίστηκα ποτέ τόσο ένθερμα, όσο ως ποιήτρια!

___________________________________________________________________

ΕΡ: Πόσο δύσκολο είναι για έναν Ποιητή να μεταγγίσει τα γραπτά του στους αναγνώστες;

ΑΠ:Εδώ δεν χρειάζεται να επιμείνω πολύ. Η άποψή μου είναι ξεκάθαρη και απλή. Ένας πραγματικός ποιητής καταφέρνει να μεταγγίζει τα γραπτά του στους αναγνώστες αυθόρμητα. Αν κάποιος, όσο ωραία και να γράφει χρειαστεί να επεξηγεί, τι γράφει, είναι αποτυχημένος.
Με τη βελτίωση της τεχνικής ο πραγματικός ποιητής καταφέρνει να γίνει ακόμα πιο διαφανής. Ενώ ο άλλος, ό,τι και να κάνει, δεν το 'χει. Αν καταλάβω ότι οι αναγνώστες μου δεν συλλαμβάνουν, με το δικό τους ο καθένας τρόπο, κάποιο ποίημά μου, το αποσύρω. Ένας μεγάλος Αμερικανός ποιητής , ο BJ Ashanti μου είπε κάποτε σε μια προσωπική μας συζήτηση, όταν του είπα ότι οι αναγνώστες μου μου έκαναν ερωτήσεις σχετικά με ένα ποίημά μου: " Δεν χρειάζεται καν να το διαβάσω, δούλεψέ το αλλιώς, ένα ποίημα δε δημιουργεί απορίες, αν είναι καλό. " Κανείς δεν πρέπει να ρωτά "Τι εννοεί εδώ ο Ποιητής"

ΕΡ:Όταν γράφετε ένα Ποίημα ,φροντίζετε να προσαρμόζετε τις ιδέες σας ή δε σας ενδιαφέρει η λογική αλληλουχία;

ΑΠ:Είμαι θετικός επιστήμων. Αν και επηρεασμένη από τη Κβαντομηχανική, δεν θα ξεφύγω ποτέ εντελώς από τον Ντετερμινισμό. Δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι, εγώ έχω ανάγκη τα ποιήματά μου να έχουν πρόλογο, επεξεργασία - επιχειρήματα και κατακλείδα! Δεν το κάνω επιτηδευμένα έτσι μου βγαίνει. Ανεξάρτητα από το πόσο ακραία συναισθήματα εκφράζω έχω ανάγκη τα ποιήματά μου να έχουν δομή, πορεία. Γιατί μέσα από αυτά ψάχνω και λογικά τη λύτρωση.


___________________________________________________________________

ΕΡ: Σήμερα τα νέα παιδιά διαβάζουν Ποίηση και κατά πόσο τα αγγίζει;

 AΠ:Εγώ προσωπικά είμαι μέσα στα παιδιά και σας μιλώ ειλικρινώς, η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι με διαβάζουν. Ναι, στα νέα παιδιά και κυρίως στους εφήβους, όσο κριτικά και να τη βλέπουν, αρέσει η ποίηση. Δεν την αγοράζουν. Αλλά τη διαβάζουν, όπου τη συναντήσουν, αρκεί να τους διεγείρει κάπως. Μόνο όμως όταν η Ποίηση είναι ειλικρινής. Οι νέοι έχουν τρομερό αισθητήριο στην ανίχνευση της ειλικρίνειας.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Μήπως τα παιδιά προκαταλαμβάνονται αρνητικά από τον τρόπο διδασκαλίας στο σχολείο;Αλήθεια, διδάσκεται η Ποίηση;



AΠ:Ναι, οι νέοι διαβάζουν ποίηση, συναισθάνονται την ποίηση, συχαίνονται όμως, όπως και εγώ, να αναλύουν την ποίηση. Η τέχνη δεν είναι επιστήμη, δεν αναλύεται. Την κατακτάς με ενσυναίσθηση. Χρειάζεται στον καλλιτέχνη αρκετές φορές να διδαχτεί τεχνικές και μοτίβα, που θα τον βοηθήσουν να βελτιώσει τη δική του τεχνική. Αλλά αυτό έρχεται εκ των υστέρων και χρειάζεται μόνο στον καλλιτέχνη. Όχι στο νεαρό αναγνώστη ή και σε κάθε αναγνώστη ποίησης.
___________________________________________________________________


ΕΡ:Oι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι δεν εκδίδουν Ποίηση,πολλοί μικροί προσπαθούν απλώς να εκμεταλλευτούν τους δημιουργούς,είναι το διαδίκτυο μια κάποια λύσις και ποια είναι η σχέση σας με αυτό ;(διαδίκτυο )

ΑΠ:Εγώ είμαι καθαυτό blog-οποιήτρια, όπως με αποκάλεσε σε κάποιο της αφιέρωμα η Βασιλική η Πιτούλη, (ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας, blogger, συνάδελφος καθηγήτρια μεταξύ άλλων). Εκείνη μου αποδίδει τον όρο και δεν το αρνούμαι. Τελικά όμως ένα βιβλίο είναι άλλο πράμα! Απλά είναι συνήθως ακριβό και δεν κερδίζεις οικονομικά. Ποτέ ένας ποιητής δεν έγινε πλούσιος από την ποίηση μόνο.
Σε χαλεπές εποχές εξέδωσα το πρόσφατο βιβλίο μου στις εκδόσεις BOOKSTARS με ψηφιακή έκδοση, δηλαδή κάθε βιβλίο εκδίδεται κατά παραγγελία, δεν υπάρχει στοκ βιβλίων. Προσπαθώ επαναστατικά να αποδείξω ότι ένα βιβλίο, όταν το θέλεις πολύ και πιστεύεις ότι αξίζει να διαβαστεί μπορείς να το φέρεις εις πέρας ακόμη και σήμερα ακόμα και όταν δεν διαθέτεις κεφάλαιο για να το εκδώσεις και να το προωθήσεις.

___________________________________________________________________

ΕΡ:Στις 10 Αυγούστου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου σας >Πείτε μας λίγα λόγια γι'αυτό.Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις ,επίσης ποια η γνώμη σας για τη μετάφραση -απόδοση σε άλλη γλώσσα των στίχων και ποιες οι δυσκολίες.

ΑΠ: «ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ» είναι η πρώτη μου ποιητική σύνθεση στην Ελλάδα. Παρότι η ποιητική μου δημοσιευμένη παραγωγή ξεπερνά τα χίλια ποιήματα και μεταφράσεις.
Το βιβλίο μου αποτελείται από 115 σελίδες και συνοδεύεται από κάποια έγχρωμα ολοσέλιδα εικαστικά της συναδέλφου καθηγήτριας Αγγλικών και ζωγράφου Ντίνας Χατζή, που χαρακτηρίζουν κάθε Εποχή. Διαδραματίζεται σε τέσσερις εποχές-φάσεις βάσει σεναρίου και αφορά την εσωτερική Οδύσσεια μιας σύγχρονης γυναίκας με πλοηγό τα συναισθήματα με ύψιστο τον έρωτα στην αρχαιοελληνική του έννοια.
Είναι εντελώς χειροποίητο. Δικό μου καθ' ολοκληρίαν το περίμενα χωρίς υπερβολή, όπως περίμενα στον τοκετό τα παιδιά μου.
Μέσα απ’ αυτό προσπαθώ να μοιραστώ τα βιώματά μου και να υπηρετήσω την ομορφιά και την τέχνη.

Είμαι ενθουσιασμένη από την ανταπόκριση των αναγνωστών μου, παρότι χρειάζεται να με ψάξουν και να παραγγείλουν το βιβλίο στο βιβλιοπωλείο για να με βρουν. Για βιβλίο ποίησης και χωρίς να έχουν γίνει ακόμα οι επίσημες εκδηλώσεις παρουσίασής του σε μεγάλες πόλεις, κινείται πολύ καλά και αυτό μου κάνει εντύπωση. Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τους αναγνώστες μου που το αγοράζουν.

O Robert Frost έδωσε κάποτε ένα ευφυή ορισμό της ποίησης. Είπε: «Ποίηση είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση." Δεδομένου ότι κάθε λέξη σε ένα ποίημα είναι πολύτιμη, κάθε συλλαβή μετράει, και κάθε παύση δίνει μια συγκεκριμένη δράση, είναι δύσκολο κανείς να μεταφράσει ποιήματα, επειδή οι διαφορετικές γλώσσες δίνουν διαφορετικούς ήχους και λέξεις με η ίδια έννοια μπορεί να διαφέρουν στη συνειρμική αύρα τους. Στην πραγματικότητα, συχνά ένα πολύ καλό ποίημα είναι απλά καθαρή καλή τύχη, διότι η κάθε γλώσσα επιτρέπει συγκεκριμένα αποτελέσματα, που πρέπει να δημιουργηθούν από κάποιον ποιητή με μεγάλη πειθαρχία, όσον αφορά τη χρήση της γλώσσας ώστε να έχει ένα έργο, όπου οι λέξεις και οι ιδέες συνδυάζονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο.
Όταν «μεταφράζω» ένα ποίημα στα αγγλικά απλά το ξαναγράφω . Για να είσαι μεταφραστής και να είσαι ταυτόχρονα, όσο πιο κοντά γίνεται στον μεταφρασμένο ποιητή, είναι μια άλλη τέχνη . Και δεν είναι ποτέ το ίδιο ... Γι 'αυτό και αισθάνομαι εξαιρετικά κολακευμένη, όταν κάποιος με επαινέσει για μια μεταφραστική εργασία που έχω κάνει.
___________________________________________________________________

Σας ευχαριστώ πολύ.

Εγώ ευχαριστώ ιδιαιτέρως για τη συνέντευξη και όλο αυτό το αφιέρωμα, που κάνατε για εμένα. Ευχαριστώ τους υπεύθυνους της ομάδας και εσάς προσωπικά για την εκτίμηση στο πρόσωπό μου.

Σας χαιρετώ.