ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ και η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ 13ος αι. μ.Χ.

    Πηγή:https://istoriatexnespolitismos.wordpress.com/2013/06/12/τζεκινσ-χαν-και-η-αυτοκρατορια-των-μογ/

 ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ και η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ 13ος αι. μ.Χ.

 Κατά την πρώτη δεκαετία του 1.200 μ.Χ, ο Τζέκινς Χαν νικά τα αντίπαλα γένη των Μογγόλων και εδραιώνει την εξουσία   του, καταφέρνει έτσι να επιβάλει την ενοποίηση των μογγολικών φυλών.

ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ8888

• Το 1.206 μ.Χ, ανακηρύσσεται οικουμενικός ηγεμόνας όλων των Μογγόλων. Ως προσωπικότητα συνδύαζε την ωμή βαρβαρότητα και την αμείλικτη σκληρότητα με την μεγαλοφυή ικανότητα στη στρατιωτική οργάνωση, την δεινότητα ως κυβερνήτης και τη δεξιότητα ως νομοθέτης.
• Διέταξε να καταγράφονται οι νόμοι, ώστε οι δικαστές μελετώντας τους να βοηθούνται στο έργο τους. Οι ηθικοί κανόνες απαγόρευαν: την αυτοδικία, τη μοιχεία, το σοδομισμό, την κλοπή, την ψευδομαρτυρία, την προδοσία, τη μαγεία, την ανυπακοή προς τους ανωτέρους, το πλύσιμο σε τρεχούμενο νερό (ανιμιστική προκατάληψη). Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ποινή που προβλέπονταν ήταν ο θάνατος. Ωστόσο, στα θέματα θρησκείας, οι κανόνες ήταν πιο ελαστικοί και επιεικείς, καθένας μπορούσε να διατηρεί τη δική του πίστη και να ασκεί τη λατρεία της, αρκεί να αναγνώριζε ως υπέρτατη εξουσία το Μεγάλο Χάνο.

• Από το 1.207 μ.Χ, η έλλειψη επαρκών εκτάσεων για βοσκότοπους, αποτελεί λόγο της έναρξης επιδρομών. Έτσι, οι Μογγόλοι αρχικά σαρώνουν το γειτονικό βασίλειο Σι-Χία.
• Το 1.215 μ.Χ, διασπούν την άμυνα του σινικού τείχους, καταλαμβάνουν την πόλη Τσονγκτού και λεηλατούν τα ανάκτορα. Ακολουθούν τρομερές σφαγές και διάλυση της αυτοκρατορίας των Τσιν.

• Ο Τζέκινς Χαν, προσλαμβάνει ως σύμβουλο, τον Κινέζο μογγολικής καταγωγής Γε Λου Τσουτστάι. Αυτός ασκεί θετική επιρροή επάνω του, αποτρέποντάς τον από περιττές καταστροφές και αποθαρρύνοντας τον να μετατρέψει τους ορυζώνες της Κίνας σε βοσκότοπους. Του υποδεικνύει το όφελος της φορολογίας εάν το εμπόριο συνέχιζε να ανθεί. Στα επόμενα 17 έτη, ο στρατηγός του Μουκάλι, κυριαρχεί σε όλη τη βόρεια Κίνα.
• Το 1.217 μ.Χ, ο στρατηγός Τζεμπέ, υποτάσσει το βασίλειο Καρά Κιτάυ.
• Κατόπιν, οι Μογγόλοι επιτίθενται με τρομερή αγριότητα στην αυτοκρατορία Χορασίμ. Όσοι από τους κατοίκους των πόλεων γλύτωναν από τη σφαγή, χρησιμοποιούνταν σαν ασπίδα στην επόμενη πολιορκία. Όσο πιο παρατεταμένη ήταν μια πολιορκία και σθεναρή η αντίσταση των κατοίκων, τόσο πιο μεγάλη ήταν η ωμότητα των εισβολέων, μετά την κατάληψη της πόλης.
• Μετά την κατάληψη της πόλης Νισαπούρ, οι Μογγόλοι έφτιαξαν έξω από την πόλη τρεις διαφορετικές πυραμίδες από κρανία, μία από κρανία αντρών, μία από κρανία γυναικών και μία από κρανία παιδιών.
• Στη συνέχεια κατανικούν Αρμένιους, Γεωργιανούς, Τούρκους Κιπτσάκους και Βούλγαρους του Άνω Βόλγα.
• Το 1.223 μ.Χ, σταθεροποιούν τη θέση τους σε Ουκρανία-Κριμαία. Ενώ νικούν συνολικά στρατούς 20 διαφορετικών κρατών.
• 1.227 μ.Χ, ο Τζεκινς Χαν πεθαίνει.

• Το 1.229 μ.Χ, ο γιός του Τζέκινς Χαν Ουγκεντέι, διαδέχεται τον πατέρα του. Αυτός ολοκληρώνει την κατάκτηση της
  

  Η ΜΟΓΓΟΛΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ
  βόρειας Κίνας και υποτάσσει την Κορέα.

• Ο εγγονός του Τζέκινς Χαν Μπατού εισβάλει στη Ρωσία. Το 1.240 μ.Χ, λεηλατεί το Κίεβο.
• Το 1.241 μ.Χ, οι Μογγόλοι νικούν τους Πολωνούς, σαρώνουν Σιλεσία και Μοραβία και καταλαμβάνουν την Ουγγαρία.
• Το 1.241 μ.Χ, ο θάνατος του Μεγάλου Χάνου Ογκεντέι αναγκάζει τους Μογγόλους να αναβάλουν την εισβολή τους στην κεντρική Ευρώπη και να επιστρέψουν στην Ασία για την εκλογή διαδόχου.

• Το 1.251 μ.Χ, ανακηρύσσεται Μεγάλος Χάνος, ο εγγονός του Τζέκινς Χαν Μόνγκε. Αυτός επεκτείνει τα σύνορα της αυτοκρατορίας τόσο δυτικά όσο και ανατολικά. Ολοκληρώνεται η κατάκτηση της δυτικής Ασίας και εξολοθρεύονται οι σιίτες ασσασίνοι.

• Το 1.258 μ.Χ, καταλαμβάνεται η Βαγδάτη, ο ιστορικός Μακριζί αναφέρει τον θάνατο 2.000.000 ανθρώπων και ανάμεσα τους του Χαλίφη, ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου.
• Το 1.259 μ.Χ, ο Μεγάλος Χάνος Μόνγκε πεθαίνει.

• Το 1.260 μ.Χ, 10.000 Μογγόλοι ηττώνται από υπέρτερες δυνάμεις των Μαμελούκων της Αιγύπτου, υπό τον σουλτάνο Κουτούζ. Αυτή η πρώτη τους στρατιωτική ήττα έχει τεράστια σημασία για τη διάλυση της φήμης των αήττητων Μογγόλων στρατιωτών. Στη συνέχεια οι Μαμελούκοι προσαρτούν τη Συρία, απωθώντας τους Μογγόλους πίσω από τον Ευφράτη.

ΚΟΥΜΠΛΑΪ ΧΑΝ

• Το 1.264 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν επικρατεί, σε εμφύλιο πόλεμο διαδοχής, του αδελφού του Αρίκ Μπογκ και ανακηρύσσεται Μεγάλος Χάνος. Ωστόσο, τα χανάτα της Χρυσής Ορδής και του Τσαγκατάι, αμφισβητούν ανοιχτά την εξουσία του.

• Ο Κουμπλάι Χαν, έχοντας ανατραφεί με κινέζικη παιδεία, επιδιώκει να δημιουργήσει έναν νέο εκλεπτυσμένο μογγόλικο πολιτισμό. Επηρεασμένος από τον κινέζικο πολιτισμό, χτίζει τη χειμερινή του πρωτεύουσα κοντά στα ερείπια της κατεστραμμένης Τσενγκτού. Η πόλη εντυπωσιάζει για τον πλούτο της, τη διακόσμηση και τη ρυμοτομία της.
• Το 1.279 μ.Χ, ολοκληρώνει την κατάκτηση της Κίνας, με την κατάλυση της αυτοκρατορίας των Σονγκ.
• Το 1.275 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν γνωρίζει τον Μάρκο Πόλο και τον κρατά 17 έτη στην υπηρεσία του. Ο Μάρκο Πόλο, εντυπωσιάζεται από την Κίνα και εγκωμιάζει την προσωπικότητα του Κουμπλάι και τη γενναιοδωρία του. Ωστόσο, στα 23 έτη της βασιλείας του οι Κινέζοι έγιναν γενικά φτωχότεροι.
• Η κοινωνική ιεραρχία της Κίνας του Κουμπλάι, είχε ως εξής:                                         
  

  ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ

1. Στην κορυφή υπήρχε η στρατιωτική ελίτ των Μογγόλων, που ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες και ήταν απαλλαγμένοι από τη φορολογία.
2. Ακολουθούσαν οι προνομιούχοι ξένοι (Πέρσες, Τούρκοι κ.λ.π.), οι οποίοι ήταν έμποροι, επιχειρηματίες, κρατικοί λειτουργοί και ήταν επίσης απαλλαγμένοι από τη φορολογία.
3. Οι Κινέζοι υπήκοοι Τσιν.
4. Οι Κινέζοι υπηκόοι Σονγκ. Οι 2 τελευταίες τάξεις αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία, με τους Τσιν να κατέχουν μεγαλύτερη εύνοια έναντι των Σονγκ, από τους Μογγόλους.

• Επί Κουμπλάι Χαν, η διαχείριση της αυτοκρατορίας υπήρξε κακή, καθώς οι νομάδες Μογγόλοι ελάχιστη πείρα είχαν από διοίκηση πόλεων και από σταθερή διαμονή. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν ατυχείς εκστρατείες. Το ιππικό των Μογγόλων αποδείχτηκε αναποτελεσματικό στις ζούγκλες της νοτιοανατολικής Ασίας. Επιπλέον, 2 εκστρατείες εναντίον της Ιαπωνίας απέτυχαν. Ειδικά στη δεύτερη, που πραγματοποιήθηκε το 1.281 μ.Χ, δεκάδες χιλιάδες Μογγόλοι σκοτώθηκαν ή υποδουλώθηκαν.
• Το 1.294 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν πεθαίνει, χωρίς να καταφέρει να εκδικηθεί για την καταστροφή στην Ιαπωνία.
• Σε λιγότερο από 100 χρόνια (1.368 μ.Χ), οι Μογγόλοι χάνουν την κυριαρχία τους πάνω στην Κίνα.

• Στα τέλη του 13ου μ.Χ αιώνα, έχει ήδη αρχίσει η παρακμή σε όλα τα μογγολικά χανάτα.             
  

  ΤΑ ΧΑΝΑΤΑ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ
• Στο ιλχανάτο της Περσίας, οι κατακτητές υποτάχτηκαν στον πολιτισμό των κατακτημένων. Οι Μογγόλοι εξισλαμίστηκαν και το ιλχανάτο επιβίωσε για 80 χρόνια.
• Το χανάτο της Χρυσής Ορδής, υπήρξε ανθεκτικότερο και γνώρισε σχετική ευημερία. Στο εσωτερικό οι διάφορες τοπικές δυναστείες μπορούσαν να κρατήσουν τους θρόνους τους, καταβάλλοντας φόρους. Το τελευταίο μογγολικό κράτος στην Κριμαία, διαλύθηκε από τους Ρώσους τον 18ο αιώνα.
• Το χανάτο Τσαγκατάι, εξασθενεί λόγω συγκρούσεων μεταξύ των οπαδών της παράδοσης της Ανατολής και αυτών που ασπάστηκαν τον μωαμεθανισμό.

• Το 1.369 μ.Χ, η εμφάνιση του Ταμερλάνου, που θα κυριαρχήσει στο Τσαγκατάι και τη Χρυσή Ορδή,σηματοδοτεί το τέλος της καθεαυτό μογγολικής κυριαρχίας.

• Στις αρχές του 15ου αιώνα, οι κατακτητές είχαν αφομοιωθεί σε τέτοιο βαθμό που έπαψαν να υπάρχουν ως ξεχωριστό φύλο.
• Στη Ρωσία, αναμίχθηκαν με Τούρκους, Σλάβους και Φίννους, για να αποτελέσουν ένα τουρκόφωνο φύλο, που καταχρηστικά αποκαλείται Τάταροι.
• Στην κεντρική Ασία, έπαψαν να ξεχωρίζουν από λαούς τούρκικης ή πέρσικης προέλευσης.
• Οι Μογγόλοι, επέβαλαν την κυριαρχία τους στους 2 πιο αναπτυγμένους πολιτισμούς του κόσμου, αλλά η συμβολή τους στη διακυβέρνηση, τις επιστήμες, τις τέχνες ήταν μηδαμινή. Το μόνο που διέδωσαν, ήταν νέες πολεμικές τέχνες.
• Ωστόσο, η απεραντοσύνη της αυτοκρατορίας τους [η μεγαλύτερη σε έκταση που γνώρισε μέχρι τότε ο κόσμος] επέτρεψε την εκτεταμένη κυκλοφορία των αγαθών, γνώσεων και ιδεών.
• Η μογγολική κατοχή της Κίνας, επέφερε κύμα ξενοφοβίας και η Κίνα ξανακλείστηκε στον εαυτό της.Όμως, η δύση είχε οριστικά γνωρίσει και θαυμάσει τον πλούτο και τα επιτεύγματα της Ανατολής.

Συμπεράσματα:

1. Από τις αρχές του 13ου μ.Χ αιώνα, ο γνωστός κόσμος θα γνωρίσει την επέκταση και την εδραίωση της μεγαλύτερης σε έκταση αυτοκρατορίας που υπήρξε ποτέ. Ωστόσο, η μογγολική κυριαρχία πιθανά κατέχει και μια άλλη θλιβερή πρωτιά, αυτή της μαζικής ωμής βίας χωρίς προηγούμενο. Πυραμίδες κρανίων στήνονταν έξω από τις κατακτημένες χώρες, οι αιχμάλωτοι χρησίμευαν απλά σαν ανθρώπινη ασπίδα για την επόμενη επιδρομή. Η μικρή σημασία που έδιναν οι Μογγόλοι για την ανθρώπινη ζωή, αντανακλάται και στο δίκαιο, στο οποίο ο θάνατος ήταν η πιο συχνή καταδίκη για τα περισσότερα αδικήματα. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελεί η ανεκτικότητά τους στα ζητήματα θρησκείας, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι παρέμενε ανεπηρέαστη η υποταγή στο Μεγάλο Χάνο.
2. Ο άνθρωπος που κατέφερε να ενώσει τις ανυπότακτες νομαδικές φυλές υπό ένα ηγεμόνα και να ξεκινήσουν μια σειρά επιδρομών και κατάλυσης αυτοκρατοριών, ήταν ο Τζέκινς Χαν. Οι διάδοχοί του, επέκτειναν ακόμα περισσότερο τις κτήσεις τους, αλλά επήλθε η διαίρεση σε 4 μεγάλα χανάτα: 1ον της Κίνας, 2ον του Τσαγκατάι (Μογγολία, κεντρική Ασία), 3ον το ιλχανάτο της Περσίας, 4ον το χανάτο της Χρυσής Ορδής. Συνολικά οι Μογγόλοι επικράτησαν από την Κίνα έως την ανατολική Ευρώπη και από τη Ρωσία έως τον Ευφράτη. Η κεντρική και δυτική Ευρώπη γλύτωσε την κατάκτηση μάλλον συμπτωματικά, από το θάνατο του Μεγάλου Χάνου Ογκεντέι. Σημαντικότατο γεγονός για την αναχαίτιση της επέκτασής τους έπαιξε η πρώτη τους στρατιωτική ήττα από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου του Σουλτάνου Κουτούζ το 1.260 μ.Χ, όπως και οι 2 αποτυχημένες προσπάθειες του Κουμπλάι Χαν για επέκταση στην Ιαπωνία. Ειδικά στη δεύτερη το 1.281 μ.Χ, οι Μογγόλοι γνώρισαν την πανωλεθρία με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και αιχμαλώτους που υποδουλώθηκαν.
3. Ωστόσο και τα 4 χανάτα, σε διάστημα ενός περίπου αιώνα πέρασαν στο στάδιο της παρακμής, με αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις την ενσωμάτωση των κατακτητών και την εξαφάνισή τους ως ξεχωριστό φύλο. Οι κύριοι λόγοι ήταν: Οι Μογγόλοι, που αποτελούσαν συνεχώς μετακινούμενο νομαδικό φύλο, κλήθηκαν να διοικήσουν περιοχές με συντριπτικά ανώτερο πολιτισμό, κάτι που εξάλλου τους ανάγκασε να αλλάξουν τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής τους. Βέβαια επικράτησαν πάνω στους 2 πιο προηγμένους πολιτισμούς της εποχής, της Κίνας και του Ισλάμ. Η κυριαρχία αυτή όμως εν πολλοίς στηρίχτηκε στην ωμή βία και στην στρατιωτική αποτελεσματικότητα, ενώ από την άλλη η προσφορά τους σε ζητήματα πολιτισμού υπήρξε μηδαμινή. Οι επιπτώσεις του γεγονότος χαρακτηρίστηκαν από μια αμφισημία. Αφενός, οδήγησαν την Κίνα- που η ζωή των κατοίκων της χειροτέρεψε στα χρόνια της διακυβέρνησης του Κουμπλάι Χαν – πίσω στην εσωστρέφεια και στο κλείσιμο στον εαυτό της, αφετέρου η έκταση της αυτοκρατορίας τους επέτρεψε την εκτεταμένη κυκλοφορία αγαθών, γνώσεων και ιδεών. Ίσως για πρώτη φορά η δύση γνώρισε τόσο καλά τα επιτεύγματα του πολιτισμού της ανατολής.

                                                                                                                          ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΠΗΓΗ: TIME LIFE BOOKS/ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ