Αντόνι Τάπιες

Αντόνι Τάπιες,
ο ποιητής της ύλης

Έφυγε ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού
Αντόνι Τάπιες, “Ερμάρι”. Oτελευταίος κορυφαίος Ισπανός ζωγράφος και από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ο Αντόνι Τάπιες, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών, στη γενέτειρά του Βαρκελώνη, όπου ζούσε και είχε το ομώνυμο ίδρυμά του. Πολλοί κατατάσσουν τον Τάπιες δίπλα στα μεγάλα ονόματα της τέχνης του προηγούμενου αιώνα, μαζί με τον συμπατριώτη του Πικάσο, τον Νταλί, τον Μιρό κ.ά.
Ο Αντόνι Τάπιες ήταν ένας ποιητής του καμβά. Επλασε τη δόξα του με ταπεινά υλικά, «απόβλητα του πολιτισμού», όπως σπάγκους, σύρματα, κουρέλια, χαρτιά, άχυρα, χώμα. «Η τελειότητα, έλεγε, δεν αναδεικνύεται μόνον από τις υψηλές ιδέες, αλλά θα πρέπει να συμβαδίζει και με μια γήινη σχέση».
Άφησε πίσω του έναν τεράστιο αριθμό έργων, περίπου 8.000, πολλά από τα οποία κοσμούν τις μόνιμες συλλογές ορισμένων από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, όπως το ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης, το Μπομπούρ του Παρισιού, την Τέιτ Γκάλερι του Λονδίνου κ.ά. Ενας μεγάλος αριθμός έργων του βρίσκονται και στο ομώνυμο Ιδρυμα στη Βαρκελώνη, το οποίο ο καλλιτέχνης ίδρυσε το 1984, με σκοπό την προώθηση και τη μελέτη της σύγχρονης τέχνης.
Γεννημένος το 1923, γόνος αστικής οικογένειας της Βαρκελώνης, ο Τάπιες παράτησε τις νομικές σπουδές του για να αφοσιωθεί στην τέχνη. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού και της ομάδας Ντάου αλ Σελ, ενός πρωτοποριακού κινήματος στη Βαρκελώνη στα τέλη της δεκαετίας του 1940, που συνδύαζε τον υπερρεαλισμό και τον ντανταϊσμό.
Επηρεασμένος από τον Μιρό κυρίως, ανέπτυξε ένα δραματικό ύφος, όπου κυριαρχούν η λιτή, απέριττη εικονογραφία και τα γήινα χρώματα. Οι αφηρημένοι πίνακές του με γρατσουνισμένα ή ξυσμένα χρώματα θυμίζουν άνυδρα ισπανικά τοπία και ανήκουν στα χαρακτηριστικότερα δείγματα της τέχνης του.
Ο Καταλανός καλλιτέχνης ασχολήθηκε ιδιαίτερα, ήδη από το 1947, με τις γραφικές τέχνες, φιλοτεχνώντας σημαντικό αριθμό λευκωμάτων και βιβλίων τέχνης σε συνεργασία με ποιητές και συγγραφείς, όπως με τους Υβ Μπονφουά, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Οκτάβιο Παζ, Ζοζέ Σαραμάγκου κ.ά.
Ύστερα από μια πρώτη επιτυχημένη έκθεση έλαβε το 1950 υποτροφία από το γαλλικό κράτος και έφυγε στο Παρίσι για σπουδές. Εκεί συνδέθηκε με εκπροσώπους της αφηρημένης τέχνης, όπως ο Ζαν Φοτριέ και ο Ζαν Ντιμπιφέ. Από το 1953 αρχίζει να ζωγραφίζει, χρησιμοποιώντας μεικτές τεχνικές, προσθέτοντας ξένα υλικά, όπως τσιμεντόσκονη, άμμο στα χρώματά του καθιστώντας τα παχύρρευστα, ενώ προσέθεσε χρησιμοποιημένο χαρτί, κλωστές και κουρέλια στους πίνακές του. Αυτή θεωρείται και η σημαντικότερη προσφορά του στη σύγχρονη τέχνη. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, εμφανώς επηρεασμένος από το ακμάζον τότε ρεύμα της pop art, αρχίζει να προσθέτει πιο βαριά υλικά και αντικείμενα στα έργα του, όπως κομμάτια επίπλων, αντικαθιστώντας τα πινέλα με τα εργαλεία του μαραγκού και του χτίστη.
Ο Τάπιες είχε ήδη αρχίσει να γίνεται διεθνώς γνωστός από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 λαμβάνοντας πληθώρα βραβείων και εκθέτοντας έργα του σε σημαντικές εκθέσεις, όπως στην Μπιενάλε της Βενετίας, όπου και έλαβε το βραβείο UΝΕSCΟ. Τo 2010 ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος τού απένειμε τον τίτλο του Μαρκησίου.
Η εμπειρία του Ισπανικού Εμφυλίου πολέμου σημάδεψε ανεξίτηλα την ύπαρξή του και η φρίκη του συχνά αποτυπώνεται στους πίνακές του.
Στις δεκαετίες, του ’60 και ’70, στρατεύθηκε πολιτικά εναντίον της δικτατορίας του Φρανθίσκο Φράνκο, εκφράζοντας έντονα τη διαμαρτυρία του στα έργα του και ήλθε σε άμεση αντιπαράθεση με τις Αρχές. Κι αυτή η εμπειρία «πέρασε» στα έργα του. Επηρεασμένος από τον Υπερρεαλισμό, την ιταλική Άρτε Πόβερα και τον αμερικανικό ΜεταΜινιμαλισμό, ο Τάπιες σύντομα επεξεργάσθηκε και παγίωσε ένα δικό του ύφος, που οι ειδικοί το εντάσσουν μέσα στο ευρύτερο κίνημα του Ινφορμέλ (Αμορφισμού).
Επίσης έγραψε σειρές δοκιμίων για την τέχνη, όπως το «La practica de l’art» (1970), «L’artcontra l’estetica» (1974) κ.ά., το 1984 ίδρυσε το Ιδρυμα Τάπιες για τη μελέτη της σύγχρονης τέχνης και το 1990 ένα μουσείο όπου συγκέντρωσε 8.000 έργα, εκ των οποίων 2.000 δικά του.
Το 1980 το «Ισπανικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης» διοργάνωσε την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων του Τάπιες. Από την εποχή εκείνη η κριτική αρχίζει να διακρίνει έντονους δεσμούς με την Αrte Ρovera σε ένα έργο γεμάτο αινιγματικά σύμβολα και σημεία που δύσκολα αποκωδικοποιούνται.

Από: http://www.philenews.com/digital/