Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζωικό ον πάνω στη Γη, που έχει το μεγάλο φυσικό προνόμιο να συνεννοείται με τους συνανθρώπους του μεταδίδοντάς τους τα συναισθήματά του, τις ιδέες, τις επιθυμίες και τις σκέψεις του με ομιλία.
Όργανο της ανθρώπινης λαλιάς, είναι το πλατύ, γεμάτο μυς και ευκίνητο σώμα, που βρίσκεται μέσα στην κοιλότητα του στόματος και αποτελεί και το βασικό όργανο της γεύσης και της κατάποσης των τροφών, η γλώσσα. Η γλώσσα είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας, η πραγματική μας πατρίδα, η μητέρα μας, είναι το σημαντικότερο κλειδί της ταυτότητάς μας, η σύμπτυξη όλου του πολιτισμού και όλης της παράδοσης, είναι το σπίτι της νόησης, το μυθικό μπόλι στην καρδιά μας, που έχει καρποφορήσει φέροντας καρπούς ενός ολόκληρου πολιτισμού, και αυτό το μπόλι δεν είναι άλλο, είναι η Ελληνική γλώσσα. Αυτή είναι η κοιτίδα του Ελληνικού πνεύματος, το φυτώριο ιδεών και συνειδήσεων της πολιτισμικής και αισθητικής ταυτότητας.
Η γλώσσα είναι οργανικά δεμένη με τη ζωή, είναι η πηγή συνεχούς πολιτισμού και ομορφιάς, ψυχικής λύτρωσης και διανοητικής ολοκλήρωσης, το μοναδικό αγαθό που μας ανήκει.
Αυτή θεωρείται ο αγωγός της γνώσης και ιδιαίτερα της ίδιας της νόησης, αυτή πλάθει τους ανθρώπους, δίνει μορφή στα αντικείμενα, κυλά στους στίχους, βουίζει στους πλημμυρισμένους δρόμους, κάνει τον άνθρωπο να χαμογελά, και πάνω απ’ όλα να πάλλεται η καρδιά του από χαρά.
Με άλλα λόγια, η γλώσσα είναι το σώμα του λαού, η ιστορία του, ο αρραβώνας του, η καρδιά του, είναι το πιο σπουδαίο, το πιο ποιητικό, το πιο ευφυές απόκτημά του. Και λαός που δεν έχει δική του γλώσσα, είναι λαός χωρίς καρδιά. Αν δεν υπήρχε αυτό το σπουδαίο, το ασύγκριτο σε αξία μέσο συνεννόησης ανάμεσα στους ανθρώπους, η ομιλία, τότε θα είμασταν σαν τα ζώα, που τσιρίζουν, μουγγρίζουν και φωνάζουν άναρθρα.
Η πνευματική και συναισθηματική υπεροχή του ανθρώπου βρήκε διέξοδο σαν έκφραση με τη λαλιά. Η πρόοδος του ανθρώπου οφείλεται στη γλώσσα, από αυτή πηγάζει. Και όσο πιο πλούσια, πιο λεπτή σε αποχρώσεις και εκφραστικούς συνδυασμούς είναι μια γλώσσα, τόσο και βαθύτερο πολιτισμό δείχνει. Κάθε έθνος έχει τη γλώσσα του. Για τούτο και η γλώσσα κάθε τόπου λέγεται εθνική.
Μα και κάθε γλώσσα έχει την ιδιαίτερη διάρθρωσή της, το μηχανισμό της, τους κανόνες της, τις λέξεις της και τα αντίστοιχα νοήματα που δεν υπάρχουν στις άλλες γλώσσες. Και όσες πιο πολλές γλώσσες γνωρίζει κανείς τόσες φορές είναι άνθρωπος.
Ο άνθρωπος όπως και το ζώο εκδήλωνε τη χαρά, τη λύπη και τον πόνο με ορισμένες κραυγές και ήχους. Από αυτές τις κραυγές και τους ήχους ξεκίνησε και η ανθρώπινη γλώσσα για να πλατύνει και να ολοκληρώσει τα νοήματα που κλείνει μέσα της. Όλες οι γλώσσες δημιουργήθηκαν φυσικά και αβίαστα. Με τον καιρό όμως οι διάφοροι συγγραφείς κάθε χώρας, καθώς και ο λαός τις πλούτισαν και τους έδωσαν πλαστική μορφή.
Από τη στιγμή που ο άνθρωπος ανακάλυψε τη γραφή και άρχισε να τοποθετεί τις λέξεις τη μια δίπλα στην άλλη δημιούργησε αριστουργήματα. Με τις λέξεις ο άνθρωπος έφερε ένα κομμάτι πολιτισμού κοντά στο συνάνθρωπό του και άνοιξε ένα παράθυρο στο φως. Με τη χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου εκφράζουμε ή κρύβουμε τις σκέψεις μας, τις προθέσεις μας και τους μύχιους πόθους μας. Κτίζουμε ή γκρεμίζουμε νοήματα, συνδεόμαστε ή αποκοπτόμαστε από τους συνανθρώπους μας. Και ανάλογα με το πώς χρησιμοποιούμε τη γλώσσα στην καθημερινή μας ζωή, μπορούμε να κινήσουμε ή να παρακινήσουμε άλλους ανθρώπους να πράξουν ή να παραλείψουν το καλό, αλλά και οι ίδιοι μπορούμε να γίνουμε αίτιοι καλών ή κακών πράξεων, θετικών ή αρνητικών γεγονότων. Είναι σοφή η λαϊκή ρήση που λέει: «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει».
Είναι αλήθεια ότι, καμιά γλώσσα δεν είναι ποτέ η ίδια. Πάντα μεταβάλλεται. Γιατί, με την διαρκή αλλαγή των ανθρωπίνων σχέσεων και του τρόπου σκέψης, με τις νέες ευφευρέσεις και ανακαλύψεις, με τις καινούργιες ιδέες κάθε γενιάς, η γλώσσα πλουτίζεται με νέες λέξεις και έννοιες, ενώ πολλές αχρηστεύονται. Και αν μια γλώσσα δεν άλλαζε, δε θα μπορούσε να ονομάσει τα αντικείμενα και τις νέες ιδέες, άρα θεωρητικά τουλάχιστον οι άνθρωποι θα την εγκατέλειπαν και η αναλλοίωτη γλώσσα θα ξεχνιώταν και θα χάνονταν, και πιο πολύ η προφορική γλώσσα. Επομένως οι γλώσσες ζουν και διαρκούν επειδή προσαρμόζονται με την εποχή.
Η Ελληνική γλώσσα ύστερα από αγώνα χιλιετιών, αγώνα άγριο, αδυσώπητο και αδιάκοπο, αφού δέχτηκε σαν βράχος τα κύματα των ξένων γλωσσών έμεινε στη θέση της σαν απόρθητο τείχος. Η πάλη αυτή μόνο με το μυθικό πόλεμο του Διγενή προς το Χάρο θα μπορούσε να παρομοιαστεί, με τη διαφορά ότι στο τέλος ο γλωσσικός Διγενής βγαίνει νικητής. «Νικήτρια του θανάτου» την ονόμασε τη γλώσσα ο Παλαμάς.«Κεφαλόβρυσο ζωής και νερομάνα ήθους» την ονόμασε ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Η μαγεία της Ελληνικής γλώσσας είναι το φως που ρίχνει στην ψυχή το σύνολο των ψυχοπνευματικών λειτουργιών του ανθρώπου.
Είναι η γλώσσα με την οποία μίλησαν για πρώτη φορά η ποίηση και το θέατρο, η φιλοσοφία και η επιστήμη, τα μαθηματικά και η ιατρική, το δίκαιο και η ηθική, η πολιτική και η ίδια η ιστορία, με την οποία αποκρυσταλλώθηκε για πρώτη φορά το νόημα των αφηρημένων εννοιών και σφυρηλατήθηκε συγχρόνως το περιεχόμενο της Δημοκρατίας.
Είναι η γλώσσα της οποίας οι ρίζες φτάνουν και ακουμπούν αναπαυτικά και δημιουργικά στη ζωογόνα σκιά του θείου Ομήρου, γι’ αυτό άντεξε όχι μόνο στους τέσσερις αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας, αλλά και εξ ίσου στις επώδυνες περιόδους Ενετοκρατίας και Αγγλικής κατοχής.
Είναι η γλώσσα ενός μικρού χώρου που νίκησε το χρόνο με τη διάρκεια της ευπλασίας και με τη μαγική ικανότητα ενός συνεχούς αναπροσανατολισμού. Είναι η γλώσσα που βυθίζεται με την ίδια ευχέρεια στα βαθιά νερά του παρελθόντος και στα επικίνδυνα συχνά ρεύματα των εκάστοτε νέων καιρών. Είναι η γλώσσα που κουβαλάει τον μεγαλύτερο πολιτισμό της ανθρωπότητας. Είναι η γλώσσα των τραγικών ποιητών, του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη, της Παλιάς και της Καινής Διαθήκης.
Σε αυτή τη γλώσσα γράφτηκαν τα περισσότερα θρησκευτικά κείμενα και αποτελούν σωστά αριστουργήματα, γιατί είναι το ίζημα της αφοσίωσης και της αυταπάρνησης πολλών ανθρώπων και είναι εγκόλπια που αποτυπώνουν τη διαπάλη με τη γλώσσα.
Με άλλα λόγια, η αρχαία Ελληνική γλώσσα είναι το αιωνόβιο δέντρο που με τις βαθιές του ρίζες τρέφει τη νέα Ελληνική γλώσσα.
Άλλωστε, η ταυτότητά μας προσδιορίζεται από αυτή τη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Όμηρος, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, οι τέσσερις Ευαγγελιστές, ο Σολωμός και ο Ελύτης.
Αν θέλουμε να αυξήσουμε το γλωσσικό μας θησαυρό είναι ανάγκη να γονιμοποιήσουμε τη γλώσσα μας και την ψυχή μας με την παράδοση, γιατί αυτή είναι η Κασταλία πηγή του κάθε έθνους που πηγάζει από το χτες και τροφοδοτεί με τα ιερά νάματά της το σήμερα και το αύριο.
Ας αγωνιστούμε λοιπόν με πάθος για να διαφυλάξουμε τη γλώσσα μας προτού φθαρεί από την άγνοια και την ανευθυνότητα ορισμένων χρηστών της. Δεν είναι κρίμα αυτή την υπέροχη γλώσσα να την απαρνούνται μερικοί;
Χρήστος Σιώζος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου