-Το μεταξικό καθεστώς με το βλέμμα του Γ.Σεφέρη
Το είπε γιατί με βάση τη σκληρή λογική της εποχής την οποία εξέτασε προσεκτικά από όλες τις πλευρές (είχε αρχίσει ο 2ος Παγκόσμιος πόλεμος και μαζί το ξανασχεδίασμα του χάρτη της Ευρώπης), παρότι μέσα του ήθελε να πει ΝΑΙ, κάτι τέτοιο ήταν εντελώς αδύνατο και παράλογο. Και βέβαια ο Ι.Μεταξάς μπορεί να ήταν φασίστας, αλλά παράλογος δεν ήταν. Κάθε άλλο μάλιστα.
Οι παρακάτω δηλώσεις του εκείνων των χρόνων λένε τόσα όσα χρειάζονται για να καταλάβουμε.
Με καταφανή προσπάθειαν αποφυγής σαφούς καθορισμού μου εδόθη να καταλάβω ότι η προς τους Ελληνας στοργή του Χίτλερ ήτο οι εγγυήσεις ότι αι θυσίαι αυταί θα περιορίζοντο "εις το ελάχιστον δυνατόν". Οταν επέμεινα να κατατοπισθώ, πόσον επί τέλους θα μπορούσε να είναι ούτο το ελάχιστον τελικώς, μάς εδόθη να καταλάβωμεν ότιτούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Ιταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης, ίσως και προς τη Βουλγαρίαν ανατολικώς μέχρι Δεδεαγάτς.
Δηλαδή θα έπρεπε, διά να αποφύγωμεν τov πόλεμον, να γίνωμεν εθελονταί δούλοι και να πληρώσωμεν αυτήν την τιμήν... με το άπλωμα του δεξιού χεριού της Ελλάδος προς ακρωτηριασμόν από την Ιταλίαν και του αριστερού προς ακρωτηριασμόν από τη Βουλγαρίαν. Φυσικά δεν ήτο δύσκολον να προβλέψη κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Αγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Ελλάδος. Και με το δίκαιόν των...
Θα εδημιουργούντο έτσι όχι δύο, όπως το 1916, αλλά τρεις αυτήν τη φοράν Ελλάδες."
Θα εδημιουργούντο έτσι όχι δύο, όπως το 1916, αλλά τρεις αυτήν τη φοράν Ελλάδες."
Όπως λέει ο ίδιος λίγο πιο κάτω "κάτι τέτοιο η ιστορία δεν θα το επέτρεπε ποτέ"
Αυτά όμως είναι πράγματα που πολλές φορές έχουν ειπωθεί και είναι σε πολλούς γνωστά. Κάτι που είναι ίσως λιγότερο γνωστό είναι το τι έχει πει και γράψει γι αυτά ο Γ.Σεφέρης* που κάθε άλλο παρά αριστερός ή κομμουνιστής ήταν. Ο Γ.Σεφέρης δουλεύοντας σαν διπλωματικός υπάλληλος στο Υπ.Εξωτερικών άκουσε και είδε πολλά στους διαδρόμους των κυβερνητικών γραφείων εκείνης της εποχής.
"Η περίοδος της ουδετερότητας ήτανε δύσκολη και, για μένα, πολύ βαριά. Οι οδηγίες ήταν:άψογη στάση απέναντι όλων των εμπολέμων. Ήμουνα σύμφωνος μ' αυτή την πολιτική. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτε άλλο. Κάθε τόσο παράπονα των Άγγλων και των Γάλλων στο Γραφείο μου, πως είμαστε αγιάτρευτα Γερμανόφιλοι, και κάθε τόσο βίαιες επισκέψεις της Γερμανικής πρεσβείας, με όλες τις εφημερίδες υπογραμμισμένες με μπλε και κόκκινο μολύβι. Το ένα χρώμα ήταν οι αξονικές ειδήσεις το άλλο οι συμμαχικές. Αν το αξονικό χρώμα είχε μικρότερη έκταση...χαλνούσε ο κόσμος. Είχαμε παραβιάσει την ουδετερότητα.
...Θυμούμαι μια φορά έναν γραμματέα της πρεσβείας......ήθελε να διαμαρτυρηθεί γιατί είχαμε δημοσιέψει το λόγο του Τσάμπερλαιν, που έλεγε πως η υπογραφή του Χίτλερ δεν αξίζει μια κόλλα χαρτί....Ήρθε και κάθισε κι άρχισε να ωρύεται γερμανικά....
.... Αλλά ο μεγαλύτερος μπελάς για μένα, ήταν που δεν υπήρχε καμιά συνοχή στην υπηρεσία.Οι περισσότεροι υπάλληλοι ήταν παλιοί αποτυχημένοι αντι βενιζελικοί δημοσιογράφοι, που ζούσαν με τις αντιδράσεις του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου. Συναισθηματικά, ανήκαν στους Γερμανούς. Τους θαύμαζαν και τους έτρεμαν....
Θα πρέπει να προσθέσω ότι την εποχή εκείνη κανείς, μήτε κι οι πιο τρελοί, δεν περίμενε το θαυματουργό ξέσπασμα της ψυχής του λαού και τις νίκες στην Αλβανία. Ο πιο αισιόδοξος υπολογισμός των τεχνικών ήταν μια γραμμή αμύνης στο Βέρμιο, για λίγες βδομάδες, κι 'επειτα μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κρήτη....
Κι όταν δοκίμαζες να αντιμιλήσεις, σου έλεγαν με ύφος περιφρονητικό:"Και η Ιταλική αεροπορία;" και σε αποστόμωναν."
Ο Γ.Σεφέρης μιλώντας για τις μέρες εκείνες δείχνει μάλλον να συμπαθεί τον Μεταξά σε επίπεδο προσωπικό. Παρ' όλα αυτά λέει:
"Όταν ήρθε η 28η δεν μπόρεσε να δει ότι τότε μόνο, κι όχι στις εορτές του Σταδίου, ολόκληρος ο λαός ήταν μαζί του, μαζί με την απάντηση που έδωσε στον Γκράτσι την αυγή. Δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι η μέρα εκείνη δεν επικύρωνε αλλά καταργούσε την 4η Αυγούστου."
Για τον περίγυρο του Μεταξά ο Σεφέρης έχει να πει τα χειρότερα ενώ κατηγορεί και τον Μεταξά που δεν "τους έστειλε στα σπίτια τους". Τους χαρακτηρίζει "ανάξιους", "μέτριους μικροκατεργάρηδες που δεν είχαν άλλο μέσα τους παρά το δέος της Γερμανίας"
"Ο Μεταξάς" λέει ο Γ.Σεφέρης "ήξερε τι λογής άνθρωποι ήταν αυτοί που είχε κοντά του. ήξερε πως αν σ'εκείνο το υπουργικό συμβούλιο της αυγής της 28ης έλεγε στους συνεργάτες του που είχαν ξυπνήσει(τους είδα) με φάτσες βρικολάκων:
-Κύριοι, στις 3 το πρωί, ο πρεσβευτής της Ιταλίας μου επέδωσε τούτο το τελεσίγραφο. Προ των συντριπτικών μέσων της Ιταλίας και της Γερμανίας, κτλ. κτλ.-απεφάσισα να αποφύγω τας άνευ προηγουμένου καταστροφάς που ηπείλουν τον τόπον, αποφάσισα να παραμερίσω κάθε εγωισμόν και ενέδωσα,
Αν τους έλεγε αυτά, ήξερε ο Μεταξάς ότι όλοι αυτοί οι κύριοι θα πήγαιναν να του φιλήσουν το χέρι και να τον συγχαρούν για το πατριωτικό του σθένος με πολύ μεγαλύτερη ειλικρίνεια παρά όταν άκουσαν το περιλάλητο όχι. Ωστόσο τους κράτησε μολονότι το ήξερε."
Αυτό ήταν λοιπόν κατά τον συντηρητικό Σεφέρη το πολιτικό προσωπικό του φασιστικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Αυτόν τον "πατριωτισμό" αντίκρισε στα κυβερνητικά γραφεία.
Και συμπληρώνει για τον κρατικό μηχανισμό:
"Κάποτε ...οι ασφάλειες παρατήρησαν πως ορισμένοι διανοούμενοι το παραξήλωναν. Οτι στα αρθρα τους, μεταχειρίζονταν με τρόπο ύποπτα επίμονο εκφράσεις που καυτηρίαζαν την ιδεολογία του Μουσολίνι....
Έτσι ένα βραδάκι τους σάρωσαν και τους πήγαν στο Τμήμα. Στον καιρό της ειρήνης, θα τους φόρτωναν σε κανένα καραβάκι και θα τους έστελναν να πλέξουν ειδύλλια στα ωραία νησιά του Αιγαίου. Αλλά τώρα είχαμε και συμμάχους... Ο αστυνόμος λοιπόν περιορίστηκε να τους νουθετήσει. Τους είπε:
-Κύριοι έχετε όλη την ελευθερία να τονώνετε το φρόνημα του λαού.Αλλά δεν είναι σωστό να βρίζετε το φασισμό."Κι εμείς είμαστε φασιστικό κράτος."
(Παρεμπιπτόντως να πούμε πως αυτό το φασιστικό κράτος αποθεώνει συχνά πυκνά ο νυν νεοδημοκράτης Άδωνις)
" Θυμούμαι πολλές περιπτώσεις", συνεχίζει ο Γ.Σεφέρης, "που η λογοκρισία είχε αντικαταστήσει, σε τηλεγραφήματα, με τις λέξεις Ιταλός, ιταλικός, τις λέξεις φασιστής, φασιστικός που τύχαινε να χρησιμοποιήσω στις δηλώσεις μου..."
Κι αφού λέει για το πόσο υπέροχα πολέμησε ο λαός μας συνεχίζει:
"Έτσι φτάσαμε στα γεγονότα της τελευταίας άνοιξης(πριν τη Γερμανική επίθεση): υπουργοί πανικόβλητοι και σπασμωδικοί, διπλωματία χωρίς ειρμό και χωρίς υπόσταση, , στρατηγοί που πρόδωσαν, πρωθυπουργοί που αυτοκτονούσαν, και μαζί με όλα αυτά, η ασυγχώρητη, η εγκληματική, η τραγική απώλεια της Κρήτης."
"...Το πάρσιμο της Κρήτης δεν 'ηταν μοιραίο.....
Τις μέρες που οι Ιταλοί ήτανε στον Αχέροντα, υπήρχαν έμπιστοι του Μεταξά που έλεγαν:"Πόσο μπορούμε να κρατήσουμε; δεκαπέντε μέρες; ένα μήνα; σε λίγο εκεί θα πάμε" Ωστόσο δεν έγινε καμιά προετοιμασία, τίποτε. Κάναμε το αντίθετο. Τέλος Απρίλη, ούτε ο δρόμος από τη Σούδα στα Χανιά δεν ήταν έτοιμος...αδιαφορήσαμε-η Κρήτη ήταν το άπιστο νησί, το κλίμα του δεν πήγαινε στο καθεστώς"
"Κι ο Μεταξάς συμπεριφέρθηκε σαν να είχε πέσει στο παιχνίδι των Γερμανών."Να μην προκαλέσουμε. Να μην προκαλέσουμε τους Γερμανούς" ήτανε το σύνθημά τους. Και πότε αυτό; Όταν τα παιδιά μας εξευτελίζανε κάθε ώρα και στιγμή στην Αλβανία το άλλο κομμάτι του Άξονα. Έτσι ο Γερμανός στρατιωτικός ακόλουθος μπαινόβγαινε ασύδοτα στο Επιτελείο και επηρέαζε τους αξιωματικούς μας..."
...
Κι όταν είχε φύγει πια ο Πρεσβευτής της Αγγλίας από τη Σόφια κι έγινε η έκρηξη του καταχθόνιου μηχανισμού μες στις βαλίτσες του...εμείς καλοπιάναμε ακόμη τους Βουλγάρους.
Είχαν δημοσιέψει τότε οι εφημερίδες μας την Αγγλική εκδοχή. Ο Βούλγαρος ακόλουθος Τύπου ήρθε στο γραφείο μου να παραπονεθεί που δε δημοσιέψαμε τη Βουλγαρική άποψη.
-Είμαστε φιλικό κράτος είπε, η συμπεριφορά σας δεν είναι φιλική.
-Είσαστε κράτος, του είπα, που ανοίγει τις πόρτες του στους συμμάχους των εχθρών μας, για να περάσουν και να μας χτυπήσουν στη ράχη. Εγώ δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Αν θέλει ο Πρεσβευτής σας ας πάει στο Υπουργείο Εξωτερικών .
Την άλλη μέρα, ο Υπουργός Εξωτερικών μου τηλεφωνούσε να δημοσιέψει το Αθηναϊκό Πρακτορείο μια περίληψη της Βουλγάρικης άποψης.
Ο ίδιος υπουργός με είχε αναγκάσει να δεχτώ ένα βράδυ στις συγκεντρώσεις των ξένων δημοσιογράφων Γερμανό ανταποκριτή και να τον βλέπω να κρατά σημειώσεις όταν μιλούσε Άγγλος αξιωματικός για τις επιχειρήσεις της αγγλικής αεροπορίας στην Αλβανία. Σε τέτοια χάλια είχαμε φτάσει"
Αυτά λέει λοιπόν ο Γ.Σεφέρης. "Σε τέτοια χάλια είχαμε φτάσει..."
Αυτός ήταν ο πατριωτισμός των τότε "Ελλήνων εθνικιστών", την ώρα που ο λαός έδινε την ψυχή και το αίμα του στο μέτωπο.
*Γ.Σεφέρης "Δοκιμές"-"Χειρόγραφο Σεπ. '41"(Αποσπάσματα)
*Γ.Σεφέρης "Δοκιμές"-"Χειρόγραφο Σεπ. '41"(Αποσπάσματα)
Με τον τρόπο του Γ.Σ
Ο Σεφέρης επιτέλους πέθανε οριστικά
«στο φέρετρο του ακούμπησε η Ελλάδα»
Αυτός πού ακούμπησε,κανείς δεν λέει…
Θωμάς Γκόρπας
«στο φέρετρο του ακούμπησε η Ελλάδα»
Αυτός πού ακούμπησε,κανείς δεν λέει…
Θωμάς Γκόρπας
Ο Σεφέρης με μια συναισθηματική ντρίπλα αθωώνει το δικτάτορα Μεταξά. Ο Σεφέρης υπήρξε γλείφτης των Άγγλων. Γράφει ο μεγάλος μας ποιητής για το ίνδαλμά του «Όταν ήρθε η 28η, δεν μπόρεσε να ιδεί ότι τότε μόνο, και όχι στις εορτές του Σταδίου, ολόκληρος ο λαός ήταν μαζί του, μαζί με την απάντηση που έδωσε στον Grazzi την αυγή. Δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι η ημέρα εκείνη δεν επικύρωνε αλλά καταργούσε την 4η Αυγούστου». Ο Σεφέρης στα ημερολόγιά του έγραψε μια μεγαλοπρεπέστατη μπούρδα. Το ζήτημα φυσικά δεν είναι η δουλική συμπεριφορά ενός νομπελίστα αλλά ο τρόπος με τον οποίο η άρχουσα τάξη γράφει την ιστορία του τόπου. Εδώ υπάρχει μόνο ο λαός και ο Μεταξάς. Ο Ηγέτης που η βασίλισσα Σοφία τον φώναζε χαϊδευτικά Γιαννάκη αφού ήταν γνωστό στα ανάκτορα πως ο μέγας δικτάτωρ είναι κρυφοπουστάρα. Οι βιογράφοι του Μεταξά δεν αναφέρουν φυσικά το πάθος του για τα αγοράκια και το αβυσσαλέο μίσος του για τους κομουνιστές. Ο Μεταξάς είναι για τους αστούς ηγετική φυσιογνωμία αφού, ως υπάκουο ανθρωπάκι, απ’ τη μια έδειχνε τα δόντια του στο λαό με τις φασιστικές του φιέστες και τους ανθρωποκτόνους νόμους κι απ’ την άλλη έκανε τα χατίρια των Άγγλων που τον καιρό εκείνο ήταν παντοδύναμοι και διατεθειμένοι να σκορπίσουν χρήμα για να αναστηλώσουν τις καταρρακωμένες τους αποικίες. Ο φασίστας Μεταξάς ήταν τόσο βολικός με τους Άγγλους αφού τους άνοιξε την μεγάλη πόρτα για να καθίσουν στο σβέρκο του λαού για τα επόμενα χρόνια. Οι Άγγλοι γνώριζαν ακριβώς την έκβαση της γερμανικής κτηνωδίας την οποία μαζί με τους απελευθερωτές Αμερικανούς είχαν υποδαυλίσει και επιχορηγήσει ιεροκρυφίως. Το αποκορύφωμα ήταν οι εκτελέσεις των διαδηλωτών απ’ τα πολυβολεία της Μεγάλης Βρετανίας του πολυτελούς αυτού μπουρδέλου στο οποίο γαμούσαν οι πλούσιοι ή έκλειναν δουλειές. Μανιωδώς οι ιστοριογράφοι της Δεξιάς, τουτέστιν οι χαμάληδες της εξουσίας που έδωσαν κώλο για να γίνουν ακαδημαϊκοί, παλεύουν να ξεπλύνουν το δικτάτορα απ’ τα εγκλήματά του. Αυτό το λάτρη του Χίτλερ, αυτό το πουλέν της ακροδεξιάς. Ο Μεταξάς είναι περασμένος στα βιβλία ως έμπειρος στρατιωτικός που προετοίμαζε το λαό να πολεμήσει. Έναν λαό ξεσχισμένο απ’ τους πολέμους, την πείνα και την εξαθλίωση. Έναν λαό που υπήρξε η μπίλια στο φλιπεράκι του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων της εποχής. Έναν λαό που έπεφτε πάντα θύμα των γητευτών του. Έναν λαό που τον ξέσκισαν χρησιμοποιώντας τον για να διώξουν το γερμανικό φασισμό και μετά του κατέβασαν τα παντελόνια αφοπλίζοντάς τον με τον πιο σαδιστικό τρόπο. Οι αντάρτες που κλαίνε ξέρουν. Το κλάμα αυτό είναι η πιο αντρίκια τους στιγμή. Είναι η κορύφωση της τραγωδίας. Είναι αυτοί που έβγαλαν το φίδι απ’ την τρύπα και τώρα περιμένουν το δράκο να τους καταπιεί. Τον αλαζονικό αυτό δράκο της καπιταλιστικής μηχανής που με το πρόσχημα του εμφυλίου ξεκλήρισε το κίνημα απ’ τους τελευταίους υπερασπιστές του. Το δράκο που δε δίστασε να δοκιμάσει στο Γράμμο τις πρώτες ναπάλμ, κάνοντας την αρχή του νέου κύκλου αίματος και σφαγής. Μετά το Γράμμο το Βιετνάμ, το Λάος, η Καμπότζη, η Κορέα και δε συμμαζεύεται. Όποιος δεν γουστάρει το θείο Σάμ τρώει σκατά και βόμβες. Οικονομικούς αποκλεισμούς και ρουκέτες. Όποιος είναι απείθαρχος και δεν παράγει κρέας για τα στομάχια του κεφαλαίου καταδικάζεται στη φτώχεια, στον αποκλεισμό και την κακομοιριά. Σήμερα που μέχρι και οι πέτρες ξέρουν την αλήθεια, η Καθημερινή πήρε τη σκυτάλη της αγιοποίησης του Μεταξά. Βέβαια δεν θα αναφέρει πουθενά πως ο στρατός βρέθηκε απροετοίμαστος χωρίς πολεμοφόδια, με απαρχαιωμένα πολεμικά μέσα, χωρίς οχυρωματικά έργα, μπροστά στη θηριώδη φασιστική μηχανή. Βεβαίως δεν θα αναφέρει πουθενά πως όταν τον Απρίλη επιτέθηκε η ναζιστική Γερμανία, μέσα σε λίγες μέρες δόθηκε η εντολή για συνθηκολόγηση άνευ όρων, ενώ ακόμα ο στρατός και ο λαός πολεμούσαν. Δεν θα αναφέρει πουθενά πως η κατοχική κυβέρνηση ήταν συνέχεια της Μεταξικής χούντας. Κι όλες αυτές τις συναισθηματικές μαλαγανιές του Σεφέρη, μαζί με άλλες, χωνεμένες στις προχειρογραμμένες αγιογραφίες της Καθημερινής που διαβάζει ο περήφανος μικροαστός πάνω απ’ τη χέστρα του. Αυτός ο λεβεντομαλάκας που καμαρώνει το παιδάκι τους στις στρατιωτικές παρελάσεις που άφησε παρακαταθήκη ο γενναίος και ηρωικός Μεταξάς. Αυτός ο μικρομεσαίος που δεν αναρωτιέται για τίποτε. Αυτός που θέλει αξιοκρατία αλλά γλείφει κατουρημένες ποδιές και χεσμένα σώβρακα. Αυτός που θέλει ηγέτες με αρχίδια για να του κάνουν τη δουλειά. Για να επιβάλουν την τάξη. Αυτός που περιμένει το στρατό σωτηρίας των συμμάχων. Το ΝΑΤΟ. Αυτός που όπου κι αν ταξιδεύει η Ελλάδα τον πληρώνει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου