Μυσία

Η Μυσία ήταν αρχαία χώρα της Μικράς Ασίας παρά την Προποντίδα. Οι κάτοικοί της ονομάζονται Μυσοί.

Η Μυσία χωρίζονταν από τη Βιθυνία προς Α. δια του Ρυνδάκου π. Φυσικά της όρια ήταν προς Β. η Προποντίδα και ο Ελλήσποντος, προς Δ. το Αιγαίο Πέλαγος και προς Ν. ο Κάϊκος π. και το όρος Τήμνος. Η από τον Ελλήσποντο μέχρι τη Βιθυνία έκταση ονομάζονταν και «Ελλησποντιακή Φρυγία» ή «Μικρή Φρυγία». Προς τη δυτική πλευρά της Μυσίας εκτείνονταν η ομηρική Τρωάς που κάλυπτε την έκταση από τον Ελλήσποντο και την Προποντίδα προς Β. μέχρι του κόλπου του Αδραμηττύου. Ανατολικά της Τρωάδας μέχρι της Βιθυνίας εκτεινόταν η Μυγδονία. Στα προς το Αιγαίο δε παράλια της Μυσίας εκτεινόταν η Αιολίδα με τις 12 αιολικές πόλεις της και στη μεσημβρινή η «Μεγάλη Μυσία» η κυρίως Μυσία, σε αντίθεση εκείνης της Φρυγίας του Ελλήσποντου που μαζί με τη Τρωάδα αποτελούσαν τη «Μικρή Μυσία». Το νοτιότερο τμήμα της Μυσίας καλούνταν και «Τευθρανία» στην οποία άκμασε η Πέργαμος.

Η χώρα αυτή είναι ορεινή με πολλά νερά και από τους αρχαίους χρόνους καλυπτόταν σε μεγάλη έκταση με πολλά δάση. Κυριότερα όρη είναι η «εν Τρωάδι» Ίδη, επί των ανατολικών ορίων της χώρας ο Όλυμπος (ο Μύσιος) και το νότιο φυσικό όριο με τη Λυδία, το όρος Τήμνος. Από τους ποταμούς γνωστότεροι ο Ρύνδακος (ανατολικά), ο Μάκεστος, ο κύριος ποταμός της Μυσίας, ο Αίσηπος, ο ιστορικός Γρανικός, ο παρά τη Τροία Σκάμανδρος και νότια ο Κάικος (όριο με τη Λυδία). Από τις λίμνες γνωστές είναι η Απολλωνιάτις και η Αφνίτις.
Οι Μυσοί, φυλή συγγενική με τους Φρύγες και τους Θράκες μνημονεύονται πρώτα από τον Όμηρο ως φίλοι και σύμμαχοι των Τρώων και εχθροί των Αχαιών (Ιλ. Β 858). Κατά τους ιστορικούς χρόνους μετά τη κατάληψη των παραλίων της χώρας των από τους Αιολείς περιήλθαν μαζί με τους γειτονικούς λαούς υπό τους Λυδούς (Ηρόδ. Α 28) και αργότερα από τους Πέρσες οπότε η Λυδία και η Μυσία, επί Δαρείου, απετέλεσαν τη δεύτερη σατραπεία του περσικού κράτους. Μετά τους Περσικούς πολέμους η Μυσία έγινε σύμμαχος των Αθηναίων, μετά την υποταγή της από τον Μ. Αλέξανδρο περιήλθε στους διαδόχους του και διαμοιράστηκε μεταξύ των μετά την ίδρυση του Βασιλείου της Περγάμου (283 π.Χ.). Όταν δε με διαθήκη περιήλθε το Βασίλειο της Περγάμου στη Ρώμη η Μυσία απετέλεσε τμήμα της ρωμαϊκής επαρχίας «Ασία» συνεχίζοντας έτσι κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Στη Μυσία εκτός των παράλιων κατ΄ αρχήν αιολικών αποικιών αργότερα κτίσθηκαν και πολλές άλλες που έφθασαν σε πολλή μεγάλη ακμή μεταξύ των οποίων ήταν: το Αδραμύττιο, η Αδράστεια, η Άντανδρος, η Απολωνία, η Άσσος, η Αταρνεύς, τα Γάργαρα, η Κύζικος, η Λάμψακος, η Μιλητόπολις, το Πάριον, η Πέργαμος, η Πιτάνη, η Πρίαπος, η Προκόννησος, η Στρατονίκεια, η Τευθρανία καθώς και οι πόλεις της Τρωάδας Άβυδος, Αλεξάνδρεια η Τρωάς, Αμαξιτός, η Δάρδανος, η Ζέλεια, το Ίλιον, η Λάρισα, η Σκαμανδρία, η Σκήψις και πολλές άλλες.