Οικουμενικό μνημείο ή χριστιανική εκκλησία;

ROTONTA

Εντονες διαφωνίες προκαλεί στους Θεσσαλονικείς η απόφαση του ΚΑΣ να τοποθετηθεί στο εξωτερικό σημείο του τρούλου σταυρός |

 ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ

Συντάκτης: 

Απόστολος Λυκεσάς

Ενα ερώτημα πλανιέται πάνω από τη Θεσσαλονίκη: το αυριανό συναυλιακό άνοιγμα της -καθαρής από σκαλωσιές- Ροτόντας θα είναι εγκαίνια μνημείου ή θυρανοίξια ναού;

Το υπουργείο Πολιτισμού θριαμβολόγησε χθες για την απόδοσή της στο κοινό με μια θρησκευτική συναυλία χορωδιών, αλλά ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Σταμάτιος Χονδρογιάννης, στη συνέντευξη Τύπου, το διατύπωσε με άλλου τύπου καθαρότητα: «και μνημείο και ναός».

Γι’ αυτό άλλωστε ο ίδιος εισηγήθηκε και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε ομοφώνως να τοποθετηθεί στο εξωτερικό σημείο του τρούλου σταυρός. Σύμφωνα με πληροφορίες, η σχετική απόφαση δεν έχει υπογραφεί ακόμη από τον υπουργό Πολιτισμού.

Πάντως, αν και η Ροτόντα είναι μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και στον κατάλογο προστασίας της UNESCO, επιδέχθηκε την «ιδεολογική προσέγγιση» του κ. Χονδρογιάννη να αποκτήσει «αναγνωρισιμότητα από έξω». Δεν είναι τυχαίος προφανώς και ο συμβολισμός που χρησιμοποίησε για να επιχειρηματολογήσει: «Συγκινήθηκα βλέποντας μια μέρα μια γυναίκα να περνά από έξω και να κάνει τον σταυρό της».

Οσο για τα τρομερά γεγονότα που συνέβησαν πριν από 20 χρόνια ακριβώς στη Ροτόντα, με τη βάρβαρη εισβολή ρασοφόρων προκειμένου να ματαιώσουν μια συναυλία τζαζ, ο κ. Χονδρογιάννης είπε: «Δεν συντρέχει λόγος να τα σχολιάζουμε, πάμε μπροστά, ας μην ανασκαλεύουμε τα παλιά». Οπου παλιά είναι: το ξυλοκόπημα του συναδέλφου του στο ΥΠΠΟ αρχαιοφύλακα της Ροτόντας, η απόπειρα μαχαιρώματος του τζαζίστα Σάκη Παπαδημητρίου και ο ξυλοδαρμός της συντρόφου του, τραγουδίστριας Γεωργίας Συλλαίου, το σπάσιμο του πιάνου κ.ά.

Ο προϊστάμενος της Εφορείας έχει την άποψη ότι «δεν πρέπει να τραβιούνται τα σκοινιά της μισαλλοδοξίας, το μνημείο είναι φορέας τριών πολιτισμών, τριών εποχών», ρωμαϊκού, βυζαντινού και οθωμανικού. Ωστόσο, η καταλλαγή που υποστηρίζει μάλλον καταλήγει σε αποσιώπηση και του φορέα και του θύματος της μισαλλοδοξίας.

Αναφερόμενος, μάλιστα, στα πρώτα σχόλια που ήδη άναψαν στην πόλη, είπε με μια δόση ειρωνείας: «Λυπάμαι αν κάποιοι έχουν περιορισμένη ικανότητα να αντιληφθούν το χαρμόσυνο γεγονός». Εκπληκτοι οι άνθρωποι που είχαν αγωνιστεί για να αποδοθεί η Ροτόντα στο κοινό ως οικουμενικό μνημείο έμεναν με μια έκφραση απορίας πώς όλα αυτά έμειναν κρυφά και μακριά από τον δημόσιο διάλογο.

Για τα μέλη ιδιαίτερα του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, η έκπληξη είχε γιγάντιες διαστάσεις. Πολλοί αρνούνταν ότι κάτι τέτοιο μπορούσε να γίνει με αριστερή κυβέρνηση, μέλη της οποίας, βουλευτές και γραμματείς υπουργείων, ήταν κομμάτι του κινήματος υπεράσπισης του μνημείου εναντίον της μισαλλόδοξης επίθεσης και των αιτημάτων του τότε μητροπολίτη. Αρκούνταν στο σχόλιο: «Μας έπιασαν στον ύπνο του δικαίου…».

Ανάλογη και η έκπληξη της δημοτικής συμβούλου της παράταξης «Γειτονιές σε δράση», Ελεάννας Ιωαννίδου, η οποία μας δήλωσε: «Εγώ θα πάω και στη συναυλία να γιορτάσω το καθάρισμα από τις σκαλωσιές. Αλλά η Ροτόντα δεν είναι άντρο σκοταδισμού. Θα απευθυνθώ στον δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος ήταν τότε στους αγώνες που έδινε ένα ολόκληρο κίνημα της πόλης με την Ενωση Πολιτών. Πρέπει να προσφύγουμε στο ΣτΕ κατά της πρότασης της Εφορείας και της απόφασης του ΚΑΣ».

Η άποψη αυτή σχολιάστηκε στη συνέντευξη Τύπου από τον κ. Χονδρογιάννη με υποτιμητικό τρόπο: «Η πόλη πάει συνέχεια στο ΣτΕ». Ο προϊστάμενος της Εφορείας δεν έχει μάλλον καλή εντύπωση για τη Θεσσαλονίκη γενικώς, καθώς έκρινε ότι «η πόλη δεν είναι έτοιμη» για άλλα πολιτιστικά γεγονότα. Οταν ρωτήθηκε αν θα μπορούσε να γίνει η ματαιωθείσα συναυλία του 1995 με τον Σάκη Παπαδημητρίου, απάντησε: «Γνώμονας για τέτοιες αποφάσεις είναι η ιερότητα του χώρου».

Ο ίδιος ο Σάκης Παπαδημητρίου, ερωτηθείς από την «Εφ.Συν.», σχολίασε: «Η γελοιότητα στη χώρα είναι τερατώδης. Μου επιτέθηκαν με μαχαίρι και γλίτωσα την τελευταία στιγμή, έδειραν τον φύλακα και τη Γεωργία, έσπασαν το πιάνο, πήγαμε έξι φορές στα δικαστήρια ζητώντας δικαιοσύνη ή μια αποζημίωση για τις ζημιές, που τις πληρώσαμε εμείς δίνοντας συναυλίες, και στο τέλος ο εισαγγελέας μού είπε ότι εγώ και ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Θάνος Μικρούτσικος, που είχε δώσει την άδεια για το κοντσέρτο στη Ροτόντα, έπρεπε να είμαστε κατηγορούμενοι και όχι οι μηνυτές».

Και ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης σχολιάζει φορτισμένος: «Ενα πράγμα είναι σαφές. Μερικοί δεν μπορούν να καταλάβουν τι συνέπειες μπορεί να έχει μια τέτοια ενέργεια όταν το μνημείο βρίσκεται σε συσχέτιση με την Αγια-Σοφιά. Ας το πούμε καθαρά: η Ροτόντα δεν είναι ούτε ναός ούτε τίποτα άλλο, είναι παλίμψηστο. Μόκο».

Οι σκαλωσιές φεύγουν, οι ιεροψάλτες έρχονται

Ξανανοίγει για το κοινό η Ροτόντα | 

Σαράντα χρόνια εγκλωβισμού στις σκαλωσιές τελείωσαν. Το μνημείο της Ροτόντας με ύψος 30 μέτρα και σπάνιας ομορφιάς εντοίχια ψηφιδωτά είναι αναμφιβόλως χάρμα ιδέσθαι. «Συγγενεύει» μορφολογικά με το Πάνθεον στη Ρώμη, διηγείται την Ιστορία με τον ρωμαϊκό, τον βυζαντινό, τον οθωμανικό και τον σύγχρονο ελληνικό τρόπο και έχει δε τις περισσότερες επισκέψεις από όλο τον κόσμο στη Θεσσαλονίκη. Επαθε σοβαρές ζημιές στον σεισμό του 1978 και γι’ αυτό στήθηκαν οι σκαλωσιές.

Οι τελευταίες εργασίες έγιναν με χρήματα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και κοντά στην αποκατάσταση - επικεράμωση της στέγης έγιναν και εργασίες στην ανατολική είσοδο κι έτσι ενώνεται πλέον οπτικά με την αψίδα του Γαλέριου (Καμάρα) και τον άξονα της Δημητρίου Γούναρη.

Αποδίδεται σήμερα στο κοινό με μια μουσική εκδήλωση με θρησκευτικό χρώμα. Ερχεται από τη Μόσχα η Ρωσική Ανδρική Χορωδία Μπλαγκοζβόνιτσα, που μαζί με το Σωματείο Ιεροψαλτών «Ιωάννης ο Δαμασκηνός», τη Χορωδία «Γιάννης Μάντακας» του ΑΠΘ και τη συνοδεία της Συμφωνικής Ορχήστρας του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης θα ψάλουν ύμνους των Χριστουγέννων από Ανατολή και Δύση.

http://www.efsyn.gr/arthro/oikoymeniko-mnimeio-i-hristianiki-ekklisia