Μίλητος

Διάσημη ιστορική πόλη της Ιωνίας της Μ. Ασίας. Πατρίδα του Θαλή και πλήθους άλλων σοφών, ποιητών κι άλλων διάσημων αντρών. Κατά τον Ηρόδοτο η πόλη ιδρύθηκε από τους Κάρες. Κατά τον Έφορο όμως, από τους Λέλεγες. Γύρω στο 1000 π.Χ. έφτασαν στη Μίλητο οι Ίωνες κι εξαφάνισαν τους άλλους κατοίκους. Οι Ίωνες έκαναν τη Μίλητο ισχυρή ναυτική κι εμπορική δύναμη και τα πλοία της διέσχιζαν όλη τη Μεσόγειο. Το 494 π.Χ. οι Πέρσες κατάστρεψαν τη Μίλητο, που ήταν μέχρι τότε η πρώτη πόλη απ' τις πόλεις του ελληνικού κόσμου που είχε το προβάδισμα στο εμπόριο και τη βιομηχανία κι ήταν το περίφημο πνευματικό κέντρο. Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών (Μυκάλη 479) η Μίλητος ανοικοδομήθηκε κι έγινε μέλος της αθηναϊκής συμμαχίας, απ' την οποία αποσπάστηκε το 412. Το 334 την κατέλαβε ο Μ. Αλέξανδρος. Στην ελληνιστική περίοδο, αν και διατήρησε κάποια αυτονομία, υποτάχτηκε διαδοχικά στους Πτολεμαίους, τους Σελευκίδες και τους Ατταλίδες. Η Μίλητος πήρε μέρος στον πόλεμο του Μιθριδάτη εναντίον των Ρωμαίων και για εκδίκηση οι Ρωμαίοι εγκαθίδρυσαν στη Μίλητο, το 78, ολιγαρχική κυβέρνηση.

Στους αυτοκρατορικούς χρόνους γνώρισε μια σχετική ευημερία. Η Μίλητος υπήρξε έδρα επίσκοπου και στο γειτονικό μοναστήρι της Λάτμου αναπτύχθηκε ένα σημαντικό κέντρο χριστιανικής παιδείας. Η αραβική εισβολή (7ο αιώνα) διέκοψε τη ζωή της πόλης.

Στην κλασσική εποχή η πόλη είχε δύο λιμάνια. Στα ΒΔ. το λιμάνι το λεγόμενο του Θεάτρου και Β. το λιμάνι των Λεόντων. Μετά την καταστροφή του 494 π.Χ. , η Μίλητος ανοικοδομήθηκε, ίσως κατά το σχέδιο του Μιλήσιου Ιππόδαμου.

Η λαμπρότερη ιστορία της Μιλήτου είναι απ' τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα, που υπήρξε σπουδαίο εμπορικό κέντρο για την εξαγωγή των εγχώριων προϊόντων (μέταλλα, μαλλί, αγγεία). Για την εισαγωγή των εμπορευμάτων, οι Μιλήσιοι ίδρυσαν πλήθος από αποικίες στον Ελλήσποντο, την Προποντίδα, τον Πόντο κ.ά.