Λάπηθος, το μυροβόλο χωριό

Το ημερολόγιο ενός στρατηγού

Τώρα με την Άνοιξη, η Λάπηθος λιγοθυμάει από τις ευωδιές. Οι νεραντζιές, τα λεμονόδεντρα πεντοβολούν από τα μύρα. Κάθεσαι στα εξοχικά καφενεδάκια να πάρεις ένα κρύο νερό και έρχεται από ψηλά αεροπλέοντας ένα άσπρο λουλουδάκι να πέσει στο ποτήρι σου. Είναι κάποια νεραντζιά που σου στέλλει αυτό το αβρότατον «καλώς ήλθατε». 

Μα δεν είναι μόνο η ομορφιά του χωριού που το κάνει ξεχωριστό ανάμεσα στ' άλλα της Κύπρου. Είναι και η ιστορία του συγκινητική, γεμάτη αναμνήσεις εθνικές, πλούσια σε αρχαιολογικές αποκαλύψεις που εκτείνονται σε όλες τις περιόδους της αιώνιας ελληνικής ζωής της Κύπρου. Από την αρχαιοτάτη ως τη χτεσινή, ως τη σημερινή. Ο Στράβων λέγει πως το χωριό είναι αποικία των Λακεδαιμονίων που ήρθαν εκεί υπό τον αρχηγόν των Πράξανδρον. Είναι χαρακτηριστικόν πως το βουνό της Λακεδαίμονος που είναι κοντά στον Καϊάφα ονομάζεται έως σήμερα Λάπηθος (...) 

Στο εικοσιένα προσωρμίσθη ο Κανάρης με τα καράβια του στην Ασπρόβρυση, εδώ στην ακρογιαλιά της Λαπήθου. Οι κάτοικοι με δάκρυα ενθουσιασμού έτρεξαν να περιποιηθούν και να εφοδιάσουν τα πληρώματα. Πολλά παλληκάρια από τη Λάπηθο και από τον Καραβά ζήτησαν να φύγουν μαζί με το στόλο να πολεμήσουν, και ο Κανάρης έκαμε την επιλογή του ανάμεσα στους ενθουσιώδεις Κυπρίους, οι οποίοι και μετέσχον στον αγώνα. 

Αλλά και η στρατιωτική επανάσταση του Γουδί, που έφερε το Βενιζέλο και τη μεγάλη εθνική αναγέννηση της Ελλάδος, στη Λάπηθο της Κύπρου έχει τις μακρινές ρίζες της. Ο στρατηγός Λεωνίδας Λαπαθιώτης, υπουργός τότε (στα 1909) των Στρατιωτικών, είναι Λαπηθιώτης και όχι Λαπαθιώτης. Ο πατέρας του ήταν μυλωνάς και ο νερόμυλός του υπάρχει ως σήμερα, τροφοδοτούμενος από τα νερά του Κεφαλόβρυσου, και δουλεύει υπό άλλον ιδιοκτήτη. Από τη Λάπηθο είναι και ο στρατηγός Τσαγγαρίδης που πέθανε το 1939. Υπήρξε ως γνωστόν φρούραρχος των Αθηνών, δράσας ηρωικά στην εκστρατεία της Μικρασίας και τραυματισθείς στο Καλέ - Γκρότο...

H κατεχόμενη γη μας

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Λευκωσία, 1993

Α΄ έκδοση: 1991

Λάπηθος (αρχαία πόλη)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Χάρτης με τα αρχαία Κυπριακά βασίλεια

Η Λάπηθος ήταν αρχαία πόλη κράτος στην Κύπρο.

Σύμφωνα με την μυθολογία η πόλη ιδρύθηκε από τονΠράξανδρο ήρωα του Τρωικού πολέμου από την Λακωνία. Η πόλη το όνομα της το πήρε από το όρος Λαπήθης της Λακωνίας από όπου κατάγονταν οι οικιστές της. Την μεγαλύτερη ακμή της την γνώρισε στα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια και έμεινε γνωστή στην ιστορία με πολλά ονόματα όπως Λάμπουσα, Ιμερόεσσα, Λαπιθέα.

Από τους γνωστότερους βασιλιάδες της ήταν ο Δημόνικος Α΄, ο Δημόνικος Β΄, ο Πεισίστρατος που βοήθησε με πλοία και στρατό τον Μέγα Αλέξανδρο στην πολιορκία της Τύρου , και ο Πράξιππος ο τελευταίος βασιλιάς της. Στην αρχαιότητα η πόλη αποτέλεσε κέντρο επεξεργασίας χαλκού και αγγείων και μεγάλο λιμάνι εξαγωγών. Η πόλη ακολούθησε την τύχη όλων των άλλων Κυπριακών βασιλείων, αρχικά αποτέλεσε φόρου υποτελές στους Ασσυρίων, και έπειτα των Περσών. Οι κάτοικοι της πήραν μέρος στην επανάσταση του Ονήσιλου κατά των Περσών , και στον πόλεμο των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου πήρε το μέρος του Αντίγονου. Σύμφωνα με τα ανασκαφικά ευρήματα στη γεωμετρική περίοδο λατρευόταν άγνωστη θεά της γονιμότητας και με την άφιξη των Ελλήνων αποίκων επικράτησε το ελληνικό πάνθεον.

Την περίοδο της κυριαρχίας των Πτολεμαίων αποτέλεσε μέλος του Κοινού των Κυπρίων. Τον μεσαίωνα είχε δική της επισκοπή, τηνεπισκοπή Λαμπούσας, με πρώτο επίσκοπο τον Άγιο Ευλάλιο. Τον 7ο αιώνα μ.Χ. έπεσε σε παρακμή λόγω των αραβικών επιδρομών , μετά από την καταστροφή της πόλης από σεισμό οι κάτοικοι την εγκατέλειψαν.

Η αρχαία πόλη έχει ανασκαφεί και βρίσκεται στα βόρεια, κατεχόμενα, εδάφη του νησιού.