ΘΕΜΑΤΑ.....ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΡΕΛΗΣ: Δολομίτης

Σάββατο 29 Αυγούστου 2015

Δολομίτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δολομίτης
Γενικά
Δολομίτης επι Μαγνητίτη. Προέλευση: Ισπανία
Κατηγορία	Ανθρακικά. Ομάδα δολομίτη
Χημικός τύπος	CaMg(CO₃)₂
Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά
Πυκνότητα	2,8 gr/cm³
Χρώμα	Άχρωμο, λευκό (συνηθέστερα), κίτρινο, καστανό, ανοικτό ροζ, ενίοτε και μέλαν
Σύστημα κρυστάλλωσης	Τριγωνικό^[1]
Κρύσταλλοι	Κάθε μορφής και τύπου
Υφή	Συμπαγής, κοκκώδης, σταλακτιτική, στηλοειδής. Σχηματίζει εκτεταμένες αποθέσεις
Διδυμία	Επαφής {0001}, {1010} ή {1120}
Σκληρότητα	3,5 - 4
Σχισμός	Τέλειος {1011}
Θραύση	Ατελώς κογχοειδής
Λάμψη	Υαλώδης έως μαργαριτώδης
Γραμμή κόνεως	Λευκή
Πλεοχρωισμός	Όχι
Διαφάνεια	Διαφανής έως ημιδιαφανής

Ο δολομίτης (αγγλ. dolomite) είναι ανθρακικό ορυκτό του ασβεστίου και του μαγνησίου. Οφείλει το όνομά του στον Γάλλο φυσιοδίφη και γεωλόγο Ντεοντά Ντολομιέ (Déodat Sylvain Guy Tancrède de Gratet de Dolomieu, 1750–1801), ο οποίος ήταν από τους πρώτους που προέβη σε περιγραφή του βασικού συστατικού του πετρώματος με το ίδιο όνομα.

Ο δολομίτης σχηματίστηκε από διαγένεση ή υδροθερμική μετασωμάτωση του ασβεστίτη σε υπεραλατούχες ιζηματογενείς αποθέσεις. Ανευρίσκεται, όμως, και σε αρκετά μεταμορφωμένα πετρώματα, όπως το μάρμαρο και ως σχηματισμός σε υδροθερμικές φλέβες. Επίσης σε καρμπονατίτες και υπερβασικά πετρώματα.

Ορισμένες ποικιλίες του ανευρίσκονται να περιέχουν και μαγγάνιο ή σίδηρο. Η νικελιούχος παραλλαγή του ονομάζεται γκουροφίτης (Guhrofite) και έχει ερυθρωπό χρώμα, ενώ έχει ανευρεθεί και ένυδρη παραλλαγή του δολομίτη, που ονομάζεται υδροδολομίτης.

Είναι ένα από τα βασικότερα μη πυριτικά πετρογενετικά ορυκτά. Αποτελεί κυρίαρχο συστατικό του ομώνυμου πετρώματος, το οποίο είναι ιζηματογενούς προελεύσεως και ιδιαίτερα διαδεδομένο, σχηματίζοντας ολόκληρα τμήματα ορέων (π.χ οι Δολομιτικές Άλπεις στην Κεντρική Ευρώπη). Το παράδοξο αυτού του ορυκτού (και συνακόλουθα του πετρώματος που σχηματίζει) αποκαλείται «πρόβλημα του δολομίτη»: Ενώ και σήμερα παρατηρούνται σχηματισμοί ψαμμιτών, σχιστολίθων και ασβεστολίθων, ο δολομίτης δεν σχηματίζεται πλέον, απαντώντας μόνο σε αποθέσεις προηγουμένων γεωλογικών περιόδων. Αυτό καταδεικνύει ότι οι αρχικές αποθέσεις ήταν ασβεστιτικές - αραγονιτικές, που, μέσω διαγένεσης, μετατράπηκαν σε δολομίτες.

Μακροσκοπικά μοιάζει ιδιαίτερα με τον ασβεστίτη, με τον οποίο είναι στενά συνδεδεμένος και από τον οποίο, μακροσκοπικά, μπορεί να διακριθεί μόνο με ένα μέσο: Όταν και τα δύο ορυκτά κονιοποιηθούν και στην κονιοποιημένη μάζα επιδράσει αραιό και ψυχρό υδροχλωρικό οξύ (HCl), ο ασβεστίτης εμφανίζει έντονο αναβρασμό, ενώ ο δολομίτης ασθενέστατο ή καθόλου.

Συνδέεται, επίσης, με μικτά θειούχα, φθορίτη, βαρύτη, χαλαζία, ορυκτά της ομάδας των μικτών θειούχων υδροθερμικής προέλευσης, σιδηρίτη, μαγνησίτη,βολλαστονίτη (μεταμορφωσιγενούς προελεύσεως), ανκερίτη, σελεστίνη και γύψο.

Συναντάται σε παγκόσμια κλίμακα. Περιοχές που αξίζει να αναφερθούν λόγω των πολύ καλά σχηματισμένων και ευμεγέθων κρυστάλλων είναι η Ιταλία(Πιεμόντε), η Ναβάρρα στην Ισπανία, το Τιρόλο στην Αυστρία, η χερσόνησος Κόλα στη Ρωσία, η περιοχή Μίνας Ζεράις στη Βραζιλία (όπου σχετίζεται και με αυτοφυή χρυσό) και αρκετές Πολιτείες των ΗΠΑ.

ΚΩΙΑ

Πώς σχηματίστηκε ο δολομίτης;

12/6/2012

Όχι μόνο στους Δολομίτες των Άλπεων, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, ο δολομίτης είναι αρκετά κοινό πέτρωμα. Το πανέμορφο νησί της Ψερίμου αποτελείται κατά το μεγαλύτερο μέρος από δολομίτη ενώ αυτό το μυστηριώδες πέτρωμα δεν απουσιάζει και από την Κω.
Ο δολομίτης είναι ανθρακικό ορυκτό του ασβεστίου και του μαγνησίου. Αποτελεί κυρίαρχο συστατικό του ομώνυμου πετρώματος, το οποίο είναι ιζηματογενούς προελεύσεως . Το παράδοξο αυτού του ορυκτού (και του πετρώματος που σχηματίζει) αποκαλείται «πρόβλημα του δολομίτη»: Ενώ και σήμερα παρατηρούνται σχηματισμοί ψαμμιτών, σχιστολίθων και ασβεστολίθων, ο δολομίτης δεν σχηματίζεται πλέον στον πλανήτη μας, απαντώντας μόνο σε αποθέσεις προηγουμένων γεωλογικών περιόδων.
Το συγκεκριμένο πέτρωμα περιέχει πάνω από 90% το ορυκτό του δολομίτη. Περιγράφηκε για πρώτη φορά επιστημονικά τον 18ο αιώνα και οφείλει το όνομά του στον Γάλλο φυσιοδίφη και γεωλόγο Ντεοντά Ντολομιέ . Αλλά ποιος θα το φανταζόταν ότι ο σχηματισμός αυτού του πετρώματος δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός, αν και οι γεωλόγοι έχουν βρει μεγάλες αποθέσεις (πρωτογενή) δολομίτη που σχηματίστηκε πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια. Η διαδικασία του πρόσφατου πρωτογενούς σχηματισμού δολομίτη περιορίζεται σε ακραία οικοσυστήματα, όπως σε επιφάνειες με βακτήρια σε πολύ αλμυρές λίμνες και λιμνοθάλασσες. "Δεδομένου ότι αυτά τα συστήματα είναι πολύ περιορισμένα στο χώρο, υπάρχουν ερωτήματα για τους γεωλόγους για την ευρεία παρουσία των ορυκτών δολομίτη," εξηγεί ο Δρ Στέφαν Κράουζε, γεωμικροβιολόγος στο GEOMAR , Κέντρο Έρευνας Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel
Μια ομάδα από βιολόγους και γεωχημικούς, που διεξάγουν την έρευνα, έχουν φέρει τώρα ένα μικρό φως στο σκοτάδι του επιστημονικού αυτού γρίφου . Τα πορίσματά τους δημοσιεύονται στη διαδικτυακή έκδοση του διεθνούς περιοδικού Γεωλογίας .
Με απλά εργαστηριακά πειράματα με κατανεμημένα θαλάσσια βακτήρια που χρησιμοποιούν ενώσεις του θείου, αντί του οξυγόνου για την παραγωγή ενέργειας (sulfaterespiration), οι επιστήμονες ήταν σε θέση να αποδείξουν το σχηματισμό των πρωτογενών κρυστάλλων δολομίτη κάτω από συνθήκες που επικρατούν σήμερα στα θαλάσσια ιζήματα. "Ο δολομίτης γίνεται ίζημα αποκλειστικά μέσα σε μια μήτρα βλέννης, που εκκρίνεται από τα βακτήρια και σχηματίζουν βιοφίλμ," λέει ο Stefan Krause, για τον οποίο αυτή η μελέτη αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της διδακτορικής διατριβής του. «Διαφορετικές χημικές συνθήκες επικρατούν στο βιοφίλμ σε σύγκριση με το γύρω νερό. Ειδικότερα, η τροποποίηση του μαγνησίου στην αναλογία του με το ασβέστιο παίζει σημαντικό ρόλο. Οι αλλαγές αυτές επιτρέπουν το σχηματισμό κρυστάλλων δολομίτη."
Η μελέτη παρείχε περαιτέρω στοιχεία. "Ήμασταν σε θέση να αποδείξουμε ότι η αναλογία των διαφορετικών ισοτόπων του ασβεστίου μεταξύ του περιβάλλοντος νερού, το βιοφίλμ και κρυστάλλους δολομίτη είναι διαφορετική», εξηγεί ο δρ Volker Liebetrau από το GEOMAR. "Η αναλογία αυτή είναι ένα σημαντικό εργαλείο για μας να ανασυνθέσουμε τις περιβαλλοντικές συνθήκες του παρελθόντος. Το γεγονός ότι τα βακτήρια που εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή μας επιτρέπει την ακριβέστερη ερμηνεία του κλίματος, που επικρατούσε κατά την περίοδο που σχηματιζόντουσαν τα πετρώματα."
Αποδεικτικά στοιχεία της πρωτογενούς δημιουργίας δολομίτη με μια διαδικασία τόσο κοινή όσο μικροβιακή κάτω από συνθήκες που επικρατούν σήμερα στο βυθό της θάλασσας, προσφέρει νέες γνώσεις σχετικά με το πώς σχηματιστήκαν οι παλιοί δολομίτες της Γης. Οι αποθέσεις μεγάλης κλίμακας, από τον πρωτογενή δολομίτη πλέον σχηματίζονται στον πυθμένα του ωκεανού; «Εδώ είμαστε ακόμη αντιμέτωποι με ένα παζλ», λέει ο καθηγήτρια Τίνα Treude, επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας στο GEOMAR. «Μια πιθανότητα είναι ότι ο πρωτογενής δολομίτης μπορεί να σχηματιστεί ιδιαίτερα σε περιόδους όπου μεγάλες ποσότητες οργανικής ύλης στο θαλάσσιο πυθμένα έχουν υποβαθμιστεί από βακτήρια που εισπνέουν θείο. Τέτοιες συνθήκες υπάρχουν όταν το νερό της θάλασσας πάνω από το θαλάσσιο πυθμένα είναι χωρίς οξυγόνο. Στην ιστορία της Γης έχουν υπάρξει, αρκετές τέτοιες περίοδοι , εν μέρει σύμφωνες με τις χρονικές περιόδους της εναπόθεσης δολομίτη"

Γεωδίφης με πληροφορίες από το περιοδικό Geology

Εικόνα -δολομίτης από Eugi (Ναβάρα, Ισπανία) .Οι επιστήμονες δείχνουν την επίδραση των θαλάσσιων βακτηρίων στο σχηματισμό του.